Morgunblaðið - 28.02.2008, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Friðþjófur Þor-kelsson fæddist
í Reykjavík 29.
ágúst 1932. Hann
lést á líknardeild
Landspítalans á
Landakoti miðviku-
daginn 20. febrúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Þorkell Einarsson
húsasmíðameistari,
f. 26.12. 1910, d.
11.6.2003 og Alfa
Regína Ásgeirs-
dóttir húsmóðir, f.
08.07. 1911, d. 17.10. 1965. Systk-
ini Friðþjófs eru Sigurlaug, f.
19.11. 1933, Einar, f. 14.9. 1937,
Ásgeir Halldór, f. 14.9. 1937, d.
6.4. 1957, Þorkell Alfreð, f. 16.12.
1935, d. 2.2. 1963, Svanhildur, f.
14.3. 1943 og Brynhildur, f. 9.12.
1946.
mörku. Kenndi hann á nám-
skeiðum þar og sat í dómnefnd-
um. Þá átti hann þátt í stofnun
alþjóðlegra samtaka eigenda og
aðdáenda íslenska hestsins; FEIF.
Samtökin gáfu út plaköt með
myndum Friðþjófs og veittu hon-
um sérstaka heiðursviðurkenn-
ingu. Upp úr 1970 tók hann gæð-
ingadómarapróf, sá um kennslu á
námskeiðum og framkvæmd
prófa og var yfirdómari á stærri
mótum. Þá tók hann þátt í að
skapa keppnisgreinina gæð-
ingaskeið. Þrjár bækur um liti ís-
lenska hestsins með myndum
Friðþjófs komu út og skömmu
fyrir andlát sitt færði hann Sögu-
safni íslenska hestsins myndasafn
sitt til varðveislu.
Friðþjófur sat í ritnefnd Hests-
ins okkar um árabil. Hann hlaut
gullmerki Landsambands hesta-
mannafélaga fyrir framlag sitt að
félagsmálum hestamanna.
Útför Friðþjófs verður gerð frá
Hallgrímskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Eiginkona Frið-
þjófs er Louise Anna
Schilt.
Hugur Friðþjófs
stefndi snemma að
hrossum og má segja
að líf hans hafi alla
tíð snúist meira og
minna um hesta.
Hann nam trésmíði
og starfaði við þá
iðju allan sinn starfs-
aldur. En það voru
hestarnir sem áttu
hug hans allan. Hann
stóð fyrir stofnun
unglingadeildar innan Fáks og
varð fyrsti formaður Íþróttadeild-
ar Fáks og í framhaldinu fyrsti
formaður Íþróttaráðs Landsam-
bands hestamannafélaga. Frið-
þjófur átti í góðu samstarfi við er-
lenda aðila varðandi
kynbótadóma, sérstaklega í Dan-
Eins og skínandi ljós,
eins og ljúfasta rós
er Guðs lífsorð á braut vorri hér.
Hver fær útmálað slíkt,
hversu unaðarríkt
hann að elska og tilbiðja er?
(Sveinbjörn Sveinsson.)
Mér er ljúft að minnast Friðþjófs
bróður míns sem lést 20. febrúar sl.
Friðþjófur var elstur af okkur sjö
systkinum en tveir bræður eru látn-
ir, Ásgeir Halldór lést 1957 og Þor-
kell Alfreð 1963. Ég er næstelst og
erum við Fiffi búin að eiga langa
samfylgd.
Hann tók fljótt forystuna í systk-
inahópnum og sýndi mikla ábyrgð
og bar ég mikið traust til hans og
leit á hann sem verndara minn. Við
áttum heima fyrir innan Elliðaárn-
ar eða að Krossamýrarbletti 14 eins
og það hét þá. Þar var oft mikill
gestagangur og ef við vorum ein
heima er gest bar að garði var Fiffi
ekki lengi að slá í lummur, þá að-
eins um 10 ára aldurinn. Hann var
alla tíð gestrisinn. Faðir okkar sem
var húsasmíðameistari var einnig
með búskap, hesta og kindur og
fleiri dýr. Friðþjófur var ekki gam-
all þegar hann fór að hjálpa til með
dýrin. Innan við fermingu fékk
hann áhuga á hestum, fékk hest og
hnakk í fermingargjöf frá foreldr-
um okkar og beisli frá góðum
frænda.
