Morgunblaðið - 17.06.2007, Blaðsíða 58

58 SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
GREINARGERÐ
MORGUNBLAÐINU hefur
borist eftirfarandi greinargerð frá
Þorgeiri Pálssyni, forstjóra Flug-
stoða ohf., vegna greinar í Dagens
Nyheter 11. júní 2007:
„Nokkur umræða hefur orðið í
fjölmiðlum undanfarið um starf-
semi Flugmálastjórnar Íslands og
Flugstoða í Kosovó. Einkum hefur
grein, sem birtist í sænska dag-
blaðinu Dagens Nyheter sl. mánu-
dag orðið að umræðuefni. Í þess-
ari grein DN ægir saman alls
konar söguburði af spilling-
armálum tengdum UNMIK (Unit-
ed Nations Interim Admin-
istration Mission in Kosovo), sem
er stofnun Sameinuðu þjóðanna og
hefur farið með æðstu stjórn mála
á svæðinu um árabil. Markmið
greinarinnar virðist einkum vera
að ófrægja UNMIK og yfirmenn
stofnunarinnar. Athyglisvert er að
greinin byggist að mestu leyti á
samtölum við aðila, sem eru að-
eins að hluta nafngreindir en eiga
það allir sameiginlegt að vera í því
hlutverki að bera stofnunina sök-
um. Hvergi er haft fyrir því að
ræða við forsvarsmenn UNMIK
eða aðra, sem í greininni eru ásak-
aðir um hvers konar spillingu og
óeðlilega viðskiptahætti.
Um starfsemi Íslendinga í Ko-
sovó er haft eftir ónefndum „hag-
fræðingi SÞ“ að þeir hafi farið
ránshendi um Pristina-flugvöll.
Sérstaklega er Flugmálastjórn
ásökuð um að hafa látið fram-
kvæmdaverkefni dragast á langinn
til þess að geta haldið áfram að
hagnast sem mest á starfseminni
á Pristina-flugvelli. Þá er talað um
að í leynilegum samningi milli að-
ila sé ekkert kveðið á um hvenær
verklok séu og gefið í skyn að hin-
ir íslensku aðilar geti haldið áfram
að troða marvaðann eins lengi og
þeim sýnist í þeim tilgangi að
hagnast sem mest á verkefninu.
Verkefni Íslands í Kosovó
Áður en þessum alvarlegu að-
dróttunum er svarað er nauðsyn-
legt að gera stutta grein fyrir því
hvernig starfsemi Flugmála-
stjórnar og Flugstoða hefur
þróast á þeim rúmu þremur árum
sem liðin eru síðan stofnunin og
síðar fyrirtækið tóku að sér það
hlutverk að vera bakhjarl
Pristina-flugvallar í nýjum bún-
ingi. Í byrjun árs 2004 tók NATO
þá ákvörðun að ekki væri lengur
ástæða til að reka flugvöllinn sem
herflugvöll heldur skyldi hann af-
hentur UNMIK til umsjár. Var þá
leitað til nokkurra ríkja um að
taka að sé að vera bakhjarl í því
að færa flugvöllinn í borgaralegan
búning og tryggja rekstur hans
sem alþjóðlegs flugvallar í sam-
ræmi við staðla og reglur Alþjóða-
flugmálastofnunarinnar (ICAO).
Ísland varð fyrir valinu, ekki síst
fyrir þá sök að íslenska frið-
argæslan hafði þá um 18 mánaða
skeið haft með höndum stjórn á
rekstri flugvallarins undir merkj-
um NATO og þótti vel hafa tekist
til. Margir af starfsmönnnum frið-
argæslunnar höfðu komið frá
Flugmálastjórn auk þess sem
stofnunin hafði lagt til marg-
víslega aðstoð án endurgjalds. Allt
þetta framlag var að fullu kostað
af íslensku skattfé.
Þegar komið var að því að
breyta flugvellinum í borgarlegan
flugvöll lá fyrir að rekstur hans
yrði á viðskiptalegum grundvelli.
Almenn flugumferð var mjög mikil
um þetta mikilvæga flug-
samgöngumannvirki og farþega-
fjöldi yfir ein milljón á ári. Því var
ekkert talið því til fyrirstöðu, að
rekstur og uppbygging hans gæti
staðið undir sér að mestu eða öllu
leyti. Á þessum tíma höfðu þegar
verið lögð drög að því að stofna
hlutafélag um reksturinn og skip-
uð stjórn í samræmi við þau
áform. Þetta gekk eftir og hefur
hlutafélagið Pristina International
Airport, sem er að fullu í eigu
Kosovo Trust Agency, borið alla
ábyrgð á rekstri og uppbyggingu
flugvallarins frá árinu 2005.
