Morgunblaðið - 28.02.2008, Blaðsíða 6
6 FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
UMRÆÐA er í Danmörku um
hvort nauðsynlegt sé orðið að taka
upp skipulagða skráningu á dönsk-
um hagsmunavörðum (lobbíistum).
Fram kemur í frétt Politiken í gær
að meirihluti sé nú fyrir því innan
forsætisnefndar danska þingsins
að hafin verði skipulögð og opin
skráning hagsmunavarða. Eru
rökin m.a. sögð þau að hagsmuna-
verðir beiti danska stjórnmála-
menn sífellt meiri þrýstingi og
nauðsynlegt sé að þessi starfsemi
sé opin og gegnsæ. Allar líkur séu
á að hagsmunaverðir muni sækja á
danska stjórnkerfið og stjórnmála-
menn með síauknum þunga á kom-
andi árum. Fram kemur í Politiken
að talið sé að allt að 300 hagsmuna-
verðir hafi aðgang að danska þjóð-
þinginu í Kristjánsborgarhöll.
Hagsmunavarsla hefur verið
umfangsmikil í bandaríska stjórn-
kerfinu og vex hröðum skrefum í
mörgum Evrópulöndum. Hags-
munaverðir hafa þá atvinnu að
reka gegn greiðslu erindi fyrir-
tækja, þrýstihópa og hagsmuna-
samtaka gagnvart stjórnvöldum og
reyna að hafa áhrif á löggjöf og
aðrar ákvarðanir stjórnmála- og
embættismanna.
Innan fárra mánaða verða vænt-
anlega birtar skrár yfir hagsmuna-
verði á vettvangi Evrópusam-
bandsins. Í Politiken kemur fram
að sú skrá muni ná til um 15 þús-
und hagsmunavarða sem reyna að
beita áhrifum sínum í Brussel.
Fyrst um sinn verður þó ekki skylt
að skrá hagsmunaverði innan ESB
en til umræðu er að eftir eitt ár eða
svo megi gera ráð fyrir að hags-
munavörðum verði gert skylt að
skrá sig. Hefur ríkisstjórn Dan-
merkur lagt til að skylduskráning
verði tekin upp hjá ESB og að að-
eins þeir hagsmunaverðir sem eru
á skrá geti náð eyrum stjórnmála-
og embættismanna hjá samband-
inu.
Ekki verið rætt í forsætis-
nefnd Alþingis
Sturla Böðvarsson, forseti Al-
þingis, segir að þessi mál hafi ekki
komið upp innan forsætisnefndar
Alþingis frá því hann tók við for-
setaembættinu. Sagðist Sturla
þeirrar skoðunar að ekki væri
raunhæft að ætla að þörf væri á
skráningu hagsmunavarða hér á
landi.
Danir vilja hefja skrán-
ingu hagsmunavarða
Reuters
Þingmenn Margir hagsmunahópar þrýsta á danska þingmenn.
SPRON-sjóðurinn ses. hefur veitt
Krabbameinsfélagi Íslands 42
milljóna króna styrk til kaupa á
úrlestrarstöðvum sem röntgen-
læknar nota til að lesa úr stafræn-
um brjóstamyndum.
Úrlestrarstöðvarnar eru liður í
umfangsmikilli tækjavæðingu á
leitarsviði Krabbameinsfélagsins
þar sem stafræn tækni er notuð
við leit að brjóstakabbameini. Um
er að ræða viðamikið verkefni
með margvíslegum vélbúnaði og
hugbúnaði fyrir tæplega 500
milljónir króna. Fengist hefur
fjárstuðningur sem nemur um
tveimur þriðju þessa stofnkostn-
aðar, segir í frétt um gjöfina.
Stafræna tæknin sem notuð
verður auðveldar leit í þéttum
brjóstvef, auk þess að auðvelda
úrlestur gagna.