Fiffi hafði sérstakt dálæti á
blómum og var ekki gamall er hann
hjálpaði móður okkur að útbúa
blómagarð við heimili okkar. Þau
voru einnig samhent, Fiffi og Loe-
kie, að gera fallegan garð við heim-
ili sitt að Bugðutanga, sem var svo
valinn verðlaunagarður Mosfells-
bæjar fyrir nokkrum árum.
Friðþjófur átti ekki börn en hann
var mjög barngóður og fengu
frændsystkinin að njóta þess. Eins
var hann gjafmildur og frændræk-
inn, sérstaklega við þá sem voru
einir og minnimáttar.
Fiffi veiktist fyrir um það bil 5
árum og var aðdáunarvert hvernig
hann tókst á við veikindin og hélt
sínu striki meðan kraftar leyfðu.
Hann notaði tímann og gaf út bók-
ina „Litir íslenska hestsins“. Eftir
að hann fótbrotnaði síðastliðið vor
komst hann ekki meira á hestbak
og var það honum erfitt en tók því
af æðruleysi eins og honum var svo
lagið og fann sér ný verkefni.
Blessuð sé minning Friðþjófs og
hann hvíli í friði.
Í þakklæti,
Sigurlaug Þorkelsdóttir.
Þá er farinn, hann stóri bróðir,
sem hefur verið mér svo kær, hjálp-
semi og hlýja einkenndu hann. Eft-
ir sex ára glímu við krabbann hélt
hann til handanheima saddur líf-
daga.
Ég hef átt hálfrar aldar samleið
með Fiffa í hestamennsku með
stuttum hléum og hefur það verið
yndislegur tími.
Ég byrjaði mína hestamennsku á
lánshesti frá Fiffa og voru þeir
nokkrir sem hann lánaði mér í
gegnum tíðina. Það var mikil til-
hlökkun alltaf að ríða úr Krossmýr-
inni á hvítasunnumótin við Elliða-
árnar með Fiffa í broddi fylkingar á
Fálka sínum og horfa síðan á þá í
gæðingakeppninni.
Fiffi kenndi mér mikið í reið-
mennskunni og var hann ólatur að
dröslast með okkur Gauju vinkonu
með sér og aðstoða okkur á ýmsa
lund, meira að segja leyfði hann
okkur að ríða með sér rétt tvítugum
dömunum norður á Hóla ásamt
fleirum á landsmót og var það
ógleymanleg ferð fyrir okkur.
Við áttum saman marga góða út-
reiðartúrana sem og lengri ferða-
lög. Okkar síðasta ferð var á
Löngufjörur ásamt fleirum og þótt
veikindin væru farin setja mark sitt
á stóra bróður naut hann þess inni-
lega að vera loksins kominn á þenn-
an sælureit eftir nokkrar hálfmis-
heppnaðar tilraunir.
Friðþjófur var ákaflega fé-
lagslyndur maður, lífsnautnamaður
fram í fingurgóma þar sem hóf-
semdin réð þó alltaf ferðinni. Þá
var hann ákaflega traustur og alltaf
gátu samferðamenn hans vitað að
það stæði eins og stafur á bók sem
Friðþjófur hefði sagt.
Það var alltaf eitthvað að gerast í
kringum Fiffa í hestamennskunni
alla tíð. Útreiðartúrum um helgar
fylgdi alltaf eitthvert prógramm og
svo voru teboðin í testofunni að
Þokkabakka 6 víðfræg. Hjá Fiffa
var höfuðatriði að stemming væri
til staðar þegar fólk kæmi saman
en þótt vissulega hafi það komið
fyrir að ofurskipulagning Friðþjófs
hafi borið stemminguna ofurliði þá
stóðu fáir ef nokkrir honum á
sporði í að tryggja réttu stemm-
inguna. Fyrir rúmum tuttugu árum
þótti Fiffa félagslífið í hesthúsa-
hverfinu að Varmárbökkum full
dauflegt og varð þá til hjá honum
hugmyndin um hina margrómuðu
Leirugleði þar sem mynduð voru
ein fjögur eða fimm lið sem öttu
kappi í æsilegum kappreiðum á
Leirunum og Friðþjófur með gjall-
arhornið við stjórnvölinn. Þetta
urðu ómissandi uppákomur í mörg
ár.
