Morgunblaðið - 17.12.2007, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 17. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FYRIRFRAM var talið að erfiðasta verk-
efni loftslagsfundarins á Balí, sem nú er lok-
ið, yrði að ná samkomulagi um framtíð al-
þjóðasamvinnu í loftslagsmálum. Það er
hvað við skuli taka eftir að skuldbinding-
artímabil Kýótóbókunarinnar rennur út árið
2012.
Niðurstaða náðist á ráðstefnu aðildarríkja
Rammasamnings Sameinuðu þjóðanna (SÞ)
á Balí í lok síðustu viku og var samþykkt að
stefna að gerð nýs allsherjarsamkomulags
fyrir árslok 2009 um hertar aðgerðir til
langs tíma gegn loftslagsbreytingum. Þær
taki mið af Kýótó-bókuninni.
Í fréttatilkynningu frá umhverfisráðu-
neytinu kemur fram að hið nýja samkomu-
lag eigi bæði að taka til aðgerða til að draga
úr losun og auka bindingu gróðurhúsaloft-
tegunda og aðgerða til að aðlagast loftslags-
breytingum. Talið er óhjákvæmilegt að
veruleg hlýnun verði, eins þótt takist að
draga verulega úr losun. Sérstaklega er
fjallað um lykilaðgerðir til að ná þessum
markmiðum á sviði tækni og fjármögnunar.
„Auk samkomulagsins um framtíðarsam-
vinnu voru gerðar ýmsar samþykktir á Balí
um að efla framkvæmd Loftslagssamnings
Sameinuðu þjóðanna og Kýótóbókunarinnar.
Þar ber hæst samþykkt um sérstakan sjóð
til að auðvelda þróunarríkjum að aðlagast
loftslagsbreytingum og aðgerðir til efla þró-
un og yfirfærslu loftslagsvænnar tækni.
Einnig var stigið skref áleiðis til að hvetja
til aðgerða til að draga úr skógareyðingu,
sem talin er valda um fimmtungi af losun
gróðurhúsalofttegunda.
Miklar sviptingar voru í lok fundarins og
mátti litlu muna að samkomulag næðist,
þrátt fyrir að forseti Indónesíu, Yudhyono,
og framkvæmdastjóri SÞ, Ban-Ki Moon,
mættu á fundinn og hvettu fulltrúa til að ná
samkomulagi á elleftu stundu. Eftir nætur-
langa samningafundi var boðað til fundar
um morguninn og samningstexti lagður
fram, en þá kom í ljós að örlítið vantaði upp
á orðalag svo að þróunarríkin teldu sig geta
sæst á það. Bandaríkin lögðust fyrst gegn
breytingartillögu þróunarríkjanna og leit þá
út fyrir að grunnur samkomulags væri
hruninn, en eftir tilfinningaríka umræðu og
uppnám í fundarsal sneri fulltrúi Bandaríkj-
anna við blaðinu og ljóst var að sátt næðist
og „Balí-vegvísirinn“ var samþykktur með
lófaklappi.“
Balí-vegvísir samþykktur á 11. stundu
Reuters
Á fundi Kevin Rudd, forsætisráðherra Ástralíu, Michael Somare, forsætisráðherra Papúa
Nýju Gíneu, Yvo de Boer, framkvæmdastj. UNFCCC, og Ban Ki-moon, framkvæmdastjóri SÞ.
MIKILVÆG-
ASTA niðurstaða
loftslagsráðstefn-
unnar á Balí er að
allir eru nú með,
að mati Helga
Hjörvars, for-
manns umhverf-
isnefndar Alþing-
is og fulltrúa
Samfylking-
arinnar.
„Eins og íslensk stjórnvöld sögðu
þá er Balí upphaf viðræðnanna en
ekki endapunktur. Það að allar þjóð-
irnar sameinist um að viðurkenna
vandann, að hann sé af mannavöld-
um og grípa þurfi til róttæks nið-
urskurðar losunar gróðurhúsa-
lofttegunda, er stærra skref en
menn hefðu trúað fyrir örfáum ár-
um að hægt væri að ná,“ sagði Helgi.
