Morgunblaðið - 30.03.2007, Page 12

12 FÖSTUDAGUR 30. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
AÐALMEÐFERÐ Í BAUGSMÁLINU
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
VERÐI Jón Ásgeir Jóhannesson eða
Tryggvi Jónsson dæmdir fyrir jafn-
vel hið minnsta brot sem þeir eru
ákærðir fyrir að hafa framið í Baugs-
málinu, verður afleiðingin sú að þeim
verður óheimilt að sitja í stjórn eða
gegna starfi framkvæmdastjóra í
nokkru íslensku hlutafélagi næstu
þrjú árin, samkvæmt lögum um
hlutafélög.
Á þessa óbeinu refsingu minntu
verjendur þeirra fyrir dómi í gær og
báðu dómara um að hafa þetta í huga
þegar þeir fjölluð um úrslit málsins.
Settur ríkissaksóknari sagði í and-
svörum að vissulega væri rétt að
sektadómar kæmu sakborningunum
illa, alveg á sama hátt og það kæmi
leigubílstjóra illa að missa ökurétt-
indi fyrir umferðarlagabrot.
Á þessum nótum lauk aðalmeð-
ferðinni í Baugsmálinu í gær og er
óhætt að segja að lokaspretturinn
hafi verið snarpur.
Í ræðu sinni fjallaði Jakob R.
Möller, verjandi Tryggva, um sakir
sem bornar eru á skjólstæðing hans í
þremur ákæruliðum. Í þeim er hann
annars vegar ákærður ásamt Jóni
Ásgeiri fyrir meiri háttar bókhalds-
brot en hins vegar er hann einn sak-
aður um fjárdrátt með því að hafa
látið Baug greiða 1,3 milljónir fyrir
einkaneyslu, m.a. kaup á sláttuvél-
artraktor og geisladiskum með
greiðslukorti sem gefið var út af
Nordica, fyrirtæki Jóns Geralds
Sullenbergers.
Fyrra bókhaldsbrotið varðar
færslu á hlutabréfum í Baugi á
vörslureikning í Lúxemborg árið
1998 en Jakob sagði m.a. að á þess-
um tíma hefðu engar reglur verið í
gildi um hvernig bókfæra skyldi
slíka samninga. Þá hefði nákvæm-
lega engin sönnunarfærsla farið
fram af hálfu Sigurðar Tómasar
Magnússonar, setts ríkissaksóknara,
um að þeir Jón Ásgeir og Tryggvi
hefðu gefið fyrirmæli um að umrædd
færsla skyldi bókfærð með þeim
hætti sem gert var en svo virtist sem
eina sakarefnið tengdist færslunni
sjálfri. Þá væri það fráleitt af sak-
sóknaranum að hafa haldið því fram
að einhver leynd hefði hvílt yfir þess-
um kaupréttarsamningum, þvert á
móti hefði þeirra verið getið í stofn-
samþykkt Baugs og stjórn félagsins
þar að auki verið kunnugt um þá.
Afsakanlegt gáleysi
Um meinta tilhæfulausa kredityf-
irlýsingu frá SMS í Færeyjum upp á
46,7 milljónir sagði Jakob að sú
færsla hefði verið mistök af hálfu
Tryggva en þetta hefði verið afsak-
anlegt gáleysi mjög önnum kafins
manns. Það væri á hinn bóginn alveg
klárt að enginn ásetningur hefði ver-
ið til staðar og Baugur hefði átt mun
hærri afslætti inni hjá öðrum birgj-
um. Þá hefði saksóknarinn engar
sönnur fært á aðkomu Jóns Ásgeirs
að hinu meinta broti.
