Morgunblaðið - 28.02.2008, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞAÐ var auðvelt að fá fram sam-
stöðu sl. haust meðal Suðurnesja-
manna við þeirri áskorun til sveit-
arstjórnarmanna að Hitaveita
Suðurnesja yrði í meirihlutaeign Suð-
urnesjamanna. Á aðeins rúmri viku
undirrituðu 5.169 kjós-
endur á Suðurnesjum,
en það er um 51% kjós-
enda, varla nokkur mað-
ur sem leitað var til neit-
aði að skrifa undir
áskorunina. Áskorun um
að tryggt verði að orku-
öflun, sala og dreifing á
rafmagni verði til fram-
búðar verkefni Hitaveitu
Suðurnesja og að HS
verði í meirihlutaeign
sveitarfélaganna eins og
segir m.a. í áskoruninni.
Hannes Friðriksson,
sem hefur kallað sig íbúa í Reykja-
nesbæ, hafði forgöngu um að safna
saman undirskriftum þeirra sem ekki
hugnaðist að verðlagning á rafmagni,
heitu og köldu vatni yrði komin undir
duttlungum hlutafélaga sem spila á
verðbréfamarkaði. Hannes afhenti
stjórn Sambands sveitarfélaga á Suð-
urnesjum undirskriftalistana fyrir
þremur mánuðum og fyrst nú liggur
fyrir svar þeirra. Af svari þeirra má
skilja að mál þetta sé þeim óviðkom-
andi, þetta mál verði ekki leyst af
sveitarfélögunum heldur verði að leysa
það með lagasetningu á Alþingi.
Hollt er að rifja upp að í aðdraganda
síðustu sveitarstjórnarkosninga var
ekki í umræðunni að sveitarfélög eða
ríki hefðu uppi nein áform um sölu
hlutabréfa í HS og þaðan af síður að til
greina kæmi að einkavæða fyrirtækið.
Í kjölfar sölu ríkisins fór í gang at-
burðarás sem hefur leitt
til þeirrar stöðu sem við
stöndum frammi fyrir í
dag. Ef ég man rétt var
tekið fram í stefnuskrá
D-listans í Reykja-
nesbæ að ekki stæði til
að selja HS.
Það er dapurt að sjá
að stjórn SSS telji sig
ekki geta haft aðkomu
að þessu máli og telji
einu lausnina vera hugs-
anlega lagasetningu á
Alþingi, án aðkomu
sveitarfélaganna. Það vafðist ekki fyrir
þessum sömu sveitarstjórnarmönnum
að samþykkja alla þá gjörninga sem
urðu til þess að staða hitaveitunnar er
eins og hún er í dag. Þá var ekki hægt
að bíða eftir lagasetningu um hvernig
þessum málum yrði háttað til fram-
tíðar.
Það mun koma á daginn að það
verða ekki aðeins þessir 5.167 sem
undirrituðu áskorunina sem ganga
munu eftir afstöðu frambjóðenda í
næstu sveitarstjórnarkosningum held-
ur verður málefni HS eitt þeirra mála
sem kosið verður um í næstu kosn-
ingum og þá verða þeir spurðir hvert
var þeirra viðhorf í málefnum hitaveit-
unnar, og hver þeirra framtíðarsýn er
í því máli. Þá verður ekki hægt að
skýla sér á bak við þögnina.
Stöndum vörð um
Hitaveitu Suðurnesja
Eyjólfur Eysteinsson skrifar
um eignarhald á Hitaveitu
Suðurnesja
» Það er dapurt að sjá
að stjórn SSS telji
sig ekki geta haft að-
komu að þessu máli og
telji einu lausnina vera
hugsanlega lagasetn-
ingu á Alþingi
Eyjólfur Eysteinsson
Höfundur er kominn á eftirlaun.
