Morgunblaðið - 27.10.2006, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
HLJÓMSVEITIRNAR
Sálin hans Jóns míns og
Stuðmenn koma fram á
sameiginlegum tónleikum
í Kaupmannahöfn síðasta
vetrardag á næsta ári,
miðvikudaginn 18. apríl
2007.
Skemmtunin fer fram í
Cirkus-byggingunni í mið-
borg Kaupmannahafnar
og er þetta í fyrsta sinn sem sveitirnar koma
saman með þessum hætti.
Sala aðgöngumiða hefst á næstunni en nán-
ari upplýsingar má nálgast á heimasíðunni
www.islendingaslodir.dk.
Tónleikar
Stuðmenn og
Sálin leika saman
Egill Ólafsson
Í DAG er fyrsti alþjóðadagur
UNESCO sem helgaður er
hljóð- og myndrænum menn-
ingararfi. Hér á landi er í und-
irbúningi stofnun Miðstöðvar
munnlegrar sögu sem mun ein-
beita sér að varðveislu þess
hluta menningararfsins sem
varðveittur er á hljóð- og
myndupptökum. Stefnt er að
formlegri opnun Miðstöðv-
arinnar 25. janúar næstkomandi en að henni
standa Sagnfræðistofnun Háskóla Íslands, Rann-
sóknastofa í kvenna- og kynjafræðum, Kenn-
araháskóli Íslands og Landsbókasafn Íslands –
háskólabókasafn.
Miðstöð
Hljóð- og myndupp-
tökur varðveittar
Segulband.
SAFN kynnir gjörning mynd-
listarmannsins Magnúsar
Pálssonar í kvöld klukkan 20.
Gjörningurinn er hluti af
listahátíðinni Sequences í
Reykjavík
Magnús Pálsson (f. 1929)
hóf feril sinn í samtíma-
myndlist snemma á 7. ára-
tugnum en starfaði áður að
gerð leikmynda í leikhúsi.
Áberandi miðill í listferli Magnúsar er gjörninga-
formið og vinnur hann mikið með tungumálið;
hljóð og texta. Magnús hlaut nýverið heiðursorðu
Sjónlistar fyrir einstakt æviframlag sitt til sjón-
listanna.
Gjörningur
Magnús Pálsson
í SAFNI
Magnús Pálsson
Eftir Höskuld Ólafsson
hoskuldur@mbl.is
Ítalski rithöfundurinn DaciaMaraini er staddur hér álandi í tilefni af viku ítalskrartungu sem nú er haldin hátíð-
leg í sjöunda sinn. Hápunktur vik-
unnar var ráðstefna sem fór fram í
gærkvöldi í Norræna húsinu en að
ráðstefnunni komu ítalska sendiráð-
ið í Ósló, Háskóli Íslands og Stofn-
un Vigdísar Finnbogadóttur.
Þegar Morgunblaðið ræddi við
Maraini í gærmorgun hugðist hún á
ráðstefnunni ræða um Ítalíu, bók-
menntir og „allt þar á milli,“ eins og
hún orðaði það sjálf.
Hvað þýðir femínismi?
„Allt þar á milli“ er líklega ekki
orðum aukið því auk þess að vera
einn vinsælasti kvenkyns rithöf-
undur Ítalíu – og einn sá ötulasti,
því hún hefur gefið út um 13 skáld-
sögur, sjö smásagnahefti og 30 leik-
rit – þá skrifar hún hálfsmán-
aðarlega pistil í eitt víðlesnasta
dagblað Ítalíu, auk þess sem hún
sendir frá sér ritgerðir og greina-
söfn með reglulegu millibili um Ítal-
íu, bókmenntir og „allt þar á milli“.
Meðal þekktustu verka Maraini
er skáldsagan Donna in guerra
(Kona í stríði) sem kom út árið 1975
en þar er umfjöllunarefnið öðrum
þræði ítalska femínistahreyfingin
og það er ef til vill vegna þeirrar
skáldsögu sem Maraini hefur verið
sett undir hatt femínískra rithöf-
unda.
