Sjómannablaðið Víkingur

Volume

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1998, Page 61

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1998, Page 61
dýrunum eru þeir breiðir og harðir og innan á þeim er rás sem sæðið rennur eftir við mökun. Oftast er lengd humarsins mæld frá augn- krika að aftari brún skjaldarins á frambol og er þá talað um skjaldarlengd. Halinn er oftast um tvöföld skjaldarlengdin. Heildarlengd humarsins, frá enda trjónu að aftari brún hala, er rúmlega þreföld skjaldarlengdin. Humarinn lifir við strendur meginlands Evrópu frá Norður-Noregi suður til Cadisflóa við Suðvestur-Spán. Hann er einnig algengur við ísland, Færeyjar og Bretlandseyjar. í Mið- jarðarhafi er hann við Spán, vesturströnd Italíu og í Adríahafi. Einnig hefúr hann íúndist við Marokkó. Við ísland lifir humarinn einungis í hlýja sjónum við suðurströndina frá Hornafirði vestur um og inn í Faxaflóa. Norðurmörk út- breiðslunnar hér við land em skammt norðan við Snæfellsnes. Humarinn finnst aðallega á 20 til 500 m dýpi, en dýpst hefur hann fundist á um 800 m dýpi vestur af Sikiley. Hér við land er hum- ar veiddur á 110 til 270 m dýpi á svæðinu frá Lónsdjúpi við Suðausturland, vestur um til Jökuldjúps við Snæfellsnes. Hér við land hrygnir aðeins hluti kynþroska stofnsins í einu og hvert kvendýr æxlast annað hvert ár. Mökun hjá humrinum fer fram á sumrin eftir að kvendýrin hafa haft skelskipti og nýja skelin er enn lin (talað er um að dýrin séu „lin í skel“). Eðlun gerist þannig að kven- dýrið leggst á bakið, karldýrið leggst ofan á og sprautar sæði í kvendýrið í gegnum sáðrás inn- an á fremstu halafótunum sem ummyndast í getnaðarlim. Sæðið safnast í sáðsekk í kvendýr- inu. jri eftir að mökun hefúr fárið fram, eða í maí og júní, hrygnir kvendýrið. Eggin renna þá úr hrognasekknum í gegnum sáðsekkmn þar sem fróvgun verður. Frjóvguðu eggin fara síðan út um gotrauf sem er undir fyrsta halalið og límast við sundfæturna undir halanum. Þar haldast eggin á meðan þau þroskast. Það ræðst af stærð dýranna hversu mörgum eggjum þau hrygna. í smæstu kynþroska kvendýrunum myndast um 600 egg, en yfir 4.000 í þeim stærstu. Þroskun lirfa í eggjun- um tekur um eitt ár og á þeim tíma étur kven- dýrið lítið sem ekkert og heldur sig ofan í holu sinni. Talsverð afföll verða á eggjunum meðan á þroskun stendur og er jafnvel talið að minna en helmingur eggjanna nái að klekjast út. I maí og júní, ári eftir hrygningu klekjast lirfúr úr eggjunum og verða sviflæg. Kvendýr- ið skríður þá úr holunni, lyftir upp halanum og þeytir örsmáum lirfúnum undan honum með því að slá fótunum kröftuglega aftur. Ský af lirfúm þyrlast út í sjóinn og flýtur upp undir yfirborð. Lirfan er í svifinu í 2 - 3 vikur og gengur þar í gegnum þrjú mismunandi lirfú- stig áður en hún verður botnlæg. Þar sem hörð skel humarsins umlykur lík- amann getur dýrið ekki vaxið nema losna við skelina. ; meðan humarinn er í vexti losar hann sig því reglulega við skelina og myndar jafnframt nýja sem er stærri en sú fyrri. Hum- arinn vex því í stökkum. Þegar lirfan sest á botn er hún um 1,5 cm á lengd. Fyrsta árið á botni vex humarinn mjög hratt og skiptir um skel allt að 10 sinnum. Þann tíma sem humar- inn er að taka út vöxt sinn hefúr hann skel- skipti um það bil einu sinni á ári. Þegar dýrin fara að eldast og dregur úr vextinum verða skel- skiptin sjaldnar og geta þá liðið tvö til þrjú ár á milli skelskipta. Eftir að kvendýrin eru orðin kynþroska hafa þau aðeins skelskipti annað hvert ár í tengslum við æxlunina og vaxa því heldur hægar en karldýrin. Fyrstu 8 árin vex humarinn um 1,5 cm á ári og 8 ára gamall er 0 Sjómannablaðið Víkingur 61

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.