Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1981, Qupperneq 57

„Grásleppan er góð” —
segir selurinn kampakátur
í desemberhefti Víkings birtist
viðtal við Guðmund Lýðsson sem
veitir forstöðu Samtökum grá-
sleppuhrognaframleiðenda. í
beinu framhaldi af því þótti okkur
við hæfi að kanna hvemig rann-
sóknum á þessum bumbumikla
fiski væri háttað. Víkingur fór því á
fund Vilhjálms Þorsteinssonar
fiskifræðings sem vinnur hjá Haf-
rannsóknastofnun og sér um þær
rannsóknir sem gerðar eru á
hrognkelsinu.
Vilhjálmur er fyrst inntur eftir
því hvenær fiskifræðingur fari að
sýna grásleppunni áhuga sem
rannsóknarefni.
— Það sem Bjarni Sæmundsson
skrifaði um hrognkelsið í Fiskana
(1926) bendir til þess að hann hafi
3b ......i...-i...].....■ I ..............1..
eitthvað kannað lifnaðarhætti
þess, svaraði Vilhjálmur. Síðan er
það ekki fyrr en Sigfús Schopka
fiskifræðingur byrjar með merk-
ingar og aldursgreiningar á árun-
um 1970 til 1971. Árið 1974varég
beðinn að taka við þessum rann-
sóknum og vann að þeim ásamt
öðrum störfum í útibúi Hafrann-
sóknastofnunar á Húsavík fram til
ársins 1977, að ég kom hingað
suður til Reykjavíkur. Síðan hef
ég einbeitt mér að þessum rann-
sóknum og reynt að koma þeim á
einhvern rekspöl.
— Hvað er grásleppan gömul
þegar hún byrjar að hrygna?
— Hún er 5 til 6 ára. Fyrsta ári
eru seiðin í fjöruborðinu, en eftir
þann tíma fara þau út á dýpið og
eru þá upp- og miðsjávarfiskar og
lifa á svifdýrum. Hrognkelsið er
ekki torfufiskur, heldur lifir dreift
kringum allt landið á mismiklu
dýpi, allt frá yfirborði sjávar og
niður á 200 til 300 metra dýpi.
Þarna heldur fiskurinn sig fram til
5 til 6 ára aldurs, að hann fer fyrst
upp í fjöruna til að hrygna.
Meðallengd 5 ára grásleppu er ca.
37 sm, en árið eftir er meðal-
lengdin komin í ca. 41 sm.
Aldursgreining fisksins fer fram
með því að athuga kvarnirnar, en í
þeim eru árhringir. Grásleppu-
kvarnir eru mjög litlar, margfalt
minni en til dæmis í loðnu og ekki
nema um 1/10 af stærð venju-
legrar þorskkvarnar. Grásleppu-
kvörn er á stærð við títuprjóns-
haus, þannig að aldursgreiningin
verður að fara fram undir smásjá
með sérstökum aðferðum.
— Nú gengur grásleppan fyrr
upp að Norðurlandi en öðrum
landshlutum. Er til einhver skýring
á þessu?
— Það gæti hugsanlega stafað
af því að sum veiðisvæði liggja
nær uppeldisstöðvunum en önn-
ur, en það er ekki fullnægjandi
skýring. Þarna kemur eitthvað
fleira til greina sem ekki er vitað
enn.
— Eru merkingar á gráslepp-
unni í gangi á hverju ári?
— Það hefur gengið dálítið erf-
iðlega að halda uppi svo fjárfrek-
um verkefnum í þessum rann-
sóknum. En sjómenn hafa sýnt
rnikinn og góðan samstarfsvilja og
aðstoðað mig á margvíslegan hátt.
Án þeirra hjálpar hefði ég aldrei
getað gert þessar rannsóknir.
57
Svörtu blettimir á kortinu sýna hvar grásleppan var merkt. Tölumar tákna daga-
fjöldan frá merkingardegi til veiðidags, en strikin sýna leiðina sem gráslcppan hefur
farið.
VÍKINGUR