Morgunblaðið - 18.09.2007, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Fasteignasalar frá Eignamiðlun verða á staðnum.
Glæsilegar íbúðir á frábærum stað við sjávarsíðuna með
einstöku útsýni.
Húsið er teiknað af Birni Ólafs.
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali.
NORÐURBAKKI 23-25 – HF
OPIÐ HÚS Í DAG KL. 17-18
Opið hús í dag!
ÞAÐ er alveg klárt og kvitt að
þær mótvægisaðgerðir sem rík-
isstjórnin hefur boðað
í tengslum við kvóta-
skerðingu á þorski eru
ekki boðlegar og þær
eru því miður nánast
dónaskapur og lítils-
virðing við stærstan
hluta landsbyggð-
arinnar. Stokka verður
spilin upp á nýtt og
gera úttekt á málinu í
samráði við sveit-
arfélögin, útvegsmenn
og verkafólk. Það
duga engin vett-
lingatök í þessum efn-
um eða úthlutun á einhverjum ruð-
um til sveitarfélaga, nánast með
geðþóttaákvörðunum eins og virðist
vera. Menn verða að gera sér grein
fyrir því að málið er það alvarleg-
asta sem komið hefur upp á Íslandi
í manna minnum.
Samsvarar 200 milljarða
tekjuskerðingu
Menn verða að gera sér grein
fyrir því að skerðing í þessum dúr
aðeins í Grindavík, Vestmanna-
eyjum og Höfn í Hornafirði þýðir
það sama og um væri að ræða um
200 milljarða tekjuskerðingu á höf-
uðborgarsvæðinu á næstu þremur
árum. Aðeins í þremur kvótahæstu
verstöðvunum í þorski í Suður-
kjördæmi, sem um leið eru í hópi 6
efstu verstöðva yfir landið, þá nem-
ur skerðing í 3 ár yfir 10 millj-
örðum króna í tekjum og drift á ári
og margfeldisáhrifin í sjávarpláss-
unum eru margfalt meiri til hins
verra en í umhverfi höfuðborg-
arinnar vegna fábreytni í atvinnu.
Gríðarlegur nið-
urskurður en aug-
unum lokað
Þá er ótrúleg lítils-
virðing til dæmis við
Grindavík að taka ekki
á þróun þar af festu og
myndarskap. Maður er
nú orðinn all-
langþreyttur á Vest-
fjarðaþulunni í þessu
kvótadæmi öllu, að
engir þjáist nema þeir.
Vestfirðingar eiga allt
gott skilið, en það eru
fleiri sjávarþorp á Íslandi en á
Vestfjörðum en það er óboðlegt að
setja til að mynda 600 milljónir
króna í atvinnuuppbyggingu á Vest-
fjörðum en jafnvirði tyggi-
gúmmípakka til Grindavíkur þó
ekki væri nema í ljósi þess að 6000
tonna niðurskurður á þorskkvóta
Grindvíkinga , úr 18.300 tonnum í
12.300, slagar upp í allan þorsk sem
Vestfirðingar veiða á ári, ég undir-
strika, bara að niðurskurðurinn hjá
Grindvíkingum er svona mikill, og
tekjumissir Grindavíkur á þremur
árum og efnahagsleg áhrif verða
nær 15 milljörðum króna, 15 millj-
örðum króna og svo eru menn að
útdeila þeim einhverjum milljónum
í umslagi í stað þess að taka upp
viðræður um það hvað sé til ráða.
Grindvíkingar hafa ýmsar hug-
myndir bæði í nýsköpun, heilsu-
gæslu og fleiri þáttum. Boðaðar
mótvægisaðgerðir eru ekki einu
sinni vasaútgáfa af því sem þarf að
gera. Hið sama á við um mörg
sjávarpláss á landinu, því áfallið
dynur yfir í febrúar – mars þegar
bátarnir koma til hafnar kvótalaus-
ir og verða bundnir unnvörpum
fram á haust og tugir útgerð-
armanna munu hætta. Til dæmis
þetta atriði hefur ekkert verið
skoðað. Svo dettur mönnum í hug
að halda veiðileyfagjaldinu til
streitu, gegn öllum mótrökum því
veiðileyfagjaldið er hengingaról
fyrir landsbyggðina fyrst og
fremst, halda áfram ruglinu með
byggðakvótann og ég veit ekki
hvað og hvað. Það er eins og menn
haldi að bátaeign landsmanna sé
skuldlaus. Skuldirnar eru gríð-
arlegar. Það myndi eitthvað hvína í
höfuðborgarbúum ef þeir sætu
uppi með 70 milljarða tekjuskerð-
ingu á einu ári. Þarna liggur alvara
málsins.
