Morgunblaðið - 26.01.2007, Side 12

12 FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
FÆRRI foreldrar barna í níunda og
tíunda bekk grunnskóla landsins
vissu hvað börn þeirra aðhöfðust á
laugardagskvöldum á sl. ári en árið
2003 og svo virðist sem félagslegt
taumhald sé á undanhaldi, sam-
kvæmt niðurstöðum úr könnun
Rannsóknar & greiningar, Ungt
fólk 2006, þar sem líðan og hagir
nemenda voru til rannsóknar.
Eftirlit foreldra með unglingum
hefur jákvæð áhrif á lífstíl þeirra og
dregur úr líkum á að þeir byrji að
nota vímuefni. Í könnun R&G kem-
ur fram að hlutfall pilta og stúlkna
sem notað hafa hass einhvern tím-
ann á ævinni lækkar jafnframt því
sem þau segja foreldra sína vita oft-
ar hvar þau eru á laugardags-
kvöldum.
Tæp 35% stúlkna sem svöruðu
því til að foreldrar þeirra vissu nán-
ast aldrei hvar þær væru á laug-
ardagskvöldum höfðu notað hass en
af þeim stúlkum sem sögðu foreldra
sína nær alltaf vita hvar þær væru
höfðu aðeins tæp 3% notað hass. Af
piltunum er sömu sögu að segja, af
þeim sem sögðu foreldra sína nær
aldrei vita hvar þeir væru á laug-
ardagskvöldum höfðu rúm 22% not-
að hass en til samanburðar höfðu
tæp 4% þeirra pilta, sem sögðu for-
eldra sína nánast alltaf vita hvar
þeir væru sömu kvöld, notað hass.
Hins vegar verður að taka fram að
vímuefnanotkun unglinga í níunda
og tíunda bekk hefur dregist mjög
saman frá árinu 1998.
Inga Dóra Sigfúsdóttir, forseti
kennslufræði- og lýðheilsudeildar
Háskólans í Reykjavík, segir það
sjáanlegt að félagslegt taumhald
hafi minnkað og það sé vissulega
áhyggjuefni. „Það er eitthvað sem
við þurfum að staldra við og hugsa
um hvort við séum að stefna í rétta
átt. Við höfum náð mjög góðum ár-
angri á undanförnum árum í því að
koma skilaboðum til foreldra um að
eyða meiri tíma með börnum sínum
og við sjáum aukningu yfir tíu ára
tímabil. Að undanförnu hefur þó að-
eins losnað um þetta aftur.“
Allir nemendur sem sátu í
kennslustundum daginn sem könn-
unin var gerð svöruðu spurninga-
listanum. Samtals fengust gild svör
frá 7.430 nemendum, þar af 3.612
piltum og 3.620 stúlkum, en 198
nemendur gáfu ekki upp kyn sitt.
Heildarsvarhlutfall var 80,1%.
Lægstar einkunnir hjá
þeim sem reykja
Lengi hefur legið fyrir að áhættu-
hegðun unglinga og áhugi á námi
eru þættir sem tengjast með nei-
kvæðum hætti. Í niðurstöðum um
fylgni vindlingareykinga og náms-
árangurs kemur t.a.m. bersýnilega í
ljós að hlutfall nemenda sem reykja
daglega er hæst meðal þeirra sem
sýna lakastan námsárangur en
lægst meðal þeirra sem standa sig
best í námi.
Í hópi þeirra pilta sem lægstar
einkunnir fá, en námsárangri var
skipt í fjóra flokka í rannsókninni,
reykja 14,6% daglega en samsvar-
andi hlutfall er 6,2% hjá þeim sem
eru í næstlægsta fjórðungi. Af þeim
piltum sem fá hvað hæstar einkunn-
ir reykja svo aðeins 1,5% daglega.
Þróunin er svipuð í hópi stúlkna þar
