Morgunblaðið - 04.04.2007, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 2007 33
VG er sá flokkur sem hugsar hlutina lengra en ein-
ungis eitt kjörtímabil. Öflugt og gjaldfrjálst velferð-
arkerfi er spurning um áherslur í fjárlögum sem þurfa
ekki endilega að auka útgjöld ríkisins mikið. Með því að
efla menntakerfið mun okkur takast að
skapa hér samfélag þar sem allir hafa í
raun jafna möguleika á menntun. Er-
lendis höfum við dæmi um að með öflugu
menntakerfi skapist öflugur grundvöllur
fyrir grósku og nýsköpun í atvinnulífinu
og það heldur hagvexti stöðugum. Meðal
fremstu þjóða heims, á Norðurlönd-
unum, hefur til dæmis tekist að skapa
öflugt atvinnulíf vegna þess að áhersla hefur verið lögð
á menntun og menningu. Þar er fólk líka vel tryggt með
öflugu velferðarkerfi og veit að það fær góða þjónustu
fyrir þá skattpeninga sem það greiðir til ríkisins.
Fangelsi til betrunar
Okkar tillaga í fangelsismálum er róttæk og gengur út á
öflug meðferðarúrræði og menntun fyrir fanga. Mögu-
lega verður tilkostnaður við meðferðarstarf aðeins auk-
inn, en með öflugu uppbyggingar- og betrunarstarfi ætti
líka að draga mjög úr síbrotum og endurkomu í fang-
elsin. Það mun auka möguleika fanga á betra lífi eftir
fangelsisvist. Í dag er endurkoma í fangelsi um 50% og
við viljum bæta úr því. Ef okkur tekst að minnka end-
urkomu niður í 25% væri stórkostlegum áfanga náð, og
það mun minnka útgjöld til fangelsismála þegar til
lengri tíma er litið.
Með því að hafa öflug meðferðarúrræði fyrir kynferð-
isafbrotamenn mun okkur líka takast að taka á rótum
þess vanda sem hefur gríðarlegar afleiðingar á samfélag
okkar allra. Það er vel hægt að hjálpa mörgum og ná ár-
angri með meðferð við þeirra hæfi, sérstaklega ef tekið
er á vandanum í upphafi afbrotaferils. Með því að hjálpa
eins mörgum kynferðisafbrota- og ofbeldismönnum og
við getum, er ekki bara hægt að fækka fórnarlömbum
þeirra, heldur má líka draga úr miklum tilkostnaði sem
afleiðingar brotanna kosta á meðan þeir fá enga hjálp.
Svona hugsum við í VG – það kostar vissulega peninga
en mun líka margborga sig að taka á rótum vandans
þegar til lengri tíma er litið.
Efling lýðheilsu
Við viljum einnig stórauka rannsóknir í heilbrigð-
ismálum. Þótt það þýði mögulega aukin útgjöld á meðan
á því rannsóknarstarfi stendur þá þýðir það jafnframt að
við getum verið framarlega í heiminum á því sviði að
finna orsakir sjúkdóma. Með þekkingu og fræðslu get-
um við bætt lýðheilsu. Þegar það verður reiknað út eftir
50 ár mun okkar aðferð vera mun ódýrari en sú að nota
plásturslausnir í stað þess að takast á við orsakir vand-
ans. Með því að koma í veg fyrir sjúkdóma þegar í þeim
tilfellum sem það er hægt og efla lýðheilsu, munum við
draga úr útgjöldum í heilbrigðiskerfinu.
Einnig viljum við leggja áherslu á heimaþjónustu við
sjúklinga og eldri borgara. Þannig virðum við óskir
þeirra um að búa lengur heima við og þrátt fyrir að
heimaþjónustan kosti peninga kostar hún minna en að
byggja húsnæði sem fáir vilja nota.
Vinstrihreyfingin – grænt framboð vill byggja upp
betra samfélag til frambúðar, til þess þarf öflugt vel-
ferðarkerfi með lausnum sem raunverulega bæta sam-
félagið. Til þess að það geti orðið raunveruleiki þarf að
hugsa lausnir lengra en eitt kjörtímabil og það gerum
við í VG.
VG hugsar lengra en eitt kjörtímabil
Eftir Andreu Ólafsdóttur:
Höfundur skipar 5. sæti á lista VG í SV-kjördæmi.
Árni Stefánsson viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13,SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
www.gimli.is - ww.mbl.is/gimli
ÁLAGRANDI - NÝLEGT HÚSNÆÐI - ÚTSÝNI
Sérlega glæsileg 4ra herb.