Hann benti á að vissulega væri
umfang niðurskurðarins ekki tölu-
sett. Helgi taldi að það hefði verið
óraunsætt að ætla að menn næðu
fram tölum um niðurskurð í upphafi
viðræðnanna. „Nákvæmar tölur og
hvernig árangrinum skuli náð og
hann deilast niður á þjóðirnar er það
sem viðræðurnar hljóta að snúast
um. Annars hefðu menn bara getað
klárað þetta á Balí, en það stóð aldr-
ei til,“ sagði Helgi.
Það er áhyggjuefni að mati Helga
hve Bandaríkjamenn hafa verið ein-
angraðir í umræðunni um loftslags-
málin, líkt og á sumum öðrum svið-
um alþjóðamála á undanförnum
árum. Hann sagði vaxandi þrýsting
á Bandaríkjastjórn, ekki aðeins al-
þjóðlega, heldur einnig innanlands,
að breyta áherslum sínum. Ef til vill
muni afstaða þeirra breytast frekar
vegna breytinga í kjölfar forseta-
kosninga á næsta ári en fyrir alþjóð-
legan þrýsting.
Balí var upphaf
en ekki endir
Helgi
Hjörvar
„Það er mjög
mikilvægt að all-
ar þjóðir heims
eru komnar sam-
an og ætla að
feta þessa leið
áfram saman,
það finnst mér
helstu tíðindin,“
sagði Kjartan
Ólafsson, fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins og varafor-
maður umhverfisnefndar Alþingis,
þegar hann var inntur álits á nið-
urstöðu loftslagsráðstefnunnar á
Balí.
Kjartan sagði Íslendinga vera í
góðum málum með endurnýjanlega
náttúruorku. „Ég tel að við eigum
að halda áfram skynsamlegri nýt-
ingu þeirra auðlinda, bæði fall-
vatna og jarðgufunnar.“
Mikilvægt að
þjóðirnar eru
samstiga
„ÉG tel að þetta
hafi verið góður
árangur, miðað
við þá stöðu sem
við erum í,“
sagði Árni Finns-
son, formaður
Náttúruvernd-
arsamtaka Ís-
lands, en hann
sat loftslags-
ráðstefnuna á Balí. Árni segir það
hafa haft mikil áhrif að Banda-
ríkjastjórn leggist alfarið gegn til-
lögum um tölu- og tímasett mark-
mið um samdrátt í losun
gróðurhúsalofttegunda.
„Þess í stað varð að tala um
„verulegan samdrátt“ og síðan er
vísað í neðanmálsgrein í skýrslu
vísindanefndar Sameinuðu þjóð-
anna um loftslagsbreytingar. Þar
kemur fram nauðsyn þess að iðn-
ríkin dragi úr losun [miðað við árið
1990] um 25-40% fyrir árið 2020.
Það er farið í kringum þetta eins
og heitan graut en þannig er stað-
an,“ sagði Árni. Hann sagði það
hafa legið í loftinu á Balí að menn
byggjust við breyttri afstöðu
Bandaríkjastjórnar eftir forseta-
kosningar þar í landi á næsta ári.
Árni sagði mikilvægt að flest ríki
heims, þar með talin Bandaríkin,
Kína, Indland, Suður-Afríka, Evr-
ópusambandið og Japan, væru að-
ilar að samningaviðræðum um
hvernig tekist skyldi á við lofts-
lagsvandann og komist að nýju
samkomulagi árið 2009 í Kaup-
mannahöfn. „Þetta eru þröng tíma-
mörk og hér eru miklir hagsmunir
í húfi,“ sagði Árni.
