Morgunblaðið - 12.04.2008, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 99. TBL. 96. ÁRG. LAUGARDAGUR 12. APRÍL 2008 LANDSPRENT EHF. mbl.is
Sá ljóti >> 49
Allir í leikhús
Leikhúsin í landinu
SPEGILL, SPEGILL …
NÆTURVAKTIN, PRESSA OG MANNAVEIÐAR
ENDURSPEGLA ÍSLENSKT SAMFÉLAG >> LESBÓK
Í HNOTSKURN
»Meðaltal þeirra 510 sjúklingasem farið höfðu í maga-
hjáveituaðgerð hafði náð af sér
80% af umframþyngd sinni á
fyrstu átján mánuðunum eftir
aðgerð. 88% náðu góðum ár-
angri.
»Skurðaðgerð vegna offitueykur lífslíkur um 10-11 ár.
»Hormónastarfsemi líkamansvill að einstaklingurinn sé
þungur til þess að hjálpa honum
að lifa af erfiða tíma.
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
HORMÓNASTARFSEMI líkamans skýrir að stærstum
hluta hvers vegna úrræði á borð við megrunarkúra, lík-
amsþjálfun, lyf og hugræna atferlismeðferð duga ekki
sjúklega feitu fólki, þ.e. einstaklingum með líkams-
þyngdarstuðul (BMI) yfir 40, til langtíma. Þetta segir
Hjörtur G. Gíslason skurðlæknir sem stjórnar magahjá-
veituaðgerðum á Norðurlöndum með góðum árangri.
„Ástæðan er sú að hormóna- og ónæmiskerfið í maga
og efri hluta mjógirnis forritar líkamsþyngd fólks. Þessi
kerfi breytast þegar fólk þyngist, en kerfið vill að ein-
staklingurinn sé þungur til þess að hjálpa honum að lifa
af erfiða tíma. Það virkaði vel á steinöld þar sem fólk
hamstraði orkuna yfir sumartímann til að lifa veturinn
af. Í blóði þeirra sem léttast hratt mælast há gildi af sult-
arhormónunum. Þeirra á meðal er hormónið ghrelin sem
fyrst fannst 1999. Þessi hormón virka á heilann og kalla
þannig eftir mat án afláts,“ segir Hjörtur og bendir á að
ghrelin sé jafnávanabindandi og heróín.
Fáir standast áhrif ghrelins
Í magahjáveituaðgerð er tengt framhjá maganum,
skeifugörninni og efri hluta mjógirnisins þannig að eng-
inn matur fari þangað og hann kemst þá heldur ekki í
snertingu við frumur í slímhimnunni, sem er forsenda
þess að sultarhormón séu framleidd í líkamanum. Þannig
getur sjúklingur lést um 60 kíló í kjölfar aðgerðar án
þess að hlutfall ghrelins í blóði mælist tilfinnanlega
hærra en áður. Hefði sami einstaklingur farið í megrun
og lést jafnmikið væri hlutfall ghrelins í blóði mjög hátt
þar til viðkomandi hefði þyngst aftur. Það eru mjög fáir
sem standast þessi áhrif ghrelins,“ segir Hjörtur. | 12
Sultarhormón er jafn-
ávanabindandi og heróín
510 Íslendingar í magahjáveituaðgerð á sl. átta árum, 88% með góðum árangri
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
VILJI svo ólíklega til að allt fari á
versta veg í fjármálakerfinu kann að
koma til kasta Tryggingarsjóðs inn-
stæðueigenda og fjárfesta, sem komið
var á fót 1999.
Sjóðurinn á að
veita sparifjáreig-
endum í bönkum
og sparisjóðum,
innstæðueigend-
um og fjárfestum
tryggingavernd ef banki eða spari-
sjóður er kominn í slíka erfiðleika að
hann getur ekki greitt innstæður við-
skiptavina. Heildareign innstæðu-
deildar sjóðsins á að nema a.m.k. 1%
af meðaltali tryggðra innstæðna.
Ber sjóðnum að tryggja að inn-
stæður hvers og eins og verðbréf
hvers fjárfestis skuli að lágmarki
tryggð fyrir fjárhæð sem jafngildi 20
þúsund evrum. Þetta þýðir á núver-
andi gengi að innstæða er tryggð að
lágmarki fyrir rúmlega 2 milljónir.
Ekkert hámark er á greiðslum á með-
an eignir sjóðsins hrökkva til. Heild-
areignir hans í dag eru um 17 millj-
arðar kr. Þær hafa aukist hratt vegna
mikillar aukningar á innlánum banka
og sparisjóða á síðustu mánuðum.