88 fm rishæð í nýlegu end-
urnýjuðu þríbýlishúsi með
fallegu útsýni. Sameiginleg-
ur inngangur. Íbúðin og hús-
ið var allt meira og minna
endurnýjað fyrir um einu og
hálfu ári síðan. Íbúðin er
sérlega björt og smekklega
innréttuð. Innan íbúðar eru
tvö rúmgóð svefnherbergi, bæði með fataskáp. Það eru slípaðar
fallegar furufjalir á öllum gólfum, nema baði. Stór stofa ásamt borð-
stofu. Úr stofu gengið á stórar suðursvalir með glæsilegu útsýni.
Verð 28,9 millj. Áhv. 20 millj. 4,15 % vextir. Allar nánari uppl.
veitir Hákon í síma 898 9396.
Traust þjónusta í 30 ár
FORUSTUMENN Framsóknar-
og Sjálfstæðisflokks vildu ekki
leggja fyrir alþingi frumvarp að
nýjum jafnréttislögum sem nefnd
Guðrúnar Erlendsdóttur skilaði af
sér nú í febrúar.
Við jafnaðarmenn
vildum fá frum-
varpið inn á alþingi
og töldum að með
góðum vilja væri
hægt að samþykkja
það núna í vor, fyr-
ir kosningar. Undir það tóku aðrir
stjórnarandstæðingar en Sjálf-
stæðisflokkurinn lagðist af fullum
þunga gegn frumvarpstexta Guð-
rúnarnefndarinnar – þrátt fyrir að
þingmaðurinn Bjarni Benedikts-
son tæki fullan þátt í að semja
hann. Og framsóknarmenn hengdu
haus. Kannski aldrei ætlað sér
annað en að geta notað þetta í
kosningunum.
Þetta er vont mál. Guðrún hafði
unnið verulega gott starf ásamt
nefndarmönnum sínum, einum frá
hverjum flokki. Ég var svo hepp-
inn að vera fulltrúi Samfylking-
arinnar í þessari jafnréttisnefnd
og get borið vitni um góðan vinnu-
anda og fullan vilja allra nefnd-
armanna – líka Bjarna Benedikts-
sonar – til að vinna
jafnréttismálstaðnum gagn og ná
árangri, hvað sem flokkapólitík
liði.
Mikilvæg framfaraskref
Lagabókstafurinn er ekkert
töfrabragð í jafnréttismálum. Það
vitum við vel. Hinsvegar skipta
ákvæði jafnréttislaga verulegu
máli og með þeim er hægt að slá á
ýmsar forsendur kynjamisréttis. Í
niðurstöðum Guðrúnarnefnd-
arinnar voru mörg nýmæli í þessa
veru. Þar ber hæst ákvæðið um að
afnema með öllu skyldu til launa-
leyndar, þannig að launamanni sé
ævinlega heimilt að skýra þriðja
manni frá launum sínum og kjör-
um öllum. Þetta skiptir verulegu
máli í baráttu fyrir launajafnrétti
enda hafa samtök kvenna og jafn-
réttissinna lagt á þetta mikla
áherslu. Sjálf tillagan á svo rót að
rekja til frumvarps Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur á síðasta
þingi. Í niðurstöðum Guðrún-
arnefndarinnar var einnig lagt til
að kærunefnd jafnréttismála
kvæði upp bindandi úrskurð, en
gæfi ekki bara álit einsog nú er.
Þar var lagt til að Jafnréttisstofa
gæti krafist upplýsinga hjá stofn-
unum og fyrirtækjum um jafnrétt-
ismál og beitt dagsektum ef í
nauðir ræki. Þá var kveðið á um
reglulegar jafnréttisáætlanir á öll-
um vinnustöðum þar sem fleiri
starfa en 25, en nú er slík áætlun
einungis til á stöku stað. Í nið-
urstöðunum er líka kveðið á um að
í öllum opinberum nefndum og
ráðum sé hlutfall kynjanna því
sem næst jafnt, og af fjölda ann-
arra merkilegra nýmæla má nefna
að gert er ráð fyrir jafnrétt-
isumsögn með öllum stjórn-
arfrumvörpum á alþingi, þannig
að þingmönnum og almenningi
gefist kostur á að meta hvaða
áhrif hvert frumvarp hefur á stöðu
jafnréttismála.
Þetta eru sannarlega nýjungar.
Í heild væri þessi lagasetning
verulegt skref fram á við.
SA kallar
Fulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
Bjarni Benediktsson, hafði unnið
þokkalega með nefndinni, þó með
hléum, og gerði ekki meiriháttar
athugasemdir, jafnvel ekki um af-
nám launaleyndar. Hann skilaði
bókun, rétt einsog við fulltrúar
Samfylkingarinnar og Vg, þar sem
fram komu efasemdir um nokkur
atriði, en stóð að niðurstöðunum í
heild.