Á fallegu vorkvöldi í maí síðast-
liðnum fór hann svo í sinn síðasta
útreiðatúr sem varð nú styttri en til
stóð en þá lét ungfolinn sem hann
var nýbúinn að taka við ekki að
stjórn og endaði það með fótbroti
sem hann jafnaði sig ekki á. Hefur
það eflaust ráðið miklu um fram-
gang sjúkdómsins og varð honum
mjög erfitt að þurfa að skilja við
hestana sína svo snögglega og
senda þá frá sér en hann gat þó
kvatt hann Fasa sinn í haust og
eiga þeir eflaust sína endurfundi á
nýjum stað.
Það verður tómlegt í hestahverf-
inu núna en ég mun halda áfram að
veifa til hans, í huganum.
Hvíl þú í friði, elsku bróðir.
Brynhildur.
Hann kom í hlaðið á hvítum hesti.
Fallinn er góður vinur minn og
fjölskyldu minnar. Friðþjófur ólst
upp í Krossamýri á Ártúnshöfða
þar sem í æsku hans voru grösug
tún og blómleg engi, sem gáfu fólki
þar ómældan arð í hamingju og lífs-
gleði.
Faðir Friðþjófs, Þorkell, var um-
svifamikill húsasmíðameistari.
Hann var jafnframt mikill áhuga-
maður um hestamennsku og var
lengi einn af styrkum félögum
hestamannafélagsins Fáks. Frið-
þjófur lærði til smiðs og hafði af-
komu sína af smiðsstarfi alla starfs-
ævi sína. Hann kom víða við á þeim
vettvangi og sinnti verkefnum bæði
utanhúss og innan. Hann var orð-
lagður fyrir hæfni og vandvirkni og
margir vinir hans eiga honum þökk
að gjalda fyrir góð handtök og hug-
kvæmni. Foreldrar Friðþjófs ráku
sjálfsþurftarbúskap í Krossa-
mýrinni. Þar kynntist Friðþjófur
hestum á æskuárum sínum og
áhugi hans og samskipti við hross
entist honum til efsta dags. Hann
kom ungur að félagsstarfi í hesta-
mannfélaginu Fáki og vakti athygli
er hann reið hvítum glæsihesti,
Fálka, í hlað hjá Fáksmönnum og
vann á honum verðlaun í gæðinga-
keppni. Á þeim árum var áseta
fjölda reiðmanna í engu samræmi
við það sem góðri reiðmennsku
sæmir. Allt of margir sátu aftur-
hallandi hoknir í baki með fram-
stæða fætur. Friðþjófur sem var
hár í hnakki sat Fálka sinn þráð-
beinn í baki og með fætur vísandi
niður. Hann sat sinn hvíta hest eins
og reiðsnillingar spænska reiðskól-
ans í Vín gera. Áseta Friðþjófs og
samskipti við hest sinn hafði fljótt
góð áhrif og hvatti til eftirbreytni.