Um fjárdráttarbrotið sagði Jakob
m.a. að rannsókn lögreglunnar væri
verulegum annmörkum háð og hefði
t.a.m. ekki beinst að skýringum sem
Tryggvi hefði komið með á geisla-
diskakaupum. Tryggvi hefði í und-
antekningartilfellum notað umrætt
greiðslukort til að greiða fyrir einka-
neyslu en það lægi einnig fyrir í mál-
inu að Jón Gerald hefði staðfest að
Tryggvi hefði í undantekningartil-
fellum óskað eftir greiðslukortayfir-
litum. Tilgangurinn hefði verið sá að
aðgreina einkaneyslu frá útgjöldum
sem tengdust Baugi. Þetta hefði Jón
Gerald þó ekki gert og líklega hefði
Tryggvi mátt ganga harðar á eftir
honum. Á hinn bóginn væri fjarri
lagi að ásetningur teldist sannaður,
en ásetningur væri nauðsynleg for-
senda til að hægt væri að dæma fyrir
fjárdrátt.
Þar að auki hefði Tryggvi átt mun
meiri fjárhæðir inni hjá Baugi enda
hefði hann aldrei innheimt rétt sinn
til hálfra dagpeninga meðan á ferð-
um hans erlendis stóð og benti Jakob
á að á árunum 2000–2002 hefðu
ferðadagar Tryggva erlendis, vegna
starfa fyrir Baug, verið rúmlega 340.
Enginn fjárdráttur vegna báts
Drýgsta hluta gærdagsins var
varið í umfjöllun Gests Jónssonar
um ákæruliði sem varða annars veg-
ar meintan fjárdrátt í tengslum við
rekstur bátsins Thee Viking og hins
vegar kreditreikninginn fræga frá
Nordica. Þeim Jóni Ásgeiri og
Tryggva er gefið að sök að hafa
dregið Gaumi 32 milljónir með því að
hafa látið Baug greiða reikninga frá
Nordica sem í raun og veru hefðu
verið vegna reksturs bátsins.
Gestur sagði m.a. að nákvæmlega
engin sönnunarfærsla hefði farið
fram um að Gaumur hefði verið eig-
andi og fyrir því lægju engin gögn.
Og þótt Gaumur hefði á sínum tíma
gert kröfu um eignarhlut þá hefði sú
krafa ekki náð fram að ganga.
Ekkert lægi heldur fyrir um ann-
að en að reikningarnir sem ákæran
byggðist á hefðu verið greiddir
vegna þjónustu sem Nordica hefði
innt af hendi og vegna styrks til
reksturs vöruhúss Nordica, líkt og
Jón Ásgeir og Tryggvi hefðu alla tíð
haldið fram. Þá hefði greiðsla um-
ræddra reikninga einmitt hafist á
sama tíma og vöruhúsið tók til
starfa.
Líkt og fyrr gagnrýndi Gestur lög-
reglurannsóknina harðlega og sagði
m.a. að engin rannsókn hefði farið
fram af hennar hálfu á því hvert
þessar greiðslu hefðu runnið. Að
endingu hefði Jón Ásgeir orðið að
leggja fram gögn frá viðskiptabönk-
um Nordica sem aflað var í tengslum
við málaferli í Bandaríkjunum, sem
sýndu að þær hefðu að mestu leyti
runnið til Jóns Geralds persónulega
en ekki í bátinn. Engin rannsókn
hefði heldur farið fram á greiðslum
til Simons Agintur í Danmörku en
þær væru sama eðlis.
Um kreditreikninginn frá Nordica
sagði Gestur m.a að á grundvelli
framburðar vitna og gagna í málinu
væri komin fram næg sönnun fyrir
því að grundvöllur hefði verið fyrir
að gefa reikninginn út og að engar
forsendur væru til sakfellingar.
Gestur sagði einnig að útilokað væri
að sakfella á grundvelli framburðar
Jóns Geralds og allar yfirlýsingar
saksóknarans um hið gagnstæða
væru máttlausar.
Ekki væri heldur hægt að byggja
á tölvubréfum frá Jóni Gerald og vís-
aði í því sambandi til matsgerðar um
áreiðanleika tölvubréfa en í henni
hefði m.a. komið fram að það skipti
verulegu máli hvort einhver hefði
vilja, tíma og þolinmæði til að falsa
tölvubréf. Reynslan sýndi að það
væri í raun með ólíkindum hversu
mikla þolinmæði, tíma og þraut-
seigju Jón Gerald hefði sýnt til að
stuðla að sakfellingu og það hefði
m.a. komið fram að hann hefði setið
vikum saman í dómsal þótt hann
hefði það eina hlutverk að hlusta á
það sem fram fór.
