Náttúrufræðingurinn - 2000, Síða 35

2. mynd. Sneið úr 1300 ára gömlum rauðviði í anddyri Háskólabíós.
þessari jöfnu dreifingu geislakolsins, sem
fjölmargar nákvæmar rannsóknir hafa
staðfest.
Frá þeirri stundu að kolefnið binst í lífræn-
ar sameindir í vef jurta er það einangrað, án
endurnýjunar á geislakolinu, og geisla-
virknin tekur því að dofna. Allur gróður frá
tilteknu ári hefur í upphafi sömu C-14
remmu, sem lækkar síðan með hrörnunar-
hraða kolefnis-14; það helmingast á hverjum
tæpum 6000 árum. Öldum eða árþúsundum
síðar hefur hún lækkað jafnmikið í öllum
jafngömlum gróðurleifum. Allarplöntuleifar
sem mælast með sömu C-14 remmu hafa því
vaxið á sama tíma, og því lægri sem remman
er því eldri eru þær. Réttara væri reyndar að
segja að þær séu frá sama árabili, því með
núverandi tækni er óvissubilið í nákvæm-
ustu mælingum 10-20 ár.
■ GEISLAKOL í
ÁRHRINGJUM
ÆVAGAMALLA TRJÁA
Til eru tré sem geta lifað í þúsundir ára.
Aldur þeirra má lesa úr fjölda árhringja.
Kolefnisatómin eru alla tíð bundin í þeim vef
sem þau settust í upphaflega; hinar stóru
lífrænu sameindir sitja skorðaðar í þétt-
ofnum vefnum frá vaxtarári og allt til þess að
tréð rotnar. Enginn flutningur lífrænna
sameinda er milli árhringja. Frá vaxtartíma
hvers árhrings tekur geislakolið að dofna í
takt við C-14 remmuna í öllum varðveittum
jurtaleifum frá sama ári. I þessu felst lykillinn
að aldursákvörðun jurtaleifa út frá C-14
remmu þeirra, því árhringir trjánna geyma þá
skrá sem leitað er í til að finna vaxtartímann.
97