42 millj.
styrkur
SPRON-sjóðurinn afhendir Krabbameinsfélagi Íslands tækjabúnað
Árvakur/Kristinn Ingvarsson
Afhending F.v. Þröstur Árni Gunnarsson, fjármálastjóri Krabbameinsfélagsins, Guðrún Agnarsdóttir, for-
stjóri Krabbameinsfélags Íslands, Kristján Sigurðsson, yfirlæknir á leitarsviði Krabbameinsfélagsins, Guð-
mundur Hauksson, forstjóri SPRON, og Jóna Ann Pétursdóttir, framkvæmdastjóri SPRON-sjóðsins ses.
N
ýtt frumvarp iðn-
aðarráðherra um breyt-
ingu á lögum á auð-
linda- og orkusviði
verður væntanlega rætt
á Alþingi í dag. Umfjöllun um frum-
varpið hefur þó staðið í nokkurn tíma,
ekki síst vegna þess að sumir a.m.k.
biðu óþreyjufullir eftir að sjálfstæð-
ismenn afgreiddu málið út úr þing-
flokknum. Umræða um orkumál er að
ýmsu leyti frekar skammt á veg kom-
in, sér í lagi þegar komið er að hug-
myndum um auðlindina sjálfa, hvernig
fara skuli með hana, hvernig fara skuli
með eignarhaldið og nánari útfærslu á
nýtingu hennar. Þó hafa auðlindamál í
víðara samhengi verið töluvert uppi á
borðinu og þá ekki síst vegna sífelld-
rar togstreitu um auðlindina í hafinu,
fiskinn, sem við stólum svo mikið á. Á
vettvangi ríkisstjórnarinnar hafa verið
starfandi auðlindanefndir með það að
markmiði að leita sátta og leiða til að
samræma ólík sjónarmið í þessu mik-
ilvæga hagsmunamáli okkar, kannski
því mikilvægasta um langa hríð. Þess
vegna skal engan undra, þótt þing-
flokkur sjálfstæðismanna hafi viljað
taka sér nokkurn tíma til að fara yfir
þetta vandasama mál og kynna sér
það áður en frumvarpið væri lagt fram
á Alþingi.
Frumvarpið geymir ákvæði um að
um eignarhald á auðlindinni skuli gilda
almenn lög þannig, að bann er lagt við
framsali beint eða óbeint á eignarrétti
á vatni sem hefur að geyma virkj-
anlegt afl umfram 7 MW. Sú und-
antekning er gerð að heimilt er að
veita tímabundinn afnotarétt að rétt-
indunum til allt að 65 ára. Í þessu
ákvæði felst grundvallarbreyting frá
því sem nú er og er vafalaust að þing-
heimur sem og aðrir eiga eftir að fjalla
um það hvað þetta ákvæði hafi í för
með sér. Í mínum huga skiptir þar
miklu máli að gætt sé bæði að sjón-
armiðum þeirra sem vilja að eign-
arrétturinn fái notið sín og hinna sem
vilja tryggja aðkomu almennings að
ákvörðunarferlinu. Ef unnt er að ná
samkomulagi milli þessara hagsmuna
er væntanlega búið að skapa frið um
starfsemi orkufyrirtækjanna í bili
a.m.k.
En um leið og horft er til eign-
arréttar að virkjanlegu vatni fjallar
frumvarpið um fleiri grundvallaratriði.
Ég ætla að tæpa á einu hér. Eftir all-
an þann ólgusjó sem varð í Reykjavík-
urborg í haust, með REI-málinu
fræga, er hér leitast við að stoppa í
gatið sem þar kom í ljós á umgjörð
orkumála. Því skal samt haldið til
haga, að orkufyrirtækin höfðu mörg
haft verulegar athugasemdir um fram-
kvæmd raforkulaga að því leyti til, að
samkeppnin yrði ekki næg á raf-
orkumarkaði, að erfitt yrði og jafnvel
ómögulegt að skilja á milli einkaleyf-
isstarfsemi og samkeppnisstarfsemi og
að lokum: Mjög erfitt yrði fyrir þau
fyrirtæki sem hefðu blandaðan rekst-
ur, þ.e. hitaveitu og raforkufram-
leiðslu, að aðgreina þessa tvo þætti í
bókum sínum.
