Morgunblaðið - 28.10.2007, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. OKTÓBER 2007 29
ist ástæða til að ég gerði þetta. Þeg-
ar þeir sögðu: „Já pabbi,“ þá var ég
ekki lengur í minnsta vafa.
Auðvitað tók ég þessa ákvörðun
einn – en leitaði staðfestingar á
henni hjá sonum mínum. Þegar
ákvörðunin var komin stóðu með
mér systir mín og hennar maður og
fleiri.
Drykkjunni lýkur
Ég fór vestur með Binna í blóm-
unum og reyndar var ég blindfullur
alla leiðina. Það er nú ekki eftir bók-
inni – maður er þá ekki maður sjálf-
ur. En ég var tekinn inn og þegar ég
vaknaði á Freeport og heyrði að ég
væri með sjúkdóm sem heiti alkóhól-
ismi skildi ég hvað var að mér – ég
var sjúklingur! Og það er til lækning
við þessu – og hver er hún – að
drekka ekki! Þetta var algjör lúxus,
ég gat læknaði mig sjálfur og það
byggðist allt á sjálfum mér. Eftir það
var eins og þurrkaðist út öll löngun í
vín, mig hefur aldrei langað til að
drekka síðan. Ég veit hvernig fer
fyrir mér ef ég smakka vín og ég veit
líka að þá á ég að leita hjálpar. Þetta
hefur verið haldreipið.
Ég hef verið það heppinn að geta
skilið þetta.
En það er náttúrlega djöfullegt að
þurfa að ganga um betlandi áður en
manni skilst að það sé eitthvað að,
alkóhólið sé búið að breyta hugar-
ástandi manns. Tökum sem dæmi að
þegar ég gekk framhjá búðarglugga
og vantaði buxur þá athugaði ég
hvað buxurnar kostuðu og hugsaði:
„Nú – þetta eru þrjár brennivíns-
flöskur.“ Allt miðaðist við áfengi, öll
tilveran snerist um það.
Styrkurinn frá öðrum hjálpar
Ég sótti fundi fyrst eftir meðferð-
ina en síðar hafði ég eins konar
einkafundi með tveimur mönnum
sem líka voru alkóhólistar. Við rædd-
um saman, það urðu mínir fundir.
Líf mitt breyttist mikið. Það tók
mig dálítinn tíma að venjast ýmsu, ef
ég var t.d. boðinn út þá hugsaði ég:
„Hvernig á ég að komast heim?“ En
þá mundi ég; „æ, ég er hættur að
drekka – ég bara keyri heim“. Mjög
fljótlega hætti ég líka að reykja. Ég
hætti ekki að fara þar sem áfengi var
haft um hönd, mér fannst og finnst
þetta enn allt í lagi þangað til menn
eru farnir að segja mér sömu söguna
þrisvar. Þá fer ég að hafa mig heim.
Eitt hef ég þó gert áfram, ef tekin er
upp flaska af góðu víni þá lykta ég,
fæ mér aðeins á bragðlaukana. Mér
fannst gaman að góðu víni. En ég
lykta hins vegar ekki af sterkum
drykkjum.“
Gamblerinn?
– Er þetta nokkuð leikur að eldi?
„Nei, ég held að svo sé ekki – en
hins vegar er ekki laust við að í mér
blundi „gambler“. Ég var einhvern
tíma í Danmörku og var þar við rúll-
ettuborð. Ég lagði peninga undir og
fann þessa rosalegu spennu. Ég
hugsaði: „Nei, þetta geri ég aldrei
aftur.“ Þá kom samsvörun hjá mér
við það sem pabbi gerði gagnvart
víni, ég fann að þetta var of háska-
legt.“
Benedikt átti afturkvæmt í Þjóð-
leikhúsið eftir að hann kom úr með-
ferðinni í Bandaríkjunum.
„Ég kom aftur inn í leikhúsið edrú,