Þannig jukust t.a.m. innlán heimila
um tæpa 49 milljarða frá febrúar í
fyrra til loka febrúar í ár eða um 27%.
Samanlögð innlán heimilanna voru þá
545 milljarðar. Varð þessi aukning til
þess að sjóðurinn uppfyllti ekki skil-
yrði um 1% af meðaltali innstæðna í
árslok 2007. Þurfti því að innheimta
um 2,5 milljarða hjá bönkum og spari-
sjóðum til að ná lágmarki stærðar
sjóðsins og að auki þurftu þeir að gefa
út 6 milljarða kr. ábyrgðaryfirlýsingu.
Hallgrímur Ásgeirsson, fyrrv. fram-
kvæmdastjóri sjóðsins, fjallaði um
tryggingaverndina í Fjármálatíðind-
um 2005 og komst að raun um að lág-
marksfjárhæðin hér er í nokkuð góðu
samræmi við tryggingaverndina í
ESB-löndum en lægri en á öðrum
Norðurlöndum. Hann bendir hins
vegar á að hrein eign sjóðsins myndi
hvergi nægja til að tryggja öllum lág-
markstryggingavernd ef á hana
reyndi á sama tíma. Menn hafi talið
útilokað að svo alvarlegt ástand skap-
ist í fjármálakerfinu að 1% af inn-
stæðum myndi ekki nægja til að
standa skil á tryggingaverndinni.
„Hins vegar kunna að vera meiri líkur
á því að við gjaldþrot einnar lána-
stofnunar þyrfti að ganga svo á eignir
innstæðudeildar að þær myndu ekki
nægja til að mæta þeirri áhættu sem
eftir stæði af því að önnur lánastofnun
yrði gjaldþrota,“ segir í grein hans.
Nefnd viðskiptaráðherra vinnur að
endurskoðun laga um sjóðinn. Átti
hún að skila af sér í september í fyrra
en er enn að störfum.
Tveggja
milljóna
vernd
Tryggingasjóður inn-
lána á 17 milljarða
„ÞETTA er stór stund og langþráð,“ sagði Garðar Ólason, oddviti Gríms-
eyjarhrepps, við blaðamann Morgunblaðsins í þann mund sem nýja ferjan,
Sæfari, lagðist þar að bryggju í fyrsta skipti laust eftir hádegi í gær. Skipið
var smíðað 1992 en keypt til landsins 2005 og síðan hefur verið unnið að
gagngerum breytingum á því. Verkið dróst mjög og kostnaður við kaup á
skipinu og öllum breytingum er nú orðinn liðlega 530 milljónir króna.
„Góðir hlutir gerast hægt! Í dag erum við glöð,“ sagði Garðar. Allir eyj-
arskeggjar voru á bryggjunni þegar Sæfari kom, unga kynslóðin veifaði
þjóðfánanum og söng fyrir viðstadda og flaggað var við flest hús í tilefni
dagsins. Sigurjón Herbertsson skipstjóri segir nýja Sæfara miklu betri en
þann gamla. Skipið var þrjá klukkutíma og 15 mínútum betur á leiðinni frá
Dalvík til Grímseyjar, í töluverðri brælu, og gerði Sigurjón ráð fyrir því að
við sömu aðstæður hefði gamli Sæfari verið a.m.k. einni klukkustund leng-
ur á leiðinni.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Koma Sæfara stór
stund og langþráð
Grímseyjarferjan Sæfari til heimahafnar í fyrsta skipti
ÞEIR sem bíða
sumarsins eftir
óvenjuharðan
vetur geta tekið
gleði sína á ný:
Vorið kemur á
þriðjudaginn.
Þetta staðfestir
Árni Sigurðsson,
veðurfræðingur á
Veðurstofu Íslands. „Þetta er fyrsta
vísbendingin um að vorið sé að
koma,“ segir Árni og á þar við lægð
sem von er á upp að sunnanverðu
landinu en hún ber með sér hlýja
vinda sunnan úr Evrópu. Árni segir
líklegt að hitinn fari jafnvel í tíu stig,
þá helst fyrir norðvestan. Lægðinni
fylgir mögulega eitthvert súldarloft.
Samkvæmt langtímaspá er gert
ráð fyrir að hlýindin standi yfir í 2–3
vikur. „Fólk getur því farið að kíkja
eftir farfuglum og líta við í sumar-
bústaðnum og taka til,“ segir Árni.
Í dag er spáð góðu veðri en á
morgun er von á snjókomu eða
slyddu. En svo kemur vorið.
Vorið kemur
á þriðjudag