Það að Bandaríkjamenn skyldu
hafa ákveðið að vera með í sam-
komulaginu á Balí var stór áfangi,
að mati Árna. „Síðasta daginn kom
fram mjög rík samstaða allra ríkja,
fyrst og fremst Evrópusambands-
ins og þriðja heimsins – ég tel Ís-
land og Noreg með ESB – um að
það þyrfti að taka á málinu. Það
var ekkert annað að gera fyrir
Bandaríkin en fallast á að taka
þátt. Það hefði ekki verið hægt fyr-
ir þau að fara úr salnum án þess að
vera með. Það er gríðarlegur
þrýstingur á samningaviðræður og
það er jákvætt þótt það hafi ekki
náðst sá tæknilegi árangur sem við
hefðum viljað sjá til að fá skýrari
vegvísi.“
Árni taldi að aðildarþjóðir sam-
komulagsins þyrftu að taka veru-
lega á til að ljúka vinnu sem fyrir
liggur á næstu tveimur árum en
það yrði að takast. „Tíminn er
ákaflega naumur,“ sagði Árni.
Tíminn er
naumur
Árni Finnsson
ÁRANGUR sem
menn vonuðust
eftir á loftslags-
ráðstefnunni á
Balí náðist ekki
úr því ekki voru
sett inn nein
markmið varð-
andi magn eða
tíma, að mati
Kolbrúnar Hall-
dórsdóttur, full-
trúa Vinstri grænna í umhverf-
isnefnd Alþingis. Hún sagði að
viðbrögð sín við niðurstöðunni
væru blendin en vissulega væri
ágætt að Bandaríkjamenn skyldu
ekki ákveða að hverfa frá samn-
ingaborðinu.
Kolbrún taldi skelfilegt til þess
að vita að ríkisstjórn Bandaríkj-
anna skyldi geta haldið aðild-
arþjóðum Sameinuðu þjóðanna í
þeim heljargreipum sem raun bæri
vitni. Hún sagði að Bandaríkin
hefðu verið erfið allt frá 1992 þeg-
ar loftslagssamningurinn var upp-
haflega gerður. Þau hefðu verið
enn erfiðari í Kýótó 1997 þegar
þau ákváðu ásamt fleirum að vera
ekki með. Nú væru allir sem máli
skipti komnir inn á Kýótóbók-
unina, úr því Ástralía væri komin
líka. Í þriðja skiptið í þessu ferli
héldi ríkisstjórn Bandríkjanna að-
ildarþjóðum SÞ í heljargreipum og
þvingaði í raun út af borðinu
markmið sem aðrir hefðu komið
sér saman um.
„Ég er sannfærð um að banda-
ríska þjóðin er annarrar skoðunar
en bandaríska ríkisstjórnin og
þessi niðurstaða endurspeglar
ákveðinn innanríkisvanda hjá
þeim. Ég held að almenningur sem
er upplýstur í öllum þessum lönd-
um viti að það er engin önnur leið
en í gegnum svona samning eigi
að ná einhverjum árangri og til
þess þarf að setja tímasett og tölu-
leg markmið,“ sagði Kolbrún.
Árangur sem
vonast var eftir
náðist ekki
Kolbrún
Halldórsdóttir
ÞAÐ sem máli
skiptir í nið-
urstöðu lofts-
lagsráðstefn-
unnar á Balí er
að allir ætla að
vera með í að
semja um lofts-
lagsmálin, að
mati Kristins H.
Gunnarssonar,
áheyrnarfulltrúa
Frjálslynda flokksins í umhverf-
isnefnd Alþingis.
„Það er auðvitað mikið eftir og
það er alveg óvíst hvort allir verða
með þegar samið verður. Það er
líka óvíst að það verði yfirhöfuð
eitthvað samið. Þetta er allt á byrj-
unarreit,“ sagði Kristinn. „Var það
ekki markmiðið með þessum fundi
að fá öll lönd til að samþykkja að
vera með í samkomulagsferli Það
má segja að sá árangur hafi náðst.
Það er ekki hægt að biðja um
meira.“
Allir ætla
að vera með
Kristinn H.
Gunnarsson
Kjartan Ólafsson