Morgunblaðið - 06.07.2008, Page 18

Morgunblaðið - 06.07.2008, Page 18
18 SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ Stjórnmál | Hvað getur forsetaframbjóðandi demókrataflokksins í Bandaríkjunum gengið langt í að daðra við skoðanir, sem hann hefur áður fordæmt? Kvikmyndir | Umhverfis jörðina á 80 dögum hefur haldið nafni kvik- myndaframleiðandans Mikes Todds hæst á lofti. Ferðalög | Júlímánuður er næstmesta ferðahelgi ársins á Íslandi. Eftir Kristján Jónsson kjon@mbl.is S koðun er eitthvað sem maður hefur þangað til maður skiptir, sagði danskur stjórnmálamað- ur endur fyrir löngu og urðu margir til að hneykslast. Hug- sjónir tækifærisstefnunnar hljóma aldrei vel. En forsetaframbjóðendur stóru flokkanna tveggja í Bandaríkj- unum vita báðir að ætli þeir sér að sigra verða þeir nú að höfða til mun fleira fólks en sauðtryggra flokks- manna. Þeir þurfa að leita inn á miðjuna, höfða til óákveðinna og óflokksbund- inna landa sinna. Og það getur haft í för með sér að fleygja verði ýmsu sem nýttist vel í forkosningum. Menn verða að skipta um skoðun. Obama er á örfáum vikum búinn að vera svo athafnasamur á þessu sviði að menn standa á öndinni, jafn- vel demókratar á miðjunni, sem hafa óttast að Obama væri of einstreng- ingslegur vinstrisinni, eru órólegir, að sögn Jonathan Freedlands, frétta- manns The Guardian. „Hann er að snúa of mörgu á hvolf of snögglega,“ hefur Freedland eftir einum þeirra. Obama heillar fólk svo mjög að fá dæmi eru um frambjóðanda á seinni tímum sem valdið hefur jafnsterkum hughrifum. Um það eru flestir sam- mála. Og atgervi hans er óvenjulegt, jafnvel eindregnir fjandmenn eins og hægripennar á ritinu The Weekly Standard viðurkenna með semingi að maðurinn sé eldklár. Boðskapur hans um breytingu, heiðarleika og sættir féll í góðan jarðveg hjá þjóð sem er ráðvilltari en oft áður í sögu sinni og myndi fagna kaflaskiptum. Leyfa þeir málamiðlanir? En ærast nú þeir sem kusu í góðri trú hinn eina og ómengaða sannleika, þeir sem þola ekki málamiðlanir eða vingulshátt? Sumir þeirra eru bál- reiðir og nú velta stjórnmálaskýr- endur því fyrir sér hvert þanþol aðdáenda Obama sé. Keppinautur hans, John McCain, hefur að sjálf- sögðu oft skipt um skoðun á löngum ferli sínum eins og aðrir pólitíkusar. En það hefur yfirleitt gerst á löngum tíma, átt einhvern aðdraganda. Einn þeirra sem greinilega eru farnir að efast um stefnu Obama er hagfræðingurinn Paul Krugman. Hann segir í The New York Times að stefna Obama í efnahagsmálum minni mjög á stefnu Bill Clintons 1992. Hækka eigi skatta á þá ríku, létta ýmsum álögum af millistéttinni og efla opinberar fjárfestingar, í þetta sinn í nýjum orkugjöfum. En áköfustu liðsmenn Obama vænti meira. Þeir hafi talið sér trú um að hann væri maður róttækra umskipta í dulargervi hófsams miðjumanns þótt hann boðaði stefnu sem á marg- an hátt hefði verið hægra megin við stefnu Hillary Clinton. „Það getur verið að þeir hafi snúið þessu á hvolf,“ segir Krugman. Hann segir að auðvelt ætti að vera að sigra McCain í nóvember, allt sé demó- krötum nú í hag. En öðru máli gegni um það hvað geri beri við sigurinn, hvort Obama og demókrötum muni takast að hafa afdrifarík áhrif á þró- un ríkisins, marka djúp spor. Þeir sem skarta gjarnan heitinu raunsæismenn segja að Obama sé með nýju hægrisveiflunni að sanna að hann hafi burði til að gerast for- seti. Hann sé nógu kaldrifjaður til að halda fyrir nefið og gera það sem þurfi til að heilla þá sem efast og þurfa hvatningu. En er trúverðug- leikinn í hættu? Vingulsháttur í Íraksmálum Obama hefur snúið stýrinu harka- lega til hægri í málum sem gætu reynst erfið að kyngja fyrir unga kjósendur sem hafa sópast að hon- um. Hann var frá upphafi á móti inn- rásinni í Írak 2003 og notaði sér óspart í slagnum við Hillary Clinton að hún greiddi á sínum tíma atkvæði með heimild til handa Bush um árás. Lagði Obama fram áætlun um að bandaríska herliðið yrði kallað heim á 16 mánuðum eftir að nýr forseti tæki við í Washington í janúar 2009. Aðeins yrði skilið eftir fámennt lið til að berjast gegn al-Qaeda í Írak. Ekki er ljóst hve mikil alvara bjó yfirleitt að baki þessum hugmynd- um. Hvað átti að gera ef átök færðust í aukana samhliða því sem fækkað yrði í bandaríska liðinu, átti samt að skilja eftir smáhóp hermanna í glundroðanum? The Wall Street Jo- urnal sagði nýlega að utanríkisráð- herra Íraks, Hoshyar Zebari, hefði haft áhyggjur af að Obama myndi fara of hratt í burtkvaðningu hersins næði hann kjöri. En eftir langt símtal við frambjóðandann hafi Zebari verið rórra í sinni. Hann væri nú viss um að Obama myndi ekki gera neitt sem væri of „róttækt“. Vissulega er Írak ekki lengur of- arlega í sinni hjá kjósendum vegna þess að ástandið þar hefur batnað stórlega síðustu mánuði og það sem mestu skiptir, mannfall í liði Banda- ríkjamanna er nú orðið minna en ver- ið hefur í nokkur ár. En Obama er vandi á höndum: Ef hann heldur fast við þá stefnu að kalla herinn heim í snatri og allt fer á hvolf geta repú- blikanar sagt að hann hafi farið á taugum og glutrað niður tækifærinu til að tryggja frið og stöðugleika í Írak. Blóðbaðið sé Obama að kenna. Slík útkoma yrði ekki gæfulegt vega- nesti í kosningunum 2012. Vandi Obama birtist glöggt á fimmtudag. Hann hélt þá ræðu þar sem hann lagði áherslu á að hann myndi láta aðstæður ráða í Írak. Dyggir stuðningsmenn ráku upp ramakvein og nokkrum stundum síð- ar hélt Obama aðra ræðu þar sem hann með nokkrum afsökunartón dró aftur í land og reyndi að sann- færa fólk um að hann ætlaði að standa við upprunalegu loforðin. Enginn veit lengur hvað hann ætlar sér að gera. Sótt inn á hefðbundin mið repúblikana Fleiri óvænt útspil hafa ruglað suma demókrata í ríminu. Obama skýrði frá því í vikunni að hann myndi halda áfram á sömu braut og George W. Bush og styðja með op- inberum framlögum átaksverkefni trúfélaga gegn ýmsum samfélags- meinum eins og endurhæfingu fíkni- efnanotenda og fátækrahjálp. Obama hyggst reyna að ná eyrum kjósendahóps sem hefur lengi verið ein styrkasta stoð repúblikana: trú- aðra mótmælenda sem geta ráðið úr- slitum í mörgum ríkjum landsins. Obama veit að margir þeirra er tor- tryggnir út í McCain, þótt hann sé á sama máli og þeir í ýmsum hitamál- um, sé t.d. andvígur fóstureyðingum og vilji að hvert ríki ákveði hvort það vilji leyfa hjónabönd samkyn- hneigðra. Þarna er því sóknarfæri á óvæntum stað. Obama á hraðri ferð til hægri AP Sko! Demókratinn Barack Obama sýnir einn af verndargripunum, stein með krossmarki, sem hann er ávallt með í vösunum. Obama reynir nú ákaft að biðla til trúmanna sem hafa oftast verið traustir liðsmenn repúblikana.  