Hlutverk
Hlutverk Íslands í þróun flug-
vallarins í Pristina hefur frá upp-
hafi verið tvíþætt; annars vegar að
gera úttekt á flugöryggismálum á
flugvellinum í samræmi við al-
þjóðlega staðla, veita honum
starfsheimild og hafa eftirlit með
honum; hins vegar að ábyrgjast
rekstur flugumferðarþjónustu,
slökkviliðs og tæknideilda og
þjálfa heimamenn á þessum svið-
um auk þess að þróa gæða- og ör-
yggiskerfi flugvallarins. Auk þess
var á árinu 2005 óskað eftir tækni-
legri aðstoð við að undirbúa og
hafa eftirlit með framkvæmda-
verkefnum, sem höfðu reynst
stjórn flugvallarins og UNMIK
erfiður hjalli í endurbótum á flug-
vellinum. Í þessu skyni fékk Flug-
málastjórn sænskt fyrirtæki í op-
inberri eigu, Swedavia, til að
annast mestan hluta þessa verk-
efnis, sem hefur numið um 25% af
heildinni. Á undanförnum þremur
árum hafa um sjötíu starfsmenn
Flugmálastjórnar og Flugstoða
tekið beinan þátt í verkefninu og
farið hátt á fimmta hundruð ferða
milli Íslands og Kosovó. Þá hafa
innlend og erlend ráðgjafarfyr-
irtæki tekið þátt í verkefninu.
Samningurinn við UNMIK
Því er haldið fram í greininni í
DN að Ísland hafi gert eins konar
opinn samning við UNMIK og sé
því í mun að draga að ná settum
markmiðum, sem eru að koma
flugvellinum og mannvirkjum hans
og rekstri í viðunandi horf í sam-
ræmi við alþjóðlega staðla og
koma rekstri og stjórnun hans í
hendur heimamanna. Þessi full-
yrðing stenst engan veginn. Samn-
ingur Íslands við UNMIK hefur
aldrei verið gerður til meira en
eins árs í senn. Þá hafa verið
gerðar breytingar á honum innan
ársins til að koma til mót við óskir
verkkaupa um breytta vinnu-
tilhögun m.a. vegna seinkunar á
framkvæmdaverkefnum, sem voru
ekki á ábyrgð Flugmálastjórnar.
Samningurinn hefur í þrígang ver-
ið endurnýjaður að ósk UNMIK
og þá farið vandlega yfir alla
verkþætti og ekki síst þær
greiðslur, sem inntar eru af hendi
af hálfu flugvallarins. Alltaf hefur
legið fyrir að verkkaupi gæti leit-
að annað til að fá þá þjónustu sem
hann þyrfti, en hefur ítrekað ósk-
að eftir að hún kæmi frá Íslandi.
Samningurinn hefur verið reglu-
lega endurskoðaður af endur-
skoðun Sameinuðu þjóðanna í
Kosovo (UNMIK). Ekkert hefur
komið fram í þessum endurskoð-
unum, sem styður þær órökstuddu
dylgjur sem settar hafa verið fram
af DN í þessu máli. Þá hafa aldrei
verið bornar fram neinar ásakanir
á hendur Flugmálastjórnar eða
Flugstoða vegna þessa samnings,
hvorki af hálfu UNMIK né stjórn-
valda í Kosovó. Þvert á móti hefur
yfirmaður UNMIK lýst yfir
ánægju sinni með árangurinn af
starfi Flugmálastjórnar.
Seinkun ekki á ábyrgð
Íslands
Í umfjöllun blaðamanns Dagens
Nyheter kemur fram sú aðdróttun
að Íslendingar hafi valdið því að
framkvæmdaverkefni við flugvöll-
inn hafi dregist á langinn. Þetta
hafi verið gert af ásettu ráði til að
hægt væri að hagnast sem mest á
samningnum. Ekkert er fjær
sannleikanum. Þar sem hér er um
flugöryggismál að ræða má færa
rök fyrir því að þessar aðdróttanir
geti flokkast undir ærumeiðingar,
svo alvarlegar eru þær. Þær eru
sérstaklega ómaklegar í ljósi þess
mikla árangurs, sem starfsmenn
Flugmálastjórnar og Flugstoða
hafa náð í Kosovóverkefninu af
miklum metnaði og undir miklu
álagi. Hið rétta er að Íslendingar
hafa ætíð lagt á það megináherslu
að framkvæmdaverkefnum væri
lokið án tafa, enda væri framhald
samningsins í uppnámi ef sett
markmið í endurbótum á flugvell-
inum næðust ekki. Ábyrgð á fram-
kvæmdunum hefur hins vegar frá
upphafi verið í höndum stjórnar
flugvallarins en ekki í höndum
Flugmálastjórnar og Flugstoða.
Innkaup á tölvum
Blaðamaður DN gerir mikið úr
því að í hvert sinn sem flugvöll-
urinn panti tölvukerfi eða ráði
ráðgjafa renni 15% af kostn-
aðinum til Reykjavíkur eins og
hann nefnir það í greininni. Þetta
er alrangt. Staðreyndin er sú, að
stjórn flugvallarins annast sín eig-
in innkaup á tölvum og leitar þá
væntanlega hagkvæmustu kjara til
þeirra kaupa með eða án samráðs
við Ísland, eftir því sem verk-
kaupa hentar hverju sinni.