sem 22,8% í lægsta fjórðungnum
reykja daglega en 1,5% í þeim
hæsta.
Einnig er neikvætt samband milli
góðs námsárangurs og þess að fara í
partí mánaðarlega eða oftar. Tæp
42% stúlkna í lægsta fjórðungi
námsárangurs fara í partí mán-
aðarlega eða oftar og 33,5% pilta en
hlutfallið lækkar jafnt og þétt eftir
því sem námsárangur batnar. Þann-
ig sækja 18,5% pilta partí í hópi
þeirra sem best standa sig og 24,6%
stúlkna.
Hlutfall nemenda sem fara viku-
lega eða oftar í partí hefur hækkað
síðan árið 2003, úr 7,3% í 7,8%, en
það er enn töluvert langt frá því
sem var árið 1997 þegar 10,5% nem-
enda í níunda og tíunda bekk
grunnskóla fóru vikulega eða oftar í
partí.
Kaffihúsaferðum fjölgar
Þegar rýnt er í fleiri niðurstöður
kemur í ljós að kaffihúsaferðum
ungmenna hefur fjölgað talsvert frá
árinu 1997. Þá fóru 2,1% nemenda
vikulega eða oftar á kaffihús. Sú
tala hækkaði upp í þrjú prósent árið
2003 en var á síðasta ári 4,5%.
Þá virðast nemendur vera farnir
að lesa meira af bókum öðrum en
skólabókum og hefur hlutfall þeirra
sem eyða engum tíma í að lesa bæk-
ur lækkað úr 37,2% árið 2000 í
34,8% árið 2006.
Þeim sem engum tíma eyða í að
lesa dagblöð í viku hverri hefur hins
vegar fjölgað úr 15,4% árið 2000 í
tæp 24% árið 2006, og þeim sem
eyða fjórum klukkustundum á viku
eða meira í lestur dagblaða hefur
fækkað úr 8,5% í 5,7%. Þróun í
lestri tímarita er sambærileg en
þeim nemendum sem eyða engum
tíma í lestur tímarita hefur fjölgað
úr 20,4% árið 2000 í rúm 29% árið
2006.
Fleiri ætla í framhaldsnám
Aðsókn ungmenna í framhalds-
nám hefur aukist mikið á und-
anförnum árum og virðast engar
breytingar verða á því. Yfirgnæf-
andi meirihluti unglinga af báðum
kynjum ætlar að fara í áframhald-
andi nám að loknum grunnskóla,
þ.e. um 90% stúlkna og 75% pilta,
og 22% pilta og 8% stúlkna hyggjast
leggja stund á iðn- eða verknám.
Þá stefna flestir nemendur á há-
skólamenntun og hefur hlutfall
þeirra breyst mikið á síðasta ára-
tug. Árið 1997 töldu tæp 52% pilta
og tæpt 51% stúlkna mjög líklegt að
þau færu í háskólanám síðar í lífinu
en hlutfallið hefur hækkað upp í
tæp 70% meðal pilta og rúm 77%
meðal stúlkna árið 2006. Eru hlut-
föllin í samræmi við fjölgun kvenna
miðað við fjölda karla sem nú sækja
háskólanám hér á landi.
Foreldrar eyða minni
tíma með börnum sínum
Í HNOTSKURN
»Könnunin var gerð aðbeiðni menntamálaráðu-
neytisins og tekur til lífshátta
nemenda í níunda og tíunda
bekk grunnskóla.
»Þeir unglingar sem vinnameð námi virðast verja
meiri tíma til vinnu í hverri
viku nú en áður, en hlutfall
unglinga sem vinna með skóla
er óbreytt.
»Þeir unglingar sem segjastvera frekar eða mjög
ósammála því að þeim finnist
þeir heilsuhraustir eru mun
líklegri til að reykja daglega.
Ungmenni sem eru
allajafna undir eftirliti
foreldra sinna, verja
með þeim miklum tíma
og fá stuðning eru lík-
legri til að ná góðum
námsárangri.