Þegar kom að því að kynna nið-
urstöðurnar tók framkvæmda-
stjóri atvinnurekenda, Vilhjálmur
Egilsson, sig hinsvegar til og
réðst gegn frumvarpsdrögunum af
öllu afli. Um leið varð Bjarni þing-
maður harðorðari í garð eigin
texta, og varaformaður flokksins,
Þorgerður K. Gunnarsdóttir, bætti
svo um betur. Niðurstöðurnar sem
Guðrún Erlendsdóttir, fyrrverandi
hæstaréttardómari, lagði fram
töldu þau „róttæk“ og ekki að
skapi Sjálfstæðisflokksins.
Framsóknarflokkurinn lúffaði
strax. Félagsmálaráðherrann
Magnús Stefánsson sagði á blaða-
mannafundinum að frumvarpið
yrði ekki lagt fram á þinginu, sem
þá stóð enn sem hæst, og hefur
sýnilega verið búinn að fá tilkynn-
ingu um andstöðu stóra bróður í
stjórnarsamstarfinu. Þingflokkur
Samfylkingarinnar skoraði þó á
ráðherrann að leggja frumvarpið
fram og á hina flokkana að styðja
það. Magnús gat því miður ekki
svarað þeirri áskorun í tæka tíð
vegna veikinda sinna í upphafi
umræðu um jafnréttismálin.
Því fór sem fór. Sjálfstæð-
isflokkurinn vildi ekki, og Fram-
sókn treysti sér ekki til. Þegar
kostur var á verulegum rétt-
arbótum með nýjum jafnrétt-
islögum sögðu þau pass, Magnús
Stefánsson, Þorgerður K. Gunn-
arsdóttir og Bjarni Benediktsson,
og með þeim allt stjórnarliðið,
bæði þingkarlarnir og þingkon-
urnar.
Jafnrétti – Stjórnarflokk-
arnir sögðu pass
Eftir Mörð Árnason
Höfundur er þingmaður fyrir
Samfylkinguna í Reykjavík.
EITT helsta umræðuefni und-
anfarnar vikur hefur verið ill með-
ferð á börnum og ungmennum á ára-
bilinu 1950–1970,
þegar nær 2.000
börn voru vistuð á
svokölluðum barna-
heimilum, upptöku-
heimilum eða ung-
lingaheimilum víða
um land.
Við erum gripin sorg, hneykslun
og jafnvel refsigleði. Maður spyr sig
hvernig í ósköpunum það gat gerst
að börn voru í hundraðatali útsett
fyrir stöðugt ofbeldi, undir því yf-
irskini að það væri verið að bjarga
þeim eða bæta, m.a. vegna fátæktar
foreldranna. Afleiðingarnar hafa
birst inni í stofu hjá okkur á skján-
um, niðurbrotnir einstaklingar, fólk
sem var rænt tækifæri til þroska og
menntunar, rúið mannlegri reisn.
Hvernig mun framtíðin
dæma okkur?
En lítum okkur nær. Hvernig bú-
um við að börnum á Íslandi í dag og
hvernig bregst samfélagið við þegar
þeim líður illa? Í landi sem elur af
sér milljarðamæringa sem vita ekki
aura sinna tal, búa nú 5.300 börn
undir fátæktarmörkum. Misskipting
hefur stóraukist í landinu á und-
anförnum árum. Kjör láglauna- og
barnafólks hafa hríðversnað, hús-
næðiskostnaður hefur vaxið langt
umfram kaupmátt, tannlækningar
og komugjöld í heilbrigðiskerfinu
eru ofviða barnmörgum fjölskyldum
og barnabætur hafa verið skertar
um milljarða.
Fátækt er staðreynd á mörgum
heimilum, hún bitnar beint á börn-
unum og verður sárari því meiri sem
misskiptingin er. Þar með er ekki
sagt að peningar bæti allt. Neyslu-
kapphlaupið hefur líka valdið því að
margir foreldrar gefa sér einfald-
lega ekki tíma fyrir börnin sín. Efna-
leg gæði tryggja ekki vellíðan barna.
Hvernig líður
fátækum börnum í dag?
Fyrir skemmstu kynnti Fé-
lagsfræðingafélag Íslands nið-
urstöðu rannsóknar sem sýnir hvaða
áhrif fátækt hefur á andlega og lík-
amlega líðan barna. Hún sýnir að fá-
tæk börn eru einmana, þau eru leið,
þung í skapi og einangruð. Þeim
gengur verr í skólanum en hinum.
