Morgunblaðið - 27.10.2006, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á UNDANFÖRNUM dögum hef-
ur mikil umfjöllun átt sér stað í fjöl-
miðlum um málefni og stöðu mjólk-
urframleiðslu og mjólkuriðnaðar í
landinu. Þar hafa ýmsir aðilar komið
fram, opinberir emb-
ættismenn svo og for-
svarsmenn ýmissa
hagsmunasamtaka.
Jafnframt hafa þessi
mál verið til umræðu á
vettvangi stjórnmál-
anna. Steininn tók úr í
yfirlýsingu Hróbjarts
Jónatanssonar, lög-
manns Mjólku, sem
birtist í MBL föstudag-
inn 20. október sl., þar
sem hann beinir orðum
sínum m.a. til landbún-
aðarráðherra. Auk þess
beinir hann orðum sínum að ein-
staklingum, á hátt sem honum sæmir
ekki.
Í yfirlýsingu sinn vitnar Hróbjart-
ur, annars vegar, til skýrslu Sam-
keppniseftirlitsins (SE) um ákvörðun
er varðar viðskipti Osta- og smjörsöl-
unar sf. og Mjólku, og hins vegar til
álits SE til landbúnaðarráðherra.
Báðar þessar skýrslur er að finna á
heimasíðu SE og eru því öllum að-
gengilegar.
Að gefnu tilefni tel ég nauðsynlegt
að draga fram nokkrar staðreyndir
um þessi mál og leiðrétta grundvall-
aratriði í málflutningi Hróbjarts.
Í yfirlýsingu sinni vitnar Hróbjart-
ur í skýrslu SE, og segir að „Sam-
keppniseftirlitið rekur
skýrt og greinilega í
álitsgerð sinni að mjólk-
urafurðastöðvum hér á
landi sé mismunað...“.
Hér er nauðsynlegt að
vekja athygli lögmanns-
ins á yfirlýsingum
Mjólku á undanförnum
misserum, fyrri skrifum
og greinargerðum lög-
mannsins, misvísandi
forsendum SE – eftir því
hvor skýrslan er lesin –
þ.e. um Osta- og smjör-
söluna eða álit til land-
búnaðarráðherra, þó svo að þær hafi
báðar verið gefnar út á sama degi, um
sama efni og af sömu stofnun.
Yfirlýsingar Mjólku
og skrif lögmannsins
Í yfirlýsingum Mjólku og skrifum
lögmannsins í rekstri málsins hjá
samkeppnisyfirvöldum hefur hann al-
farið hafnað því að Mjólka sé af-
urðastöð í skilningi búvörulaga. Samt
sem áður heldur hann því fram að nú-
gildandi ákvæði búvörulaga mismuni
mjólkurafurðastöðvum og þ.m.t.
Mjólku. Þegar það hentar er Mjólka
ekki afurðastöð, en þegar það hentar
er Mjólka afurðastöð.
Hið sama er uppi á teningnum þeg-
ar kemur að skýrslum SE sem báðar
eru birtar á sama degi en sín til hvors
aðila. Í skýrslu Samkeppniseftirlits-
ins um Osta- og smjörsöluna sf. segir
að eftirlitið skorti valdheimildir, m.a.
til að skera úr um hvort Mjólka teljist
til iðnfyrirtækja annarra en þeirra
sem framleiða mjólkurvörur. M.ö.o.:
SE telur sig skorta valdheimildir til
að skera úr um hvort Mjólka teljist
afurðastöð eða ekki. Í áliti SE til
landbúnaðarráðherra segir: „Núver-
andi löggjöf felur því í sér mismunun
gagnvart einstökum mjólkuraf-
urðastöðvum...“. Með þessum orðum,
í umfjöllun um fyrirtækið Mjólku
ehf., hefur SE tekið afstöðu á þann
veg að Mjólka sé mjólkurafurðastöð,
og núverandi löggjöf mismuni af-
urðastöðvum og þ.m.t Mjólku. Hafa
verður hafa í huga að það er í raun
grundvallarforsenda þess að SE geti
sent landbúnaðarráðherra álit sitt
um búvörulög eins og það leit út, að
stofnunin hafi tekið þá afstöðu að
Mjólka sé skilgreind sem afurðastöð,
nokkuð sem stofnunin hafði ekki
valdheimildir til að skera úr um í
þeirri skýrslu sem send var til Osta-
og smjörsölunnar á sama degi. Þetta
er lögfræði sem ég skil ekki – lái mér
hver sem vill.