Bullandi skakkaföll
Í Vestmannaeyjum nemur nið-
urskurðurinn um 4.000 tonnum
með meðafla þannig að skerðingin
þar og efnahagsleg áhrif eru um 10
milljarðar króna. Af 79 sveit-
arfélögum á landinu öllu eru Vest-
mannaeyjar kvótaríkasta sveitarfé-
lagið þegar horft er til
heildarkvóta í þorskígildum. Bæj-
arstjórn Vestmannaeyja reið á vað-
ið og bauð stjórnvöldum viðræður
um möguleika og aðgerðir til að
bregðast við, en svarið var tölvu-
póstur upp á nokkrar millur, brand-
ari miðað við eðli málsins.
Í Höfn í Hornafirði er skerðingin
um 2.500 tonn en varanlegur kvóti í
stað 2000 tonna myndi kosta um 6
milljarða. Heildaráhrifin á Höfn eru
því um 5-6 milljarðar í heild á
þremur árum, gríðarlegt áfall fyrir
um 2000 manna byggð og ljóst að
þeir þurfa að draga saman, líklega
með fækkun báta. Það þarf miklu
meira en stuðning við Vatnajök-
ulsþjóðgarð til að bregðast við þar
og það þarf að byrja á því að ræða
við heimamenn í fullri alvöru. Það
eru skerðingar í Þorlákshöfn og
Sandgerði og í Garðinum er skerð-
ingin hátt í 2000 tonn og þar af
1400 tonn aðeins hjá Nesfiski þann-
ig að heildarskerðingin er 4-5 millj-
arðar á þremur árum ef menn bæta
ekki ráð sitt með nýjum ákvörð-
unum.
Höfuðvandamálið er að módel
Hafrannsóknastofnunar er mjög
götótt og þess vegna þarf að setja
nýjan hrygg í málið. Ríkisstjórnin á
að hafa fulla burði til þess.
Jafngildir 200 milljarða tekjutapi
á höfuðborgarsvæðinu
Árni Johnsen skrifar um þorsk-
veiðaskerðingu og mótvæg-
isaðgerðir ríkisstjórnarinnar
»Módel Hafrann-sóknastofnunar er
mjög götótt og þess
vegna þarf að setja nýj-
an hrygg í málið.
Árni Johnsen
Höfundur er alþingismaður Sjálf-
stæðisflokksins í Suðurkjördæmi.
hugmyndir í þá veru að hægt sé að
varpa ábyrgð á rekstri leikskóla yfir
á fyrirtækin í landinu.
Málflutningurinn er í raun með
ólíkindum. Formaður leikskólaráðs
sagði í viðtali í Kastljósi í liðinni
viku „að hið markaðsdrifna hagkerfi
muni alltaf sigra opinbera kerfið“.
Hún hefur greinilega ekki hugmynd
um að á Íslandi búum við í blönd-
uðu hagkerfi; opinberu hagkerfi
sem heldur úti velferðarþjónustu og
svo er hér almennur vinnumark-
aður sem lýtur lögmálum mark-
aðarins. Um það hefur ríkt almenn
sátt.
Börn og umönnun þeirra á ekki
að lúta lögmálum markaðarins.
Hugmyndir Þor-
bjargar Helgu um að
fyrirtæki fái úthlutað
leikskólum frá borg-
aryfirvöldum til að
reka fyrir börn sinna
starfsmanna er ein-
kennileg fyrir margra
hluta sakir.
Nokkur nei við fyr-
irtækjareknum leik-
skólum
Í fyrsta lagi sést, ef
við skoðum nánar
grundvöll sjálfstætt
rekinna leikskóla í dag,
að þeir eru fjármagnaðir að mestu
með fjármagni frá borginni, líkt og
þeir sem eru borgarreknir, auk
framlaga frá foreldrum.
Í öðru lagi eru sjálfstætt reknir
leikskólar í Reykjavík reknir í
krafti hugsjónastarfs framsækinna
aðila sem leggja áherslu á fjöl-
breyttar stefnur í uppeldi barna.