HÁHÝSI, skemmur, hraðbraut
og mislæg gatnamót, takk. Helst
grátt, annars svart. Hvort sem við
óskum okkur borgar af þessu tagi
– með tilheyrandi bensínstöðvum
og göngubrúm – eða miðborgar
þar sem fólk fer um fótgangandi,
hittist og heilsast, er eitthvað öðru-
vísi en það á að vera. Til marks um
það eru ítrekuð og langvarandi
andmæli íbúa Reykjavíkur og ná-
grannasveitarfélaga gegn frekleg-
um brautalögnum,
óhóflegum nýbygg-
ingum og niðurrifi
húsa. Samtímis þessu
klifa sveitarstjórn-
armenn á „uppbygg-
ingu og miklum tæki-
færum“. Svo var
einnig þegar rífa átti
Fríkirkjuveg 11 árið
1968 og reisa þar veg-
legan seðlabanka.
Nokkrum árum áður
hafði bæjarráð
Reykjavíkur staðið
fyrir hugmynda-
samkeppni um fegrun
og útlit Tjarnarinnar. Ekki er ann-
að að sjá en að allar tillögur sem
bárust hafi falið í sér niðurrif timb-
urhúsanna við Tjarnargötu. Þeirra
í stað skyldu rísa nútímaleg há-
hýsi. En turnatillögurnar gengu
ekki eftir og þess vegna njótum við
í dag einhverrar fegurstu götu-
myndar á Íslandi. Húsaröðin er
einnig mikilvægt sýnidæmi um
heildstæðan byggingarstíl ákveð-
ins tíma í borgarsögunni. En orð-
ræða dagsins kallar á nánari skoð-
un.
Stöldrum við
Undangengin og yfirstandandi
atburðarás um húsvernd sýnir að
endurskoða þarf þær forsendur
sem friðun húsa byggist á. Það
þarf einnig að endurskoða hvaða
framkvæmdir liggja fyrir sem og
fyrirkomulag kynninga um skipu-
lagsmál til almennings. Við þurfum
að staldra við. Endur-
skoðunin snýst ekki
um einstaka hús, göt-
ur eða aðra afmarkaða
reiti, heldur um heild-
arsýn og stefnu ann-
ars vegar og gegn-
sæja, nútímalega
stjórnsýslu hins veg-
ar. Í því ljósi falla Frí-
kirkjuvegur 11 og
Tjarnargatan undir
sömu rök og „kof-
arnir“ við Laugaveg.
Því eins og mál Jóns
Hreggviðssonar sner-
ist ekki um Jón
Hreggviðsson, þá snýst mál gam-
alla húsa ekki bara um gömul hús.
Þetta er annað og stærra mál.
Hvað er fleira í undirbúningi?
Andófið gegn niðurrifi húsa við
Laugaveg og víðar snýst einnig um
það sem koma á í staðinn. Lítum
nánar í kringum okkur. Á aust-
urbakka gömlu hafnarinnar rís
langþráð tónlistarhús. Mér er til
efs að fólk geri sér almennt grein
fyrir því hvílíkt ferlíki það verður.
Ætla mætti að með nútíma tölvu-
tækni væri lítið mál að kynna ít-
arlega, myndrænt og á hlutlægan
hátt þær byggingarframkvæmdir
sem á döfinni eru. Fréttatengdur
þáttur í sjónvarpinu væri upp-
lagður í því skyni. Ein slík mynd
hefði t.d. getað sýnt afstöðu tón-
listarhússins í réttum hlutföllum
við nánasta umhverfi og bakgrunn,
út frá sjónarhorni vegfaranda sem
gengur norður Lækjargötu. Mynd-
irnar sem sýndar hafa verið eru
unnar af hagsmunaaðilum. Þær
sýna húsið ekki í víðara samhengi
og eru svo stílfærðar að þær segja
almenningi ekki neitt. Það gera
heldur ekki loftmyndir af líkönum
nýbygginga né tvívíðar tækniteikn-
ingar af „uppbyggingu“ á Lauga-
vegi sem skoða má á vef skipulags-
og byggingasviðs borgarinnar.
Í tengslum við tónlistarhúsið
vakna fleiri spurningar. Hvað á að
gera við Geirsgötu, verður þar
Houston-steinsteypubílabrú eða
göng? Og hvað um norðurhluta
Kvosarinnar og Miðbakkann?
Stendur til að stækka Tollhúsið og
reisa þar við hliðina röð banka og
hótela? Hvað finnst okkur um það?