Mjólka ehf. nýtur
ríkisstuðnings
Eins og umfjöllun um Mjólku ehf.
hefur verið á undanförnum mánuðum
er nauðsynlegt að koma því á fram-
færi að Mjólka tekur m.a. á móti
mjólk frá framleiðendum á lögbýlum
sem hafa mjólkurkvóta og þeir fram-
leiðendur fá mánaðarlegar greiðslur
úr ríkissjóði vegna sinnar framleiðslu
– rétt eins aðrir mjólkurframleið-
endur í landinu sem leggja inn í aðrar
afurðastöðvar og hafa mjólkurkvóta.
Mjólka starfar því einnig innan hins
hefðbundna kvótakerfis – en ekki ut-
an þess eins og lögmaður Mjólku og
forsvarsmenn fyrirtækisins hafa stöð-
ugt haldið fram á undanförnum mán-
uðum.
Ein af meginstoðum und-
anþáguákvæða búvörulaga, gagnvart
hinum almennu samkeppnislögum,
snertir hagsmuni allra neytenda í
landinu, en þar á ég við opinbera verð-
lagningu algengustu mjólkurvara,
eins og nýmjólkur, sem jafnframt eru
nauðsynjavörur allra heimila. Með op-
inberri verðlagningu er öllum neyt-
endum í landinu gert jafnhátt undir
höfði, og tryggður aðgangur að mjólk-
urvörum á sama verði frá afurðastöð,
sama hvar þeir búa í landinu. Það er
ekki hægt að fullyrða, hvorki með lög-
skýringum né almennri sanngirni, að
það fyrirkomulag stríði gegn hags-
munum almennings. Ég tel einsýnt að
ef samkeppnislög ríkja um mjólk-
urframleiðslu og mjólkuriðnað og
verðlagningu þessara vara, verði
þessum jöfnuði milli neytenda lagt
fyrir róða, fyrir því höfum við skýr
dæmi í okkar samfélagi.
Að lokum vil ég benda Hróbjarti
Jónatanssyni á, ef til frekari umfjöll-
unar kemur þar sem vitnað er í álits-
gerð SE, að Osta- og smjörsalan hef-
ur lögvarinn rétt til þess að skjóta
úrskurði eftirlitsins til áfrýj-
unarnefndar samkeppnismála, en þar
liggur hinn endanlegi úrskurður
stjórnsýslunnar, verði sá réttur nýtt-
ur.
Ótrúverðug lögfræði og ótrúleg skrif
Hróbjarts Jónatanssonar
Pálmi Vilhjálmsson skrifar
um mjólkurframleiðslu
og mjólkuriðnað
»Ég tel einsýnt að efsamkeppnislög ríkja
um mjólkurframleiðslu
og mjólkuriðnað og
verðlagningu þessara
vara, verði þessum jöfn-
uði milli neytenda lagt
fyrir róða
Pálmi Vilhjálmsson
Höfundur er framkvæmdastjóri Sam-
taka afurðastöðva í mjólkuriðnaði.
BJÖRG Sím-
onardóttir var kona,
sem vildi að komandi
kynslóðir gætu notið
þess, sem hún fékk ekki
að njóta. Hún ánafnaði
Félagi heyrnarlausra
andvirði af sölu fast-
eignar sinnar og ósk
hennar var að erfða-
gjöfin yrði notuð til að
texta innlent efni, túlka
eða texta leiksýningar
og gera þar með ís-
lenska menningu að-
gengilega fólki sem
ekki heyrir eða er heyrnarskert af
ýmsum orsökum.
Stórmannleg gjöf hennar varð til
þess að Félag heyrnarlausra stofnaði
sérstakan sjóð, Styrktarsjóð Bjargar
Símonardóttur. Í 4. gr skipulagsskrár
sjóðsins sem samþykkt var 14. ágúst
2003 segir meðal annars
um tilganginn: „Til-
gangur sjóðsins er að
styrkja táknmálstúlkun
og textun á íslensku
menningarefni hvort
sem er í sjónvarpi, kvik-
myndahúsum eða í leik-
húsum. Úthlutun fer
fram tvisvar á ári, 15.
janúar og 15. sept-
ember. Stjórn sjóðsins
ber að auglýsa umsókn-
arfrest um styrki 1.
nóvember og 1. júlí ár
hvert. Umsóknir skulu
hafa borist sjóðstjórn
fyrir 1. ágúst og 1. desember.“
Það er okkur, sem í stjórn sjóðsins
sitjum, sönn ánægja að kynna þenn-
an sjóð fyrir framleiðendum innlends
sjónvarpsefnis og íslenskra kvik-
mynda, stjórnendum leikhúsa og
leikstjórum, rekstraraðilum kvik-
myndahúsa og framleiðendum aug-
lýsinga, heimilda- og fræðslumynda
tilvist þessa sjóðs. Með textun á ís-
lensku efni er hægt að gera viðfangs-
efnið aðgengilegt öllum.