Maraini vill þó alls ekki gangast
við því.
„Ég er á móti öllum vörumerkj-
um og þar á meðal hinu femíníska.
Hugtakið femínismi hefur þróast
mikið og merking þess hefur breyst
frá því það varð fyrst til. Ég held að
mér sé ekki greiði gerður með því
að vera skilgreind sem rithöfundur
og persóna út frá hugtaki sem hefur
óljósa merkingu. Ég er hins vegar á
bandi kvenna, málsvari þeirra og
málpípa, vegna þeirrar einföldu
staðreyndar að ég er kona. En fyrst
og fremst læt ég mig óréttlæti
varða og þá kúgun sem „minni-
hlutahópar“ verða fyrir. Þar kemur
líf kvenna oft við sögu en líka líf fá-
tæks fólks, atvinnuleysingja og
fanga sem ég hef mikið skrifað um.“
Tungumál listarinnar
Talið berst aftur að viku ítalskrar
tungu og ég spyr Maraini hvort það
sé ekki kreppumerki að haldin sé
sérstök vika fyrir tungumál sem á
að heita eitt merkasta tungumál
Evrópu.
„Nei, það held ég ekki. Ítalska er
að sækja í sig veðrið um allan heim,
að mér skilst, þ.e.a.s. fleira og fleira
fólk lærir ítölsku. Enskan er í dag
eins og latínan var áður, alþjóðlegt
tungumál viðskipta, lögfræði og
stjórnmála, en svo eru önnur tungu-
mál, eins og ítalska, franska og
þýska, sem eru bundin bók-
menntum, tónlist og öðrum list-
greinum órjúfanlegum böndum. “
Heldurðu þá að fólk sé að verða
menningarlegra en áður?
„Ég trúi því að það sé meiri eft-
irspurn eftir menningu en áður. Á
hinn bóginn er ástæðuna einnig að
finna í því að afkomendur brott-
fluttra Ítala í Suður-Ameríku,
Bandaríkjunum og annars staðar
eru að leita upprunans og þar er
tungumálið jafnmikilvægt og sag-
an.“
En hvað hefur ítalskan upp á að
bjóða sem önnur tungumál hafa ef
til vill ekki?
„Ítalskan er fornt tungumál og
músíkalskt mál en eins og með allar
tungur þá er ítalskan samtvinnuð
ítalskri menningu og sem slík er
hún einstök. Í henni er að finna allt
sem við eigum, sögu okkar þjóðar,
allt frá Dante og Bocaccio til Calv-
ino, Eco og mín.“
Bókmenntir | Dacia Maraini á Íslandi í tengslum við viku ítalskrar tungu
Forn og músíkölsk tunga
»Ítalska er rómanskt tungumálog fyrsta mál um 70 milljóna
manna um heim allan. Hún er töl-
uð á Ítalíu, Möltu, í Sviss, San
Marínó, Argentínu, Sómalíu,
Brasilíu, Mexíkó, Venesúela, Líb-
íu, Erítreu, Eþíópíu, Króatíu,
Slóveníu o.fl. löndum.
»Dante Allighieri er oft nefnd-ur faðir nútímaítölsku og
skáldverk hans, Gamanleikurinn
guðdómlegi, breiddi út þá mál-
lýsku sem síðar varð ofan á á Ítal-
íuskaganum.
» Dacia Maraini fæddist í Flór-ens 1936 og er einn af virt-
ustu núlifandi rithöfundum
heimalands síns.
Í HNOTSKURN
Dacia Maraini er ótrúlega afkastamikill rithöfundur og eftir hana liggja bæði skáldsögur, ljóð, greinar, ritgerðir
og kvikmyndir. Skáldverk hennar hafa verið þýdd á yfir tuttugu og tvö tungumál um allan heim.
Morgunblaðið/RAX
Rithöfundurinn
GÍTARLEIKARI
Duran Duran,
Andy Taylor, er
hættur í sveit-
inni, sem er
þessa dagana á
tónleikaferðalagi
um Bandaríkin. Í
yfirlýsingu sem
hljómsveitin
sendi frá sér
kemur fram að ekki hefði verið
hægt að vinna með Taylor og að
enga lausn væri að finna á þeim
vanda sem kominn væri upp.
Hljómsveitin var ein stærsta
hljómsveit níunda áratugar síðustu
aldar. Hún kom aftur saman fyrir
fimm árum.
Talsmaður Duran Duran sagði
að sveitin héldi tónleikaferðalag-
inu áfram en annar gítarleikari
hefði verið fenginn til þess að fylla
upp í skarð Taylors.
Fréttirnar komu aðeins nokkr-
um klukkustundum áður en sveitin
átti að halda tónleika í Chicago.
Fram kemur í yfirlýsingunni
sem þeir Simon Le Bon, Nick Rho-
des, John Taylor og Roger Taylor
sendu frá sér að „gjá“ hefði mynd-
ast á milli þeirra sem einfaldlega
þýddi að þeir gætu ekki starfað
lengur saman.
Duran Duran var stofnuð í
Birmingham árið 1978 og hefur
selt tugi milljóna platna um allan
heim.
Andy Taylor
hættur í
Duran Duran
Myndast hafði „gjá“
milli Taylors og hinna
Andy Taylor
HÁTÍÐARDAGSKRÁ 20 ára
vígsluafmælis Hallgrímskirkju
hófst í gær þegar borgarstjórinn í
Reykjavík opnaði í forkirkjunni
sýningu um tilurð og sögu Hall-
grímskirkju.
Í kvöld kl. 20 verður haldin hátíð-
armesssa þar sem sungin verður
messa með svipuðum messusöng og
tíðkaðist á tímum Hallgríms Pét-
urssonar. Það er Mótettukór Hall-
grímskirkju sem syngur undir
stjórn Harðar Áskelssonar kantors.
Á morgun efnir svo Listvinafélag
Hallgrímskirkju til málþings í suð-
ursal kirkjunnar í samstarfi við
Árnastofnun. Fyrirlesarar eru með-
al annarra Wilhelm Friese, Einar
Sigurbjörnsson, Erik A. Nielsen,
Hubert Seelow og Þórunn Sigurð-
ardóttir.
Hátíðardagskránni lýkur síðan á
sunnudaginn með hátíðarmessu og
barnastarfi kl. 11 en kl. 14 verður
ensk messa. Um kvöldið verður svo
boðið til fjáröflunarkvöldverðar í
gyllta salnum á Hótel Borg þar sem
boðið verður upp á kræsingar fyrir
tungu, eyru og augu. Heið-
ursgestur er frú Vigdís Finn-
bogadóttir.
20 ára vígslu-
afmæli Hall-
grímskirkju
DOGMA-LEIKHÓPUR Borgarleik-
hússins mun opna dyrnar fyrir al-
menningi á morgun kl. 17.00, á þriðju
hæð. Síðastliðnar fjórar vikur hefur
hópurinn velt fyrir sér hlutverki leik-
arans þegar unnið er að uppsetningu
leikverks. „Vettvangur“ rannsókn-
arinnar hefur verið Sólarferð eftir
Guðmund Steinsson. Leikararnir
hafa kastað á milli sín hugmyndum að
úrlausnum og leikaðferðum, án til-
komu leikstjóra eða útlitshönnuða.
Þeir hafa velt fyrir sér ábyrgð leik-
arans í vinnuferlinu og prófað mis-
munandi vinnuaðferðir og er ætlunin
að leyfa öllu leikhúsáhugafólki að sjá
útkomuna á morgun, segir í frétta-
tilkynningu frá Borgarleikhúsinu.
Dogma er röð af styttri verkefnum
sem hafa það að markmiði að skoða
vinnuaðferðir innan leikhússins. Í
þessu fyrsta Dogma-verkefni Borg-
arleikhússins er hlutverk leikarans
skoðað.
Hlutverk leikarans
Morgunblaðið/Ómar
Dogma Hlutverk leikarans verður skoðað hjá Dogma-leikhópnum í Borgarleikhúsinu á morgun.
♦♦♦