Náttúrufræðingurinn - 1998, Síða 67

Hiti °C Hiti °C
8. mynd. Vensl bór- og klórstyrks við hita í vatni á jarðