Morgunblaðið - 12.04.2008, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. APRÍL 2008 29
virðist vera svo í þessari spá
Seðlabankans að þeir sem taka
á sig mestu áföllin, eins og
venjulega, sé almenningur
þessa lands þar sem margir
munu gjalda fyrir með aleigu
sinni og jafnvel gott betur,
standi eftir stórskuldugir, fast-
eignin farin forgörðum og eftir
standi ógreiddar skuldir og
jafnvel gjaldþrot.
Getur Seðlabankinn sett
fram spá um hrun?
Til upprifjunar sagði Seðla-
bankinn í gær að búast megi við
30% raunlækkun húsnæðis til ársins 2010.
Hins vegar slá þeir þann varnagla að
„gríðarleg óvissa sé um þessa þróun“. Er
það nokkur von að svo sé, því þessir spá-
dómar eru svo einkennilegir að spámiðill
gæti hafa verið þeim til halds og traust.
Félag fasteignasala spyr: Hver er til-
gangur spádóma sem fela í sér slíka
óvissu og á hvaða rökum og fyrirliggjandi
staðreyndum eru þeir reistir? Er tilgang-
urinn sá að hræða almenning frá því að
festa sér húsnæði? Hér er um alvarlega
íhlutun Seðlabankans að ræða inn á
frjálsan húsnæðismarkað, „hinn frjálsa
markað“, en bankinn segir í sömu
grunnspá að „gangi það eftir mun hækk-
un íbúðaverðs umfram almennt verðlag
undanfarin fimm ár ganga að mestu leyti
til baka. Verðið yrði eftir sem áður ekki
lágt í sögulegu samhengi.“ Spámanni
Seðlabankans þykir ekki nóg að gert og
bætir við: „gríðarleg óvissa er um þessa
þróun, m.a. vegna þess að hún kann að
hafa umtalsverð áhrif á útlánagetu fjár-
málakerfisins. Ekki er því hægt að útiloka
enn meiri samdrátt á fasteignamarkaði,“
segir í kaflanum Þróun og horfur í efna-
hags- og peningamálum.
Það er ekki með nokkru móti hægt að
skilja þessa spá öðruvísi en svo að Seðla-
bankinn óski eftir alkuli á húsnæðismark-
aði í nafni stríðsins við verðbólguna. Af-
leiðingar spádóms Seðlabankans, gangi
hann eftir, yrðu geigvænlegar fyrir allan
almenning í landinu sem mundi þurfa að
horfa upp á mikla eignarýrnun á sama
tíma og verulegt atvinnuleysi mun verða
staðreynd. Einu aðilarnir sem munu hafa
hag af slíku ástandi eru innheimtumenn
lánastofnana. Eru aðgerðir Seðlabankans
þess virði að gera allan almenning eigna-
minni og lifa í ótta atvinnuleysis?
Félag Fasteignasala óskar eftir ábyrg-
um greiningum, ekki spádómum, og að
greiningar hafi þann tilgang að upplýsa
almenning í stað þess að hræða hann til
hlýðni við aðgerðir Seðlabankans.
gu hinna einkavæddu
óðin að sætta sig við að lífs-
arnaður fari í gin óðaverð-
upmennsku? Á tímum sem
m allt er á hverfandi hveli í
um, rætt er um stöðutöku
krónunni, gengisvísitalan
m hartnær helming frá því
von að spurt sé hverjir
m darraðardansi peninga-
r verður að geta treyst því,
ir ráðstafanir með lántök-
tímann eins og svo margir
n húsnæðiskaup, að grunn-
la þjóðarinnar sé traustari
byrji ekki að molna niður
á þjóðarskútuna. Það
gs og
anka Íslands
Ingibjörg er fasteignasali og formaður
Félags fasteignasala. Halla Unnur er
fasteignasali og varaformaður Félags
fasteignasala.
Halla Unnur
Helgadóttir
Morgunblaðið/Golli
Ísland er hluti af alþjóðasamfélag-inu og bæði vinnumarkaður ogmannlíf allt ber þess merki. Vel-megun og samkeppnisforskot Ís-
lands til framtíðar ræðst meðal annars
af því að hingað til lands laðist hæfi-
leikafólk og að sköpuð
verði skilyrði til að fjöl-
breyttur mannauður þess
nýtist til að styrkja stöðu
Íslands í samfélagi þjóð-
anna. Innflytjendur hafa
lagt mikið af mörkum til
þeirrar efnahagslegu
uppbyggingar sem við
höfum notið á umliðnum
árum. Farsæl aðlögun
innflytjenda og þeirra
sem fyrir búa í landinu
hlýtur að vera keppikefli
okkar allra.
Fyrsta framkvæmda-
áætlunin –
víðtækt samráð
Ríkisstjórnin vill búa
þannig um hnúta að allir
sem hér búa hafi jafna
möguleika til að taka þátt
í samfélaginu, njóta gæða
þess og réttindaverndar
og leggja sitt af mörkum
til þess. Ég hef nú lagt
fram á Alþingi tillögu til
þingsályktunar um fyrstu
framkvæmdaáætlun
stjórnvalda um aðlögun
innflytjenda. Áætlunin
byggist á tillögum inn-
flytjendaráðs á grund-
velli stefnuyfirlýsingar
ríkisstjórnarinnar og
stefnu um aðlögun inn-
flytjenda. Við gerð henn-
ar var haft samráð við öll
ráðuneytin, ríkisstofn-
anir, Samband íslenskra
sveitarfélaga og fleiri að-
ila. Ennfremur er byggt á dýrmætri
reynslu þeirra sem starfa að mála-
flokknum og á efni frá fjölmennu, opnu
málþingi innflytjendaráðs sem haldið
var í janúar sl.
Innflytjendum hefur á undanförnum
árum fjölgað hlutfallslega mun meira
hér á landi en í nágrannalöndum okkar.
Um aldamótin voru erlendir ríkisborg-
arar 2,6% mannfjöldans hér á landi en
eru nú 6,8% skv. tölum Hagstofunnar.
Hér er ekki einungis um erlenda starfs-
menn að ræða heldur fjölskyldufólk
sem hefur sest hér að til langframa. Ís-
land nýtur þeirrar sérstöðu að full-
orðnir innflytjendur eru langflestir
virkir á vinnumarkaði og eru erlendir
ríkisborgarar um það bil 9% vinnuafls-
ins.
Löggjöf um aðlögun innflytjenda
Í aðgerðaráætluninni er gert ráð fyr-
ir því að þegar verði hafist handa við
undirbúning frumvarps um aðlögun inn-
flytjenda sem mun fjalla um atriði sem
almenn löggjöf á einstaka sviðum nær
ekki yfir. Meðal þess sem taka þarf af-
stöðu til við samningu frumvarpsins
eru: Miðlun upplýsinga til innflytjenda,
öflun upplýsinga um innflytjendamál og
hlutverk Fjölmenningarseturs varðandi
söfnun, samnýtingu og miðlun upplýs-
inga. Nauðsynlegt er ennfremur að taka
afstöðu til þess hverjar séu skyldur op-
inberra aðila til að útvega túlka og þýð-
ingar þegar gagnkvæmir og ríkir hags-
munir eru í húfi og til að sinna
samfélagsfræðslu og starfi gegn for-
dómum í garð útlendinga.
Atvinnuþátttaka og dvalarleyfi
Í framkvæmdaáætluninni eru til-
greindar aðgerðir sem miða að því að
einfalda skráningar ríkisborgara innan
EES og samræma dvalar- og atvinnu-
leyfi þeirra sem eru utan svæðisins.
Einnig verður eftirlit aukið með dvalar-
og atvinnuleyfum borgara ríkja utan
EES til að tryggja að þeir sem hér
dvelja og starfa hafi til þess tilskilin
leyfi. Lagt er til að eftirlit með vinnu-
stöðum verði bætt með það að markmiði
að útlendingar á vinnumarkaði njóti
sömu kjara og réttinda og aðrir. Þetta
verkefni verður á ábyrgð Vinnu-
málastofnunar í samvinnu við aðila
vinnumarkaðarins. Einnig verður eft-
irlit hert með aðbúnaði, hollustuháttum
og öryggi í þeim starfsgreinum þar sem
fjöldi erlendra starfsmanna er mikill og
ber Vinnueftirlit ríkisins
ábyrgð á því.
Menntamál mikilvæg
Í framkvæmdaáætluninni
eru tilgreind fjölmörg verk-
efni sem eru á ábyrgð
menntamálaráðuneytis enda
hvílir skylda á skólakerfinu
gagnvart menntun og aðlög-
un innflytjenda, en einnig
hvað varðar undirbúning
allrar æsku landsins undir
líf og starf í fjölbreyttara
samfélagi. Verkefni
menntakerfisins eru fyrst
og fremst að veita tækifæri
til íslenskunáms, styðja við
samfélagsfræðslu, auðvelda
nám í öðrum kennslugrein-
um, útvega viðeigandi
námsgögn, vinna að aðlögun
og fordómafræðslu og
mennta kennara til að mæta
fjölbreyttari þörfum nem-
endanna. Má hér einnig
nefna aukin tengsl skóla við
heimili barna af erlendum
uppruna. Menntamálaráð-
herra hefur lagt fram frum-
vörp um leikskóla, grunn-
skóla og framhaldsskóla
fyrir Alþingi sem koma til
móts við þessar skyldur.