Þau lenda oftar í útistöðum við
kennara, þau eru ekki í tómstunda-
starfi eða aukatímum sem kosta
peninga, svo sem í myndlist, tónlist
eða íþróttum.
Fátækt bitnar líka á líkamlegri
heilsu barna. Rannsóknin sýnir að
fátæk börn eru oftar veik. Þau
hreyfa sig minna, borða síður hollan
mat, þau eru þyngri en önnur börn,
fara sjaldnar til tannlæknis. Og
skyldi engan undra því tannlækn-
ingar urðu forréttindi hinna efna-
meiri þegar ákveðið var að hætta
skólatannlækningum á Íslandi á
árinu 1998.
Loks sýndi rannsóknin að börn
frá efnalitlum heimilum eru reið.
Þau lúta síður boðum og bönnum í
samfélaginu og leita oftar í afbrot og
vímuefnaneyslu. Þeim svíður órétt-
lætið.
Andstöðuþrjóskuröskun
Okkur verður tíðrætt um agaleysi
í þjóðfélaginu, vandamál í skólanum
þegar börn, sem ekki er sjálfrátt,
trufla kennslu og leik. Börn eru við-
kvæmt fólk sem þarf að gæta vel að,
rannsóknin sýnir að fátækt og mis-
skipting bitnar hart á andlegri og
líkamlegri heilsu þeirra. Þau eru að
hrópa á hjálp með hegðun sinni.
Við sendum fátæk börn ekki leng-
ur í Breiðavík en okkur hættir enn
til að persónugera vandamálið í
börnunum sjálfum og greina þau í
hópa sem hafa mismunandi heiti.
ADHD er eitt, hvatvísi annað, of-
virkni, athyglisbrestur og hvað það
allt heitir. Þessi millifyrirsögn er
sótt í nýyrði sem ég lærði í síðustu
viku. Það var notað um lítinn dreng
sem leið illa. Ég fylltist sjálf and-
stöðu og þrjósku og svei mér ef það
raskaðist ekki eitthvað inni í mér við
að heyra þennan stimpil.
Það eru nefnilega ekki börnin
heldur samfélagsgerðin sem er sjúk
og vandi barnanna er oftar en ekki
fólginn í misskiptingu og fátækt.
Ágætir kennarar, sálfræðingar og
félagsráðgjafar geta vissulega hjálp-
að en til að vinna þeirra beri árang-
ur, þarf að ráðast að rótum vandans,
fátæktinni sem börnin búa við, efla
velferðarkerfið og útrýma biðlistum
eftir aðstoð við börn í vanda.
Betra velferðarkerfi
fyrir börnin
Það er sameiginleg skylda okkar
allra að hlúa að öllum börnum. Þar
skiptir mestu nú að útrýma fátækt,
því eitt barn sem fer á mis við
menntun, heilsu eða villist af beinu
brautinni vegna fátæktar kostar
samfélagið ómælda fjármuni síðar.
Við getum hlúð að bernskunni með
betra velferðarkerfi, ókeypis heilsu-
gæslu og tannvernd, jöfnum aðgangi
að íþróttum og listnámi óháð efna-
hag foreldra.
Landsfundur VG í febrúar sl.
ályktaði um allt þetta en einnig um
nauðsyn þess að móta markvissa
stefnu í málefnum barna og fylgja
þar fordæmi annarra Norðurlanda.
Við þurfum barnapólitík sem við-
urkennir að bernskan hefur sjálf-
stætt gildi og að sérhvert barn er
einstakt og á rétt á því að vera með-
höndlað með virðingu af stofnunum
samfélagsins. Börn eiga að hafa
áhrif. Þeirra rödd ætti að heyrast
þegar verið er að ráða ráðum í sam-
félaginu og stofnunum þess. For-
eldrar og börn eiga að fá aukin tæki-
færi til að vera saman. Við þurfum
styttri vinnudag og laga vinnuna að
þörfum barna og foreldra þeirra.
Nauðsynlegt er að efla forvarn-
arstarf, styrkja kennarastarfið og
koma sálfræðiþjónustu inn í heil-
brigðiskerfið.
Verkefnalistinn er miklu lengri,
en við höfum efni á því að búa börn-
um okkar bestu möguleg uppvaxt-
arskilyrði. Til þess verður misskipt-
ingunni að linna. Það verður kosið
um velferðarkerfið í vor.
Hlúum að bernskunni
Eftir Álfheiði Ingadóttur
Höfundur skipar 2. sæti
á lista Vinstri grænna
í Reykjavík suður.
Rakarastofan
Klapparstíg
S: 551 3010
Hair play frá
Rakarastofan
Klapparstíg