Hins vegar kom berlega í ljós í
haust, að það gengur engan veginn að
blanda saman svo eðlisólíkum þáttum
eins og sérleyfi vegna hitaveitu og t.d.
orkuútrás svokallaðri í samkeppn-
isrekstri. Ég veit ósköp vel að margir
eru á þeirri skoðun, réttilega, að jafn-
vel þótt sérleyfi og samkeppni yrði að-
skilið ættu fyrirtæki í opinberri eigu
samt ekki að standa í svo áhættusöm-
um rekstri sem það er að byggja upp
virkjanir í útlöndum. Ég er sammála
því að menn hafa haft glýju í augunum
yfir væntanlegum ábata af slíkum
framkvæmdum og gleymt því hversu
mikla þolinmæði þarf í fjárfestingar að
því taginu, og ekki gert sér nægilega
grein fyrir því að þær geta líka hæg-
lega misheppnast.
Það breytir ekki hinu grundvall-
aratriðinu sem verður að ganga frá áð-
ur en gengið er til þessarar umræðu
PISTILL »… að tryggja
hagsmuni þeirra sem
hafa ekkert einasta val
um það hvar þeir kaupa
heita vatnið og eiga ekki
að þurfa að þola það að
farið sé með eigur þeirra
í ævintýraferðalög til
útlanda.
Ólöf
Nordal
Orkuumræða á tímamótum
sem er að tryggja hagsmuni þeirra
sem hafa ekkert einasta val um það
hvar þeir kaupa heita vatnið og eiga
ekki að þurfa að þola það að farið sé
með eigur þeirra í ævintýraferðalög til
útlanda.
Um þetta snerist ágreiningurinn í
haust. Þar stóð Sjálfstæðisflokkurinn
vaktina, eins og honum, sem og öðrum
stjórnmálaflokkum, er skylt að gera,
og galt það dýru verði. Það er allt í
lagi miðað við þann himinháa prís sem
við hefðum annars þurft að inna af
hendi eins og málum var háttað.
Við þessum vanda er brugðist í
frumvarpi iðnaðarráðherra um breyt-
ingu á nokkrum lögum á auðlinda- og
orkusviði. Því ættu sjálfstæðismenn í
Reykjavík að fagna.
KNATTSPYRNUSAMBAND Íslands vill
heiðra minningu knattspyrnusnillingsins
Alberts Guðmundssonar, fyrsta íslenska
atvinnumannsins í knattspyrnu, með því
að láta gera af honum styttu í fullri stærð
og koma henni fyrir við aðalinngang höf-
uðstöðva KSÍ við Laugardalsvöll.
Geir Þorsteinsson, formaður KSÍ, segir
að málið sé á byrjunarstigi og það verði
unnið í samstarfi við Reykjavíkurborg.
Við hæfi sé að heiðra minningu Alberts
með þessum hætti enda hafi hann verið í
hópi bestu knattspyrnumanna Evrópu á
tímabili og hugsanlega verði styttan tilbú-
in á næsta ári.
Albert lék knattspyrnu með Val og á
námsárum sínum í Bretlandi 1945 til 1947
lék hann sem áhugamaður með Glasgow
Rangers og Arsenal. Hann skrifaði undir
atvinnusamning við franska félagið Nancy
29. júlí 1947 og var meðal annars valinn í
úrvalslið Frakklands um veturinn. Hann
lék með ítalska liðinu AC Milan 1948 til
1949 og síðan franska liðinu Racing Club
til 1953, en lauk atvinnumannaferlinum
hjá Nice, sem hann lék með til 1955.
Eftir að Albert flutti aftur til Íslands tók
hann meðal annars virkan þátt í uppbygg-
ingu knattspyrnunnar í Hafnarfirði. Hann
var formaður KSÍ 1968 til 1973 og sneri
sér síðan að stjórnmálum. Þar lét hann
mikið að sér kveða, jafnt hjá Reykjavík-
urborg sem á Alþingi, og var meðal ann-
ars fjármálaráðherra.
KSÍ hefur skipað sérstaka styttunefnd
en í henni eru Ingi Björn Albertsson, Hall-
dór Einarsson, Jón Gunnlaugsson og Júl-
íus Hafstein.
Stytta af Albert
í Laugardal