Hvernig hlúir sá virkisveggur að
góðu mannlífi í miðborginni?
Hvernig fellur slík áætlun að ný-
valinni tillögu þaulreyndra og
margverðlaunaðra arkitekta um
nágrenni Lækjartorgs? Og vest-
urhöfnin og Slippsvæðið? Á aftur,
eins og við Skúlagötu og í Skugga-
hverfi að byggja þétt og hátt við
ströndina í ósamræmi við þá lág-
reistu byggð sem næst liggur? Eða
verður hún rifin líka? Hvað um
hornið á Lækjargötu og Von-
arstræti – hvað kemur þar? Hvað
er að gerast í Þingholtsstræti 2, á
horni Bankastrætis? Og hvað með
Ingólfstorg og nágrenni þess – í
hverju felst nýja útfærslan þar ná-
kvæmlega? Og áfram. Fyrir hverja
eru turnar Grand hótels og 19
hæða Höfðatorgs – varla fyrir íbúa
í Teigahverfi og Túnum? Og hvað
um væntanlegan Landspít-
alaklettavegg? Eða Hverfisgötu,
og Kirkjusand? Hvað um versl-
unarmiðstöð á Klapparstígsreit við
Laugaveg sem nú er rýmt fyrir?
Hvað með heilu húsaraðirnar og
svæðin sem eru í eigu eins aðila
eða byggingafélaga? Geta þeir far-
ið sínu fram eins og fyrrnefnd
dæmi virðast sýna?
Of mikið er lagt undir í senn, og
við megum ekki takmarka það
samtal sem í gangi er við gömul
hús. Þetta hangir allt á sömu spýt-
unni; þétting byggðar, einsleitt
eignarhald og sú nýja ásýnd sem
þrástefjuð er í viðkvæmustu hverf-
um Reykjavíkur.
Íbúasamtök miðbæjar
Við hljótum að gera þá kröfu að
stjórnendur borgarinnar – sama
hverjir þeir eru, byggi ekki
ákvarðanir sínar um skipulag á
geðþótta eða þjónkun við verktaka
og fjármagnseigendur. Ástandið
hefur ef til vill skapast vegna ótta
þeirra um að teljast afturhalds-
samir dragbítar á uppbyggingu og
þróun. Verið getur að stjórnvöld
þurfi aukið aðhald. Ég kalla eftir
íbúasamtökum miðbæjar.
Hvernig borg
má bjóða þér?
Guðríður Adda
Ragnarsdóttir skrifar um
breytt borgarskipulag
» Því eins og mál Jóns
Hreggviðssonar
snerist ekki um Jón
Hreggviðsson, þá snýst
mál gamalla húsa ekki
bara um gömul hús.
Þetta er annað og
stærra mál.
Guðríður Adda
Ragnarsdóttir
Höfundur er atferlisfræðingur
og býr í Reykjavík.
Mynd 2: Tjarnargata 2003. Ljósmynd: Ímynd / Guðmundur Ingólfsson
Mynd 1: Ein tillagna í hugmyndasamkeppni um fegrun Tjarnarinnar.
Sigurður Guðmundsson og Eiríkur Einarsson, 1951. Birt í Tímaritinu
Byggingarlistin, 1956.
SIGURÐUR Magnússon, bæj-
arstjóri á Álftanesi, rýfur loks þögn
meirihlutans með
Morgunblaðsgrein
22. febrúar. Greininni
er sennilega ætlað að
vera svar við þeirri
gagnrýni sem á hon-
um og meirihlutanum
hefur dunið und-
anfarna mánuði. Þar
kveðst hann vera að
svara grein minni í
sama blaði 19. febr-
úar. Í þeirri grein
vakti ég athygli á nið-
urstöðum Vísbend-
ingar um drauma-
sveitarfélagið og
benti einfaldlega á þá
staðreynd að síðan Á-
listinn tók við völdum
hefur Álftanes verið í
frjálsu falli niður
þann ágæta lista eða
úr 5. í 36. sæti á milli
ára. Við lestur grein-
ar bæjarstjórans
sannfærðist ég end-
anlega um að Á-
listinn er einnota
stjórnmálaafl því öll
hegðun hans er í þá
veru að þau hafi ekki neinn áhuga á
endurkjöri. Svo mikil og augljós er sú
ranga stefna sem tekin hefur verið í
stjórnsýslunni.