Gagnrýnendur fullyrða að hann sé óprúttinn tækifærissinni  Aðrir segja að hann sé að sýna að hann ætli að sækja inn á miðjuna og sigra hvað sem líði mótmælum vonsvikinna stuðningsmanna VIKUSPEGILL» Stjórnmál Hvað vilja keppinautarnir gera við ólöglega innflytjendur? McCain vill náða ólöglega innflytj- endur en hefur að undanförnu sagt að fyrst verði að tryggja betra landa- mæraeftirlit, skilyrði sem gæti tafið umbæturnar um mörg ár. Obama vill einnig efla landamæraeftirlit og þyngja refsingar á hendur vinnuveit- endum sem ráða ólöglega innflytj- endur í vinnu. Hann vill eins og keppinauturinn náða þá sem þegar eru komnir. Hvað vilja keppinautarnir gera við skattana? Obama vill afnema miklar skatta- lækkanir sem Bush beitti sér fyrir og hækka skatta á auðmenn. McCain var áður andvígur lækkununum, sagði að skera þyrfti niður útgjöld á móti þeim en vill nú að þær standi, jafnvel að skattar lækki enn meira. S&S  Obama leggur nú áherslu á ætt- jarðarást sína með því að bera að staðaldri á jakkaboðungnum nælu með þjóðfánanum, hefð sem honum fannst í fyrra allt of billeg skír- skotun til þjóðernisgilda.  Fyrir nokkrum dögum gaf hann í skyn að hann styddi ekki lengur af- dráttarlaust rétt kvenna til að fá fóstureyðingu. Sagði Obama í viðtali við kristilegt tímarit að ekki ætti að leyfa fóstureyðingu seint á með- göngutíma nema líkamleg heilsa móðurinnar krefðist þess.  Obama reyndi að höfða til þeirra sem óttast að störf hverfi frá Banda- ríkjunum og viðraði í slagnum við Clinton hugmyndir um að endur- skoða NAFTA. Nú segir hann að um- mælin hafi fallið „í hita leiksins“.  Hann hefur áður gefið í skyn að of rík áhersla hafi verið lögð á hags- muni Ísraels í stefnu Bandaríkjanna í Mið-Austurlöndum en hefur að und- anförnu flutt ræður þar sem hann lýsir algerum stuðningi við Ísrael.  Obama flutti ræðu um utanrík- isstefnu sína í liðnum mánuði og út- vatnaði þá umdeildar tillögur sínar um viðræður við Írana án fyrirfram skilyrða. Sagðist hann nú myndu gera „allt sem í mínu valdi stendur“ til að hindra Írana í að koma sér upp kjarnorkuvopnum. Obama endurtók „allt“ eins og til að tryggja að allir skildu að hann ætti líka við hervald. Seglum hagað eftir vindi? Í HNOTSKURN»Obama segist fyrst ogfremst hafa safnað litlum framlögum, 200 dollurum og minna, frá „venjulegu“ fólki. En David Brooks hjá The New York Times segir 55% fjárins hafi komið frá fyrirtækjum, ekki síst í fjármálaþjónustu og vel efnuðu fólki. »Að venju eru lögfræðingarduglegastir að gefa í kosn- ingasjóð demókrata. Þeir hafa gefið Obama 18 milljónir doll- ara en McCain 5 milljónir. »Sérfræðingar í vaxandi at-vinnugreinum eins og raf- eindatækni og fjármálaþjón- ustu styðja einkum demókrata. Reuters Í ljúfa löð Barack Obama og Hillary Clinton á sáttafundi í borginni Unity í New Hampshire eftir að Clinton hafði viðurkennt ósigur sinn.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.