Að loknum ræðum verjenda veitti
Sigurður Tómas andsvör og sagði
m.a. að túlkun Gests á refsiheimild
vegna brota á 104. grein hlutafélaga-
laga væri röng og að túlkun Gests á
dómi Hæstaréttar í fyrra Baugsmál-
inu, þar sem fjallað væri um lán og
refsiheimildir vegna lánveitinga,
stæðist ekki.
Orð Sigurðar Tómasar um að á
dómurum hvíldi sú ábyrgð að þeir
myndu með dómnum senda mikil-
væg skilaboð um hvað væri leyfilegt í
íslensku viðskiptalífi vöktu hörð við-
brögð hjá Jakobi R. Möller sem
sagði slíkan málflutning óþolandi og
að málið yrði aðeins dæmt út frá því
sem hefði komið fram við aðalmeð-
ferðina og engu öðru.
Yrði gert ókleift að sitja í stjórn
eða stýra hlutafélagi í þrjú ár
Morgunblaðið/G.Rúnar
Búið í bili Þeim Jakobi R. Möller og Gesti Jónssyni var auðsjáanlega létt, eins og öðrum málflytjendum, þegar að-
almeðferð Baugsmálsins lauk í gær. Nú tekur við bið eftir dómnum og væntanlega áfrýjun til Hæstaréttar.
BRYNJAR Níelsson, verjandi Jóns Geralds Sullenber-
gers, krafðist þess í gær að Jón Gerald yrði sýknaður
og jafnframt sagði hann að rétt væri að vísa málinu frá
dómi hvað sinn skjólstæðing varðaði.
Rökin fyrir frávísunarkröfunni voru þau að Jón Ger-
ald hefði í fyrra málinu rætt við lögreglu sem vitni og
hefði sem slíkur verið áminntur um sannsögli og að
refsivert væri að skýra rangt frá en væri nú ákærður á
grundvelli framburðar síns.
Brynjar benti á að þegar Sigurður Tómas Magn-
ússon, settur ríkissaksóknari, hefði tekið við málinu
hefði Jón Gerald verið boðaður í skýrslutöku og þar
verið spurður hvort framburður hans um kreditreikn-
inginn, sem hann gaf í fyrra málinu, hefði verið réttur.
Því hefði hann jánkað, rannsókninni þar með verið lok-
ið og ákæra gefin út. Með þessari aðferð hefði Jóni Ger-
ald verið komið í þá stöðu að hefði hann, til að forðast
ákæru vegna reikningsins, sagt að fyrri framburður
sinn hefði verið „bölvað plat“, hefði verið hægt að
ákæra hann fyrir rangar sakargiftir. „Þetta er al-
gjörlega fráleit og galin staða,“ sagði Brynjar. Málinu
ætti að vísa frá vegna þessa og vísaði því til stuðnings
til þess fordæmis sem hefði komið fram um réttarstöðu
sakborninga í olíuforstjóramálinu svokallaða. Með-
ferðin sem Jón Gerald hefði hlotið væri auk þess al-
gjörlega án fordæma og til háborinnar skammar.
Frá því málið hófst hefur aldrei verið dregið í efa að
Jón Gerald útbjó umræddan kreditreikning og fyrir
dómi játaði hann það undanbragðalaust. Brynjar sagði
að Jón Gerald hefði samt síður en svo játað það brot
sem honum er gefið að sök í ákærunni, líkt og sumir
fjölmiðlar hefðu greint frá, en á þessu tvennu væri mik-
ill munur.
Lykilatriði í málflutningi Brynjars fyrir sýknukröf-
unni var að reikningurinn hefði ekki verið forsendan
fyrir bókhaldsbrotinu sem Jón Ásgeir Jóhannesson og
Tryggvi Jónsson eru sakaðir um enda hefði reikning-
urinn ekki verið notaður þegar tekjufærsla að fjárhæð
108 milljónir var færð með lokafærsluskjali í bókhald
Baugs (kredityfirlýsingin frá SMS upp á 46,7 milljónir
var færð í sömu færslu). Greinilegt væri af færslunni að
sá sem hana framkvæmdi hefði ekki haft reikninginn
frá Nordica við höndina og hann hefði heldur ekki ver-
ið látinn fylgja í bókhaldi Baugs.