Á heimasíðu Félags heyrnarlausra
www.deaf.is er hægt að finna krækju
sem hefur að geyma hagnýtar upp-
lýsingar um sjóðinn eins og skipu-
lagskrá sjóðsins ásamt úthlut-
unarreglum og umsóknareyðublaði.
Hvetjum við þá sem telja viðfangs-
efni sitt vera meðal mögulegra styrk-
þega að hika ekki við að sækja um og
leyfa þar með öllum að njóta þess í
samræmi við ósk Bjargar Sím-
onardóttur og stórmannalega gjöf
hennar.
Sigurlín Margrét Sigurð-
ardóttir kynnir Styrktarsjóð
Bjargar Símonardóttur
» Það er okkur, sem ístjórn sjóðsins sitj-
um, sönn ánægja að
kynna þennan sjóð …
Sigurlín Margrét Sig-
urðardóttir
Höfundur er varaþingmaður Frjáls-
lynda flokksins í Suðvesturkjördæmi.
Styrktarsjóður Bjarg-
ar Símonardóttur
SVÞ – Samtök verslunar og þjón-
ustu hafa á starfstíma sínum ítrekað
lýst yfir að óeðlilegt sé að úrvinnslu-
iðnaður landbúnaðar-
ins skuli búa við sérlög
sem heimila atferli,
sem eftir öllum al-
mennum mælikvörðum
þjóðfélagsins, í þessu
tilfelli samkeppn-
islögum, telst vera lög-
brot. Þessi afstaða SVÞ
byggist á þeirri sann-
færingu, að það gangi
illa að koma hér á al-
mennum viðmiðunum
um góða viðskiptahætti
á meðan heil atvinnu-
grein sé undanþegin og
geti óáreitt farið á svig við samkeppn-
islög.
SVÞ eru fylgjandi gegnsæi og opn-
um viðskiptaskilmálum milli birgja
og smásala, að því marki að það feli
ekki í sér skerðingu á viðskiptahags-
munum aðila. Samtökin telja að slíkir
viðskiptahættir séu val einstakra fyr-
irtækja og stangist á engan hátt á við
samkeppnislög. Því hljóta samtökin
að hafna þeim augljósu hentirökum
landbúnaðarráðherra, að með við-
haldi sérstakra búvörulaga sé verið
að vernda hagsmuni lítilla og með-
alstórra verslana. Um-
hyggja hans fyrir versl-
uninni er hins vegar
þakkarverð. Miðstýrð
heildsöluverðlagning
mjólkurvara er fortíð-
ardraugur sem kveða
þarf niður sem fyrst og
afnema samtímis það
skjól sem afurðastöðv-
arnar njóta við að fara á
svig við samkeppnislög
undir vernd sérstakra
búvörulaga. Sameining
afurðastöðva til að ná
ákveðinni hagkvæmni
er lofsverð í samkeppnisumhverfi, en
kallar á tafarlausar ákvarðanir um
fríverslun með innfluttar landbún-
aðarafurðir í núverandi stöðu.
Það er landbúnaðarráðherra til
vansa hvernig hann stingur ætíð
höfðinu í sandinn og forðast að taka á
þessum vanda, – því trauðla verða
önnur orð höfð um þetta ástand. SVÞ
hafa áréttað að þau boði ekki neinar
byltingar, en vilji hins vegar sjá að
ein lög gildi um viðskiptalífið og að
tekin verði ákveðin skref til að koma
á þeim veruleika. Vegna athafnaleys-
is hefur óánægja landsmanna með
þetta undanþágukerfi hrannast upp
og er nú að springa í andlitið á ráða-
mönnum. Því er mikilvægt að við-
urkenna vandann og vinda þegar
bráðan bug að því að leysa hann með
því að afnema hin umdeildu sérlög.
Ef fagráðherra landbúnaðarins vill
ekki taka á þessu verða aðrir í rík-
isstjórninni að þrýsta á um úrbætur.