þá var Sveinn Einarsson þjóðleik-
hússtjóri. Hann tilkynnti komu mína
til leikhússins aftur og það klöppuðu
allir. Það var mjög viðkvæm stund.
Eftir nokkurn slatta af árum hjálp-
aði Stefán Baldursson mér að kveðja
Þjóðleikhúsið aftur.“
Leikhúsið er háskalegur staður
Benedikt kveðst hafa verið kvænt-
ur Jill Brook Árnason um það leyti
sem hann kom til starfa í Þjóðleik-
húsinu á ný.
„Við Jill kynntumst í London rétt
áður en ég hætti að drekka en við
slitum samvistir eftir frekar skamma
sambúð. Hún var leikhúsmanneskja
og ég á henni gott upp að unna, hún
hjálpaði mér að ná reisn minni aftur.
En leikhúsið er háskalegur staður,
sambúð mín með Jill rofnaði þegar
ég kynntist Agnesi Löve píanista,
sem var tónlistarstjóri Þjóðleikhúss-
ins. Við fórum að vinna saman og sú
samvinna endaði með hjónabandi.
Agnes er hæfileikakona, næm á tón-
list og fólk. Við Agnes áttum góðar
stundir saman og erfiðar.
Þegar Stefán Baldursson tók við
sem þjóðleikhússtjóri var á næsta
leiti að ég yrði sextugur. Þetta var
um vor en ég á afmæli í desember.
Hann óskaði eftir viðtali við mig.
Agnes var eitthvað búin að tala um
að hún ætti líka að fara í viðtal við
hann. Einhverra hluta vegna héldum
við að hann væri að boða mig á sinn
fund til að ræða um hvernig ætti að
heiðra mig vegna afmælisins, hvaða
verkefni væri heppilegt af þessu til-
efni og hún væri boðuð vegna þess
sama. Um þetta leyti var verið að
æfa Söngvaseið, sem við unnum
bæði að.
Þegar ég fór inn á fund Stefáns,
þar sem hann sat á sinni skrifstofu,
þá spurði hann mig hvernig mér lík-
aði fyrir austan. Við Agnes áttum
hesta og bjuggum nánast öðru búi í
Rangárvallasýslu. Ég sagði að mér
líkaði þar ágætlega. Þá dregur hann
út skúffu og segir: „Ég er hérna með
bréf handa þér,“ og réttir mér bréfið.
Í þessu bréfi var uppsögn. Þetta var
ekki alveg það sem ég bjóst við og
eins fannst mér nokkuð sérstakt af
honum að rétta mér bréf til að lesa í
stað þess að segja mér frá þessu
sjálfur. En þarna gerði ég það sem
ég sé eftir núna; ég bað hann náða.
Ég spurði hvort ég mætti segja upp
sjálfur? – Nei.
Ég spurði hvort ég gæti ekki gert
eitthvað innanhúss, verið ungum
leikurum eða leikstjórum innan
handar, ég hefði ekki gert neitt ann-
að um dagana en leika og leikstýra?
Nei.
Þá spurði ég aftur hvort ég mætti
ekki segja upp sjálfur svo ég yrði
ekki fyrir þeirri auðmýkingu að
vera rekinn?
Nei.
Þá skildi ég að hann vildi sýna sitt
vald. Það, að sýna vald sitt á þennan
hátt, fannst mér og finnst enn held-
ur aumt.
Svo kom Agnes og hún var rekin
líka og margir fleiri fengu uppsögn.
Afleiðingarnar af þessu voru þær að
það var drepin gleði heils hóps sem
var í þeirri góðu trú að hann væri að
þjóna vel Þjóðleikhúsinu. Þetta fólk
hafði flest eytt bestu árum ævi sinn-
ar í og við þessa stofnun og hún búin
að sjúga úr því margt það góða sem
það átti og svo var því kastað eins