Friðþjófur varð á næstu árum mik-
ill áhrifamaður um þróun reið-
mennsku. Hann veitti forystu
íþróttadeild innan Fáks og ung-
lingastarfi. Hann varð einnig mjög
virkur í félagi tamningamanna. Síð-
ar gerðist Friðþjófur félagi í Herði í
Mosfellssveit eftir að hann fluttist
búferlum þangað, stundaði þaðan
hestamennsku sína og vann áfram
að málefnum hestamanna. Friðþjóf-
ur var vakinn og sofinn um málefni
íslenska hestsins. Hann kynnti sér
eðli hans og eiginleika af vísinda-
legri nákvæmni. Hann lagði mikla
vinnu í að kynna sér litaafbrigð
hesta og náði að fullgera efni þar
um til útgáfu bókar í harðri keppni
við þann banvæna sjúkdóm sem
sótti að honum. Á seinni hluta ævi
sinnar naut Friðþjófur margvís-
legra viðurkenninga fyrir störf sín í
þágu íslenska hestsins og hestaeig-
enda, bæði hér á landi og með Evr-
ópuþjóðum. Hann átti víða vini og
var einstaklega ræktarsamur við
vini sína. Landssamband hesta-
mannafélaga heiðraði hann með
æðsta heiðursmerki sínu. Samband
eigenda íslenskra hesta í Evrópu
heiðraði hann einnig. Friðþjófur
hefur nú riðið sínum hvíta fáki um
Gjallarbrú. Margir munu sakna
sárt, en gott er að hafa átt hann að
vini.
Sveinbjörn Dagfinnsson,
fyrrv. formaður Fáks.
Nú er Fiffi farinn í þann reiðtúr
sem hvorki hófst né endar í testof-
unni við Þokkabakka, heldur fer
hann utar og ofar en bæði flugvall-
arhringurinn og fjaran ná.
Kynni okkar byrjuðu svo sem
ekkert höndulega; ég ungur og
kjaftfor reyndi að finna höggstað í
fari hans og varð mér til háborinnar
skammar. En sem betur fer var
Fiffi mér miklu fremri; hann kunni
kurteisi og var svo mikill heiðurs-
maður að erfa ekki við mig dóna-
skapinn, heldur tókust með okkur
kynni sem gerðu ekki annað en
bæta góðu við sig meðan þau
máttu.
Fiffi var sérstakur maður að
mörgu leyti. Í vangaveltum um hitt
og þetta átti hann oft í þrotlausum
rökræðum við sjálfan sig, sem hann
deildi stundum með okkur testofu-
félögum sínum. Ég held að hann
hafi fátt gert án fyrirhyggju, en
niðurstöður hans urðu oftar en ekki
óhagganlegar.
– Var hann þá sérvitur?
„Já, með afbrigðum!“
– Og ráðríkur?
„Já, biddu fyrir þér!“
– Af hverju varstu þá vinur hans?
Fyrir það fyrsta var Fiffi stál-
heiðarlegur. Og hann var hafsjór af
fróðleik um hesta og hesta-
mennsku. En mestu réð sú um-
hyggja sem ég sá í umgengni hans
við hestana mína og fölskvalaus
gleði hans, þegar gamansemin gekk
um testofuna eða kom yfir okkur í
áningu. Að þessu leytinu var Fiffi
einstakur félagi. Hann hafði svo
gaman af því að hafa gaman. Og
svo mátti margt af honum læra, ef
maður á annað borð vildi. Hitt lét
ég einfaldlega eiga sig.
Þegar Fiffi vann að síðustu ljós-
myndabók sinni um liti íslenzka
hestsins fékk ég að leggja honum
lið í litlum mæli. Þá kynntist ég því
hversu kröfuharður hann gat verið
við sjálfan sig og eljumaður í að ná
þeim árangri sem hann stefndi að.
Þá var ekki gefinn neinn afsláttur.
Ég trúi að á himnum séu leirur
og löngufjörur sem endast Fiffa til
eilífðarreiðtúrsins. Þar heyri ég
hann hlæja svo það fer ekkert á
milli mála, hver þar er á ferð. Þang-
að ríð ég, þegar þar að kemur.
Hún Gústa mín biður fyrir kveðju
með þökk fyrir alla þá hlýju og vin-
semd, sem Fiffi sýndi henni.
Blessuð sé minning Friðþjófs
Þorkelssonar.
Freysteinn Jóhannsson.
Góður vinur er genginn á braut.
Eftir standa minningabrot frá liðn-
um tíma. Sameiginlegur áhugi á
hestamennskunni leiddi til traustr-
ar vináttu. Nýir straumar og
framþróun fleyttu hestamennsku
síðustu áratuga langt fram.