Ein lög skulu gilda í landi
Sigurður Jónsson skrifar um
búvörulög
Sigurður Jónsson
» Vegna athafnaleysishefur óánægja
landsmanna með þetta
undanþágukerfi hrann-
ast upp og er nú að
springa í andlitið á ráða-
mönnum.
Höfundur er framkvæmdastjóri SVÞ
– Samtaka verslunar og þjónustu.
ÞEGAR sama fólk og myndað
hafði samtök til að krefjast aukinna
fjárveitinga úr ríkissjóði gekk niður
Laugaveg til að krefjast ákvarðana,
sem kosta ríkissjóð 350–400 millj-
arða í skaðabætur, spurði ég í grein
í Morgunblaðinu: Hver er orðinn
ruglaður?
Ómar Ragnarsson
svarar mér með grein
á bls. 49 í Morg-
unblaðinu 21. október
sl. og hvet ég alla að
lesa grein hans.
Ómar víkur að því
að þekkt sé að þeir
séu taldir ruglaðir sem
koma með hugmyndir
sem fara á skjön við
þær hefðbundnu.
Hann nefnir sem
dæmi að margir hafi
talið Kjarval ruglaðan þegar hann
setti fram að nota
mætti skip til að skoða
hvali fremur en veiða.
Ekki veit ég það. Hitt
veit ég að hefði Kjar-
val jafnframt heimtað
hval og rengi á borð
sitt hefði ég spurt
hvort hann væri orð-
inn ruglaður.
Lítilsvirðing
Ómar hefur svo
sannanlega komið með
hugmynd á skjön við
það sem hefðbundið
er. Hann leggur til að
milljarða raforkuvirki
verði breytt í minn-
ismerki um kjark og
framsýni í náttúruvernd. Í Mogga-
greininni skýrir hann þá tillögu sína
með tölum.
Ómar bauð fólki að fylgja sér um
Laugaveg að Alþingi og bera fram
með sér þessa tillögu sína. Fimm-
tán þúsund fylgdu honum.
Nú hefur verið vakin sú spurning
hvort göngufólkið hafi verið að taka
undir kröfu hans eða gengið af öðr-
um hvötum. Ýmsir þingmenn hafa
sýnt Ómari þá lítilsvirðingu að
halda fram að göngufólkið hafi ekki
verið að taka undir tillögu hans.
Það hafi verið að taka undir stefnu
stjórnarandstöðunnar.
Nýtt framboð og sátt
Aðeins Alþingi getur tekið
ákvarðanir um hugmynd Ómars. 15
þúsund manna gangan er því póli-
tísk blindgata nema afl
hennar sé leitt inn á
Alþingi.
Ég leyfi mér að full-
yrða að þótt ýmsir
þingmenn nuggi sér
fast utan í Ómar í dag
mun enginn stjórn-
málaflokkur, sem nú
situr á þingi, verða fá-
anlegur til að leggja
fram tillögur eða frum-
varp um þá kröfu hans
að breyta virkjun í
minnisvarða.
Ómar hefur haldið fram að tillaga
hans varði stærsta mál
Íslandssögunnar,
margir eru sammála.
Honum er því skyldast
að opna sjálfur blind-
götuna sem málið er í.
Það gerir hann með
þeim hætti einum að
bjóða fram til Alþingis
og gera fólki þannig
kleift að láta í ljósi af-
stöðu sína með kosn-
ingu. Þá yrði umræðan
upplýstari og mark-
vissari og það, sem
mestu máli skiptir,
þjóðin gæti frekar lifað
í sátt eftir að hafa af-
greitt málið með kosn-
ingu. Því hvern veg
sem úrslit verða hafa Íslendingar
tamið sér að una málalokum sem
fengin eru með lýðræðislegri kosn-
ingu.
Því segi ég: Ómar, sýndu alvöru
og stofnaðu flokk og bjóddu fram.
Það kostar lítið.
Birgir Dýrfjörð skrifar um
hugmyndir Ómars Ragn-
arssonar
»… þá munenginn
stjórnmála-
flokkur, sem nú
situr á þingi,
verða fáanlegur
til að leggja
fram tillögur
eða frumvarp
um þá kröfu
hans að breyta
virkjun í minn-
isvarða.
Birgir Dýrfjörð
Höfundur er í flokksstjórn
Samfylkingarinnar.
Ómar Ragnarsson,
stofnaðu
nýtt framboð