Fyrirtækjareknir leikskólar hljóta
að starfa vegna þess að það er hag-
kvæmt fyrir fyrirtækið – þessu
tvennu er ekki saman að jafna.
Í þriðja lagi leggur Þorbjörg
Helga til að meiri þjónusta verði í
boði fyrir starfsmenn ákveðinna
fyrirtækja, ekki aðra borgarbúa.
Tillaga hennar mun því í raun
fækka leikskólaplássum sem standa
öllum borgarbúum til boða.
Í fjórða lagi hlýtur barn sem fær
pláss á fyrirtækjareknum leikskóla
að vera þar upp á náð og miskunn
fyrirtækisins og fengi uppsagn-
arbréf um leið og foreldrið. Það er
vont fyrir alla aðila; barn, foreldra
þess og atvinnurekanda að svo sé í
pottinn búið að starfsmaður þurfi að
meta það hvort hann sé tilbúinn að
leggja það á barn sitt að skipta um
leikskóla vilji hann skipta um starf.
Í fimmta lagi er yfirlýst stefna
borgarinnar að barn geti sótt leik-
skóla í sínu hverfi svo það geti
kynnst börnum í nágrenninu. Sá
mikilvægi félagslegi þáttur fer
væntanlega forgörðum ef barn á að
LEIKSKÓLAR borgarinnar eru
ekki að fullu starfhæfir vegna lágra
launa og álags í starfi. Formaður
leikskólaráðs, Þorbjörg Helga Vig-
fúsdóttir, hefur undanfarna daga
geyst fram völlinn með rang-
elta vinnustað foreldris.
Í sjötta lagi hlýtur fyrirtækið,
sem eigandi leikskóla, að geta hag-
rætt í rekstri þegar harðnar í ári og
dregið úr þessari „þjónustu“ við
starfsmenn sína eins
og í öðrum deildum
fyrirtækisins.
Í sjöunda lagi eru
stéttskiptir leikskólar,
þar sem börn banka-
starfsmanna dvelja
saman og börn fisk-
vinnslufólks saman,
einfaldlega vond hug-
mynd.
Hver er þá hvatinn
á bak við hugmyndir
Þorbjargar Helgu um
fyrirtækjarekna leik-
skóla? Er hagur
barnsins og metnaður
fyrir góðum og metnaðarfullum
skólum fyrir alla smáfætta borgara
í fyrirrúmi?
Standa undir ábyrgðinni
Vandinn felst í því að leikskóla-
kennarar og annað starfsfólk leik-
skóla fær greidd of lág laun. Til
þess að skólarnir geti haldið úti
gæðaþjónustu á leikskólunum verð-
um við að horfast í augu við vand-
ann. Tilraunir Þorbjargar Helgu til
að kasta frá sér ábyrgðinni sem
felst í því að reka leikskólana í
borginni eru henni ekki til sóma.
Þorbjörgu Helgu væri nær að líta
til félaga okkar í ríkisstjórninni og
sérstaklega til Jóhönnu Sigurð-
ardóttur félagsmálaráðherra sem
setti af stað aðgerðaáætlun til
hækkunar launa þeirra hefðbundnu
kvennastétta sem halda uppi vel-
ferðarkerfinu.
Hlutverk leikskólaráðs er að sjá
til þess að starf leikskólanna ein-
kennist af góðri menntun og í mik-
illi sátt við starfsfólk, foreldra og
ekki síst börnin. Það gerum við með
því að viðurkenna mikilvægi þeirra
starfa sem unnin eru á leikskólum
borgarinnar og með því að borga
fyrir þau sómasamleg laun. Ekki
með því að falbjóða börnin til fyr-
irtækjanna.
Af vondum hugmyndum
Vandinn er að starfsfólk leik-
skólanna fær greidd of lág laun
segir Bryndís Ísfold Hlöðvers-
dóttir
Bryndís Ísfold
Hlöðversdóttir
» Þá hlýtur barn semfær pláss á fyr-
irtækjareknum leik-
skóla að vera þar upp á
náð og miskunn fyr-
irtækisins og fengi upp-
sagnarbréf um leið og
foreldrið.
Höfundur er fulltrúi Samfylking-
arinnar í leikskólaráði Reykjavíkur.