Friðþjófur Þorkelsson var í hópi
þeirra hestamanna sem lögðu metn-
að í að ryðja brautina. Áseta breytt-
ist, fas og fegurð í reið varð með
öðrum hætti, og ekki síst komu nýj-
ar áherslur í reiðmennsku og rækt-
un. Hann var óþreytandi við að
gera hestamennskuna að íþrótt,
sem seinna féll að markmiðum
íþróttahreyfingarinnar og þar með
þeim ávinningum að hestaíþróttir
urðu viðurkennd keppnisgrein inn-
an ÍSÍ. Takmarkinu var náð. Evr-
ópumótin voru þá orðin staðreynd.
En það vantaði fjölbreytni í keppn-
isíþróttum. Félag tamningamanna
studdi hann vel. Hann var frum-
kvöðull og óþreytandi vann hann
nýjum keppnisgreinum fylgi. Hæst
ber gæðingaskeiðið sem kom beint
úr smiðju hans. Á margan hátt eru
bæði áhrif hans og fingraför á
keppnisgreinum gæðingakeppni og
hestaíþrótta. Standa íslenskir knap-
ar og áhorfendur hestamótanna
standa í mikilli þakkarskuld við
frumherjann sem lagði grunninn að
mörgu sem sjálfsagt og eðlilegt
þykir í dag. Ef hann fékk hugmynd
fylgdi hann henni eftir. Hann leitaði
ráða meðal reyndra knapa til að
leita fylgis, og var þá með útfærsl-
urnar á hreinu ef hugmyndir hans
áttu fylgi viðmælenda.
Nú eru haldin Íslandsmót, heims-
meistaramót og landsmót. Þær
kynslóðir sem nú keppa eftir þeim
reglum sem í heiðri eru hafðar,
muna e.t.v. ekki frumkvöðul þeirra
keppnisgreina sem keppt er í og
óvíst að nafn Friðþjófs muni alltaf
bera á góma, en gamlir samherjar
muna vin sem er genginn og þátt
hans í þeim. Ljósmyndir Friðþjófs
af hestum til að sýna og skýra
hestaliti eru einstakar. Bækur hans
bera góðum höfundi vitni og sýna
mikinn metnað og óbilandi full-
komnunaráráttu. Hann var næmur
á fólk og atvik. Hann var góður ráð-
gjafi á ýmsum sviðum. Samstarf
hans innan FEIF og sambönd hans
þar voru Íslandi í vil. Þótti okkur
vænt um að heyra að FEIF skyldi
veita honum heiðursviðurkenningu.
Hann fékk gullmerki Landssam-
bands hestamannafélaga, í þágu
samtakanna við Hestinn okkar og
margvísleg málefni s.s. gæðinga-
dóma og ýmis félagsstörf.
Leirugleðin var hugmynd Frið-
þjófs. Ekkert hestamannfélag nema
Hörður keppti í svona leik á hest-
um. Þetta allt styrkti tengslin í
hesthúsahverfinu. Sambýlið í Mos-
fellsbænum er okkur í minningunni
yndislegur tími góðra granna og að
Friðþjófi gengnum tekur við sökn-
uður sem aðeins hlýjar minningar
ná að fylla upp í. Kynni okkar Frið-
þjófs og fjölskyldu okkar hafa varað
lengi sem ómetanleg og óendanleg
vinátta. Fórum við margar ógleym-
anlegar ferðir saman, á hestum
með góðum vinum í Háhesti, fé-
lagskap fleiri góðra vina. Við hjón
höfum verið álengdar fjær í veik-
indum vinar. En stutt samtöl í síma
hafa fært gleði á báða bóga. Hlátur
og upprifjun atvika hafa fyllt upp
söknuð þegar síst skyldi.
Ég veit að vinir Friðþjófs nær og
fjær sakna hans í minningunni. En
hugsunin um nýja Leirugleði þegar
tíminn fullkomnast, vekur tilhlökk-
un um að hann mæti með alla hest-
ana af beitilöndum eilífðarinnar til
að endurtaka það sem veitti okkur
gleði meðan við nutum hesta-
Friðþjófur Þorkelsson
Friðþjófur Þorkelsson á góðri stund.