Brynjar sagði ennfremur að ekki væri refsivert í
sjálfu sér að útbúa tilhæfulausan reikning, heldur
skipti máli hvernig hann væri notaður. Jón Gerald
hefði ekki getað vitað að reikningurinn myndi rata inn
í bókhald Baugs. Þá minnti hann á að Jón Gerald væri
einungis ákærður fyrir að hafa aðstoðað við bókhalds-
brot með því einu að útbúa reikninginn.
Á þetta atriði í ákærunni, þ.e. að hann væri einungis
ákærður fyrir að útbúa reikninginn, vísað Brynjar
einnig til þegar hann færði rök fyrir því að ekki væri
hægt að refsa fyrir brotið þar sem það hefði verið
framið í Bandaríkjunum en ekki hefðu verið lögð fram
gögn um að slíkt brot væri refsivert þar.
Í andsvörum sínum mótmælti Sigurður Tómas
þessu og sagði að þar sem áhrif brotsins hefðu komið
fram hér á landi, bæri að refsa fyrir það hér.
Verjendur Jóns Ásgeirs Jóhannessonar og Tryggva
Jónssonar hafa lagt á það þunga áherslu að fram-
burður Jóns Geralds væri ótrúverðugur. Þessu hafn-
aði Brynjar og sagði að framburður hans hefði bæði
verið stöðugur og samræmdist í veigamestu atriðum
gögnum málsins. Þá hefði ekkert komið fram sem
benti til þess að hann hefði hagrætt gögnum í málinu.
„Algjörlega fráleit og galin staða“
Morgunblaðið/Ómar
Vörn Brynjar Níelsson, verjandi Jóns Geralds Sullen-
berger, undirbýr ræðuhöldin fyrir dómi ı́ gær.
Í HNOTSKURN
Dagur 31
» Samkvæmt lögum um á alla-jafnan að kveða upp dóm inn-
an þriggja vikna frá því mál er
tekið til dóms.
» Haldi dómurinn þau tíma-mörk verður dómur kveðinn
upp 20. apríl en þá er ekki búið
að taka tillit til páskaleyfis.
» Í ljósi umfangs málsins máþó búast við að það taki dóm-
inn lengri tíma að komast að nið-
urstöðu.
» Settur ríkissaksóknari lagðií gær fram yfirlit yfir kostn-
að fyrir aðkeypta þjónustu sér-
fræðinga, kostnað vegna vitna
og fleira í þeim dúr sem tengist
rannsókn og saksókn málsins.
Reikningurinn hljóðaði upp á um
55,8 milljónir.
» Verjendur lögðu fram tíma-skýrslu, þ.e. hversu miklum
tíma hefði verið varið í varnir
sakborninga af hálfu verjenda.
» Hjá Gesti Jónssyni voru tím-arnir um 1.150, 890 hjá Jak-
obi Möller og 600 hjá Brynjari
Níelssyni. Samtals ríflega 2.600.
» Lögmennirnir lögðu ekkifram útreikning á verði fyrir
þessa lögfræðiþjónustu og það er
dómsins að meta hæfileg mál-
svarnarlaun.
» Viðmiðun dómstólaráðs er10.400 fyrir klukkutímann en
það er næsta víst að umræddir
lögmenn taka mun meira á tím-
ann.
» Aðkeyptur kostnaður vegnavarna Jóns Ásgeirs og
Tryggva nam um 30 milljónum.
» Verjandi Jóns Geralds Sull-enbergers, Brynjar Níelsson,
tók fram að hans kostnaður hefði
farið úr öllum böndum vegna
umfangs aðalmeðferðarinnar
þótt þáttur síns skjólstæðings
væri í raun algjört aukaatriði í
málinu. Hvernig sem málið færi
hlyti ríkissjóður a.m.k. að greiða
langmestan hluta málsvarn-
arlaunanna.