Fjölskylduþjónusta
og heilsugæsla
öllum aðgengileg
Í framkvæmdaáætluninni
er fjallað sérstaklega um að
innflytjendur hafi sama að-
gang og aðrir að fé-
lagsþjónustu, að fólki með fötlun sem er
af erlendum uppruna sé kynnt sérhæfð
þjónusta og að börn af erlendum upp-
runa njóti þeirrar verndar sem íslensk
barnaverndarlöggjöf kveður á um. Lögð
er áhersla að innflytjendur hafi sama
aðgang að heilbrigðisþjónustu og aðrir
landsmenn og að upplýsingar um heil-
brigðiskerfið og sjúkratryggingar séu
aðgengilegar á helstu tungumálum sem
innflytjendur tala.
Gegn fordómum og mismunun
Stjórnvöld vilja taka höndum saman
við atvinnulífið, menntakerfið, frjáls fé-
lagasamtök og samfélagið allt við að
berjast gegn hvers konar fordómum
gegn minnihlutahópum, hvort sem þeir
fordómar byggjast á uppruna, lit-
arhætti eða öðrum þáttum. Í fram-
kvæmdaáætluninni er gert ráð fyrir að
félags- og tryggingamálaráðuneytið
hafi forgöngu um átak gegn fordómum í
samvinnu við sem breiðastan hóp fé-
lagasamtaka, fjölmiðla, stofnana og inn-
flytjenda sjálfra. Einnig er lagt til að
útbúið verði fræðsluefni á íslensku um
ástæður fordóma, umburðarlyndi og
menningarlæsi sem skólar, vinnustaðir
og aðrir áhugasamir hafi aðgang að.
Hér hafa einungis nokkur þeirra um-
bótaverkefna sem framkvæmdaáætl-
unin kveður á um verið nefnd. Leitast
verður við að hafa víðtækt samstarf við
samfélag innflytjenda, félagasamtök,
sjálfseignarstofnanir og atvinnulíf um
framkvæmd áætlunarinnar, svo sem
Rauða kross Íslands og Alþjóðahús. Ég
vænti mikils af áætluninni sem ég bind
vonir við að verði samþykkt á vorþingi
og mun beita mér fyrir því að verkefnin
komist til framkvæmda hið fyrsta. Gert
er ráð fyrir að framkvæmdaáætlunin
verði endurskoðuð að tveimur árum
liðnum í ljósi framvinduskýrslu og að þá
verði ný áætlun til fjögurra ára lögð fyr-
ir Alþingi.
Framkvæmda-
áætlun í málefn-
um innflytjenda
Eftir Jóhönnu
Sigurðardóttur
Jóhanna Sigurðardóttir
» Í fram-
kvæmda-
áætluninni er
gert ráð fyrir að
félags- og
trygginga-
málaráðuneytið
hafi forgöngu
um átak gegn
fordómum í
samvinnu við
sem breiðastan
hóp félagasam-
taka, fjölmiðla,
stofnana og inn-
flytjenda
sjálfra.
Höfundur er félags- og
tryggingamálaráðherra.
kasafninu í Harvard,“ sagði
rtir og „góðir“ háskólar
i alltaf af sér hæfasta fólk-
vera karlmaður
Magnússon sagði það við-
óla og annarra mennta-
þjálfunarfyrirtækja á
að laða fram leiðtogahæfi-
við búum flest yfir slíkum
el er að gáð.“ Hann sagði
að færni og þekking væru nauðsynlegir
þættir í fari leiðtoga, nokkuð sem hægt
væri að þjálfa, m.a. í háskólum. Hvatning,
persónuleiki og það að vera góð fyrirmynd
væru líka allt lykilatriði. „Það hjálpar líka
greinilega til að vera karlmaður,“ sagði
Magnús Árni þegar hann las yfir lista með
nöfnum forsætisráðherra Íslands.
„Það þarf ný barefli“
Þóranna Jónsdóttir sagði langflesta hafa
möguleika á að tileinka sér þá eiginleika
sem þyrfti til að verða leiðtogi. „Það er
ekki spurning hvort háskólar geta haft
áhrif á að laða fram þessa hæfileika heldur
miklu fremur hvernig þeir skulu standa að
því.“ Hún sagði tiltölulega auðvelt að
miðla þekkingu til nemenda „en það er
ekki nóg að búa yfir hugmyndafræðinni ef
hæfnina skortir,“ það þarfnist tíma og þol-
inmæði að þjálfa hæfni og sú þjálfun ætti
að vera hluti af ábyrgð háskóla. „Það þarf
enn að berja fólk til biskups en það þarf ný
barefli.“
búið til leiðtoga?
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Fjölmenni Margt var um manninn á opinni ráðstefnu sem Háskólinn á Bifröst efndi til í Iðnó í gær.
eira
i,
nám
r.
Háskólinn á Bifröst efndi til í gær  Þar var meðal annars
gahæfileikar meðfæddir og búa þeir í okkur öllum?