 
 
 

    

 
  



 



 





 





!" 
!#



$

%& % ' $ ( 


 
 
 

 )
 

*+ 
      
    



 



 










%  


 

  
% , 
LÖGREGLAN á Vestfjörðum hefur
undanfarið fengið tilkynningar,
einkum frá unglingsstúlkum á Ísa-
firði, um að ókunnur karlmaður eða
karlmenn biðji um leyfi til að spjalla
við þær á MSN-spjallrásinni á Net-
inu og þegar það er fengið bera þeir
sig í vefmyndavél sem er tengd við
forritið.
Viðkomandi hafa gefið upp fölsk
nöfn en vonir standa til að hægt sé að
komast að því um hverja er að ræða,
að sögn Önundar Jónssonar yfirlög-
regluþjóns. Í gær hafði enginn verið
handtekinn eða yfirheyrður vegna
málsins.
Athæfi sem þetta, að bera sig fyrir
framan börn, getur verið refsivert og
varðað við kynferðisbrotakafla al-
mennra hegningarlaga.
Umgangist Netið með varúð
Lögreglan hvetur ungmenni til að
umgangast Netið af mikilli varúð og
tala aldrei við þá sem þau ekki
þekkja og alls ekki gefa ókunnugum
persónulegar upplýsingar um sig.
Lesa má nánar um öryggi á Netinu á
vefnum www.saft.is.
Bera sig
í MSN-
spjalli
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi stuðningsyfirlýsing við
Margréti Sverrisdóttur frá fulltrú-
um í miðstjórn Frjálslynda flokksins
þar sem segir m.a.:
„Á undanförnum árum hefur
henni verið treyst fyrir trúnaðar-
störfum á vegum flokksins og hefur
hún reynst traustsins verð. Margrét
er ötull baráttumaður jafnréttis og
mannréttinda, hún berst fyrir rétt-
indum allra þjóðfélagsþegna. Hún er
heiðarleg, málefnaleg og framsýn.
Margrét hefur verið einn helsti
máttarstólpi flokksins og sýnt fram á
ótvíræða forystuhæfileika sína og
getu til að skapa jákvæð tengsl við
fólkið í landinu.
Við sem höfum starfað með Mar-
gréti berum virðingu fyrir störfum
hennar og þeim krafti sem í henni
býr. Við undirrituð hörmum hvernig
staðan er orðin í flokknum og hvetj-
um alla til að leggja hönd á plóginn
til sátta.
Daníel Helgason, Kjartan Egg-
ertsson, Sólborg Alda Pétursdóttir,
Svanur Sigurbjörnsson, Jóhanna
Guðmundsdóttir, Guðmundur
Wiium, Ólafur F. Magnússon.“
Stuðningur
við Margréti
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
TVEIR íþróttamenn innan Íþróttasambands
Íslands urðu uppvísir að því í fyrra að hafa
tekið stera en í báðum tillvikum var um að
ræða rúmlega tvítuga íshokkímenn úr félag-
inu Birninum. Formaður lyfjaráðs ÍSÍ segist
lítið verða var við steranotkun meðal íþrótta-
manna í hefðbundnum greinum og segir að
notkunin virðist meira tengjast líkamsræktar-
og lyftingastöðvum.
Í liðinni viku lögðu tollverðir í Reykjavík
hald á um 13.000 steratöflur sem talið er víst
að hafi verið ætlaðar til sölu. Væntanlega er
því eftirspurn eftir sterum hér á landi, þrátt
fyrir að sífellt fleiri rannsóknir leiði í ljós
hversu bráðóholl og hættuleg steranotkun er.
Í fyrra voru tekin 150 lyfjapróf á vegum
lyfjaráðs ÍSÍ og sem fyrr segir greindust
sterar hjá tveimur. Menntamálaráðuneytið
hefur aukið fjárveitingu sína til lyfjaráðs úr
7,5 milljónum í 10 milljónir sem gerir því
kleift að fjölga prófunum í 170–175 og jafn-
framt auka mjög fræðslu um hætturnar sem
fylgja notkun stera og annarra ólöglegra efna.
Draga eða velja einstaklinga í prófin
Skúli Skúlason, formaður lyfjaráðs ÍSÍ,
segist ekki sjá merki um aukna steranotkun
og þótt tveir hafi fallið í fyrra segi það ekkert
um þróunina. „Við sjáum ekki mikið af stera-
notkun í þessum hefðbundnu íþróttagrein-
um,“ segir hann. Eftirlit lyfjaráðs er bundið
við aðildarfélög ÍSÍ og því fellur t.d. keppni í
hreysti ekki undir eftirlitið. Eftirlitsmönnum
hefur á hinn bóginn verið boðið að taka lyfja-
próf í keppni á vegum IFBB, sem haldin er á
Akureyri. Enginn keppenda hefur fallið sl.
tvö ár. Lyfjaráðið hefur hins vegar aldrei
fengið boð frá aðilum sem halda svokallað
Icefitness-mót.
Tvær aðferðir eru notaðar til að ákveða
hverjir fara í lyfjapróf, að sögn Skúla, annars
vegar með því að velja nöfn af handahófi og
hins vegar með því að eftirlitsmenn velji þá úr
hópnum sem þeir telja ástæðu til að prófa.
Skúli segir að í máli sem kom upp í bikarleik
Handknattleikssambands Íslands í vetur hafi
komið upp ákveðinn misskilningur um hvern-
ig valið fer fram og því verið haldið fram að
verið væri að leggja tiltekna einstaklinga í
einelti.
Leikurinn sem um ræðir var á milli Þróttar
Vogum og Stjörnunnar. Eftir lok leiksins
hugðust eftirlitsmenn fá tvo Þróttarmenn í
lyfjapróf. Báðir voru á leikskýrslu, annar sem
leikmaður en hinn sem starfsmaður. Menn-
irnir neituðu báðir að taka prófið og segir
Skúli að starfsmaðurinn hafi átt rétt á því
enda hans að ákveða hvort hann felldi sig
undir lyfjareglur ÍSÍ. Mál leikmannsins er al-
varlegra og mun dómstóll ÍSÍ taka mál hans
fyrir von bráðar. Mennirnir tveir kepptu
stuttu síðar í keppninni um sterkasta mann í
heimi, staðfestir Skúli.
Sterar fundust hjá tveimur í fyrra

Formaður lyfjaráðs verður lítið var við steranotkun í hefðbundnum íþróttagreinum
Stefnt er að
því að fjölga prófum í 170–175 á þessu ári og auka fræðslu um hversu óholl og hættuleg steranotkun er
Morgunblaðið/Árni Torfason
♦♦♦