og ónýtum úrgangi út á götu, þótt
það ætti enn mikið að gefa. Ýmsir
úr þessum hópi hafa varla litið glað-
an dag eftir þetta hvað leikhús varð-
ar.
Ég veit ekki hvort ég þarf nokkuð
að fyrirgefa Stefáni þetta. Ég er
ekki viss um, hvað sem hann sjálfur
heldur, að árangurinn af þessum
uppsögnum hafi verið leikhúsinu til
neinna sérstakra heilla. Ég held að
miklu eðlilegra hefði verið að leyfa
þessu fólki að enda sinn feril á
lengri tíma og á fallegri hátt.
Stefáni virðist hafa legið mikið á
að setja mark sitt á Þjóðleikhúsið.
Hann hefði að mínu mati heldur átt
að gera það bara í gegnum leik-
hússtarfið.
Endurfundir á flugvelli
Upp úr þessu veiktist ég. Ég varð
fyrir hjartastoppi og fékk krabba-
mein í hálsinn. Og ég féll í algjört
þunglyndi. En aldrei hvarflaði að
mér að leita í vínið á þessu erf-
iðleikaskeiði.
Mitt í öllu þessu hitti ég Ernu,
fyrstu konu mína, aftur. Við hitt-
umst á Heathrow-flugvelli í Lond-
on. Ég var veikur, var að jafna mig
eftir geislameðferð og hún var orðin
ekkja fyrir fáum árum. Við Erna
höfðum þá ekki sést í 37 ár.
Þegar ég sá hana þarna á flug-
vellinum var eins og ótal ljósbrot í
margbrotnu gleri röðuðust saman
svo úr varð heil mynd. Mín tilvera
varð allt í einu hrein og tær. Við
höfðum átt djúpstæða vináttu og
hún var enn fyrir hendi. Það varð
ekki aftur snúið. Við ræddum sam-
an og ég komst að því að hún hafði
átt mjög gott líf og það gladdi mig.
Eftir skilnað okkar fór hún að vinna
hjá Flugleiðum í New York. Hún
fór í ferðalag til Mexíkó og kynntist
þar manni sem hún giftist og eign-
aðist með fjögur börn sem eiga nú
samanlagt níu börn. Þau öll eru
hennar mexíkanski veruleiki.
Hjónabandi mínu og Agnesar lauk.
Nú búum við Erna saman en líf okk-
ar er að vissu leyti í tveimur heim-
um – það gera þessi tvö fjarlægu
lönd. Hún fór að eiga sér líf hér á
ný, sem henni þykir skemmtilegt,
og ég blandaðist svo að vissu marki
inn í líf hennar í Mexíkó, meira þó
sem áhorfandi. Í svona sérstökum
aðstæðum er áríðandi að skilja að líf
okkar er flókið. Við virðum bæði
það sem var, tökum tillit til fortíð-
arinnar – og deilum okkar tilveru.“
»Ég fór vestur með
Binna í blómunum
og reyndar var ég
blindfullur alla leiðina.
Það er nú ekki eftir
bókinni – maður er þá
ekki maður sjálfur.
Synirnir Synir Benedikts og Völu Kristjánsson, f.v. Árni og Einar Örn.
gudrung@mbl.is
Leikstjórinn Benedikt Árnason
fór ungur að leikstýra stórum
leikritum og söngleikjum




   




 
  
!"
 #$%&#%'
!'  '()

$( *

  +, - . (
  
 


 /0,  "
 
  
0* "
 


 
!
" 
#
$

% 
&
' 
 
#
 ( 1
0, 





* )
*
+  
 ,  !-
,.

 
" 
#
$

/  2*

!%
& 
)$
0-
$

  

 
1$
'
 

2
2 
(33.445

2
 
! 6$ 7 
 ($.

  
$
" 

$



 
 




  


 Toyota Rav árg. 2000
Svartur, ekinn aðeins 38 þús. km. Einn eigandi.
Ekkert áhvílandi. Verð staðgreitt 990.000.- Engin skipti.
Upplýsingar gefur Karlotta í síma 861 8777.