Ég vakti líka athygli á þeim vanda
bæjarstjórans að kunna ekki meira
fyrir sér í rökræðu en þann hluta list-
arinnar sem felst í rangfærslum, orð-
hengilshætti og útúrsnúningingum.
Með svari sínu sannar hann þessa
fullyrðingu mína betur en ég hefði
nokkurn tíma getað gert sjálfur.
Takk fyrir það Sigurður.
Ekki benda á mig
Aftur og aftur fellur
Sigurður í þá gildru að
kenna öllum öðrum um
vandamálin en sjálfum
sér. „Ekki benda á mig“
syngur hann aftur og aft-
ur í fullvissu þess að ef
söngurinn sé endurtek-
inn nógu oft muni hann
breytist í sannleika. Samt
er það nú þannig að flest-
ir bæjarbúar sjá í gegn-
um svona málatilbúnað. Í
greininni lendir hann í
bráðskemmtilegri mót-
sögn við sjálfan sig þegar
hann segir í fyrsta lagi að
rekstrarárin 2005 og 2006
hafi verið á ábyrgð D-
listans og þeir beri því
ábyrgð á slakri útkomu
Álftaness á lista Vísbend-
ingar. Nokkru síðar vitn-
ar hann í Grant Thorn-
ton-endurskoð-
unarskrifstofuna sem
segir í niðurstöðu árs-
reiknings rekstrarárið 2006 hafa ver-
ið gott. Hvernig þessi málatilbúnaður
á að sanna sig er ekki gott að sjá.
Þar sem aðrar „röksemdir“ bæj-
arstjórans hníga allar til sömu áttar
mun ég ekki elta frekari ólar við hann
um fjárhag sveitarfélagsins og stjórn
Á-listans á honum. Nægilegt er að
benda á ársreikninga sveitarfé-
lagsins sem eru öllum aðgengilegir á
vefsíðu þess, alftanes.is. Þar geta
menn séð ástæðu fallsins svart á
hvítu.
Nýr forystumaður D-listans?
Grein bæjarstjórans hefst reyndar
á því að nefna mig sem nýjan forustu-
mann D-listans á Álftanesi. Það þykir
mér heldur vafasamur heiður úr hans
hendi. Vænna hefði mér þótt um að
upphefðin kæmi annars staðar frá en
úr hans ranni. Staðreyndin er sú að
honum hentar að spyrða hreyfinguna
Verndum börnin – áhugahóp um
barnvænt skipulag á Álftanesi við D-
listann og afgreiða gagnrýni hreyf-
ingarinnar sem flokkspólitískan nið-
urrifsáróður. Tæplega 730 atkvæð-
isbærir íbúar sáu ástæðu til að
bregðast við áskorun hreyfing-
arinnar og sendu inn skriflegar at-
hugasemdir við mjög skýrt afmörkuð
atriði í nýju miðbæjarskipulagi.
Hreyfinguna skipar fólk úr öllum
flokkum, meira að segja fjölmargir
þeirra er studdu áður Á-listann.
Krafa hreyfingarinnar er mjög ein-
föld: Haldið Breiðumýri opinni og
gerið Skólaveg þannig að gegn-
umakstur verði mjög takmarkaður.
Þetta er vel hægt en vilja bæjarstjór-
ans og fylgifiska hans skortir. Það
var því sem ríflegur meirihluti íbúa
mótmælti.
En eftir stendur einnota Á-listi, rú-
inn trausti.
Bæjarstjóra Álftaness svarað
Sveinn Ingi Lýðsson svarar
grein Sigurðar Magnússonar
Sveinn Ingi Lýðsson
» „Ekki benda
á mig“ syng-
ur hann aftur og
aftur í fullvissu
þess að ef söng-
urinn sé end-
urtekinn nógu
oft þá muni
hann breytast í
sannleika.
Höfundur er íbúi á Álftanesi og einn
forsvarsmanna hreyfingarinnar
Verndum börnin.