Margir óvissuþættir
Frá upphafi Kosovó-verkefn-
isins var ljóst, að ekki yrði um að
ræða fjárframlag frá íslenska rík-
inu. Tekjur fyrir veitta þjónustu
yrðu því að standa undir öllum
gjöldum. Fyrir lá að veruleg
óvissa og fjárhagsleg áhætta væri
samfara verkefninu, þar sem gera
þyrfti samninga við erlenda og
innlenda verktaka um ýmsa þætti,
laun mundu hækka og gengi krón-
unnar gæti valdið verulegum erf-
iðleikum. Þá er Kosovó óneit-
anlega ekki öruggasti staður fyrir
starfsfólk vegna viðvarandi ólgu í
samfélaginu. Því gæti þurft að
flytja fólk á brott í skyndi og
truflanir orðið á starfseminni, sem
ekki yrðu bættar af samningsað-
ilanum, þ.e. UNMIK.
Af þessari ástæðu var nauðsyn-
legt að gera ráð fyrir því að rekst-
urinn yrði með jákvæðri afkomu
þannig að hægt yrði að mæta
óvæntum kostnaði. Ábyrgðarlaust
hefði verið að standa öðruvísi að
verki. Ekki var raunhæfur kostur
að kaupa tryggingar gegn öllum
hugsanlegum áföllum, þar sem
tryggingariðgjöld vegna starfsemi
á svæðinu voru í besta falli him-
inhá og í versta falli þær ekki fá-
anlegar.
Hinn mikli gróði
Eins og fram kom í frétt, sem
birtist í Morgunblaðinu mánudag-
inn 11. júní var heildarvelta af
verkefni Flugmálastjórnar í árslok
2006, þ.e. á tæplega þriggja ára
tímabili, 1.150 millj. kr. eða um
367 milljónir kr. á ári að meðaltali.
Samningsupphæðin á þessum tíma
Aðdróttanir í garð ís-
lenskra flugmálayfirvalda
í Dagens Nyheter
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn
Fallegur sumarbústaður á fallegu og mikið grónu landi. Bústaðurinn er 66
fm að stærð og við bústaðinn eru 150 fm sólpallar. Mikið og fallegt útsýni.
(Bústaðurinn stendur milli 2ja gólfvalla í um 5-15 mín. akstursfjarlægð).
Þessi sumarbústaður stendur á einu eftirsóttasta sumarbústaðasvæði
sunnanlands. V. Tilboð. 5913
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
Sumarbústaður í Snæfoksstaðalandi
við Vaðnes
glæsilegt útsýni - mikill gróður
Glæsilegt nýtt heilsárshús
í Svarfhólsskógi, Svínadal
Til sölu og afhendingar strax nýtt glæsilegt 85 fm heilsárshús á einni
hæð á frábærum veðursælum stað. Húsið selst í núverandi ástandi sem
fullbúið að utan með frágenginni verönd (gert ráð fyrir sérrými fyrir heit-
an pott). Að innan er húsið tilbúið til innréttinga, veggir og loft panil-
klætt, allir ofnar komnir og uppsettir, raflagnir klárar og tilbúnar til
ídráttar. Rotþró frágengin og tengd við hús, hitaveita og rafmagn er á
lóðarmörkum (inntaksgjöld ógreidd), 3 góð svefnherbergi, stór stofa,
borðstofa og eldhús, baðherbergi með sérinngangi, bakforstofa m. inn-
gangi, geymsla og inntaks + þvottaherbergi. Glæsileg kjarrivaxin lóð
með fallegu útsýni á Skarðsheiðina, Hafnarfjall og út Leirársveitina. Við
hlið hússins og í gegnum lóðina rennur fallegur LÆKUR sem gefur
ýmsa möguleika. Lóðin er 8.500 fm leigulóð en möguleiki er á kaupum
á henni. Verð 14,6 millj. Áhvílandi 25 ára vtr. Lán 9,0 millj. Glæsilegt
sumar/heilsárshús aðeins liðlega 50 km (40 mín.) frá Reykjavík.
Í nágreninnu er sundlaug (Á Hlöðum) og gölfvöllur á Þórisstöðum.
Ingólfur G. Gissurarson, lögg. fast.
Upplýsingar veita
Þórarinn sími: 899 1882
og Heiðar sími: 693 3356
Um er að ræða fallega og vel skipulagða, 85 fm, 3ja herbergja íbúð á 3. hæð
í góðu fjölbýli. Eignin skiptist í forstofuhol, eldhús, tvö svefnherbergi, bað-
herbergi og stofu. Góðar svalir með góðu útsýni. Góð eign í grónu og fal-
legu hverfi í Fossvogi. Verð 23,5 m.
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
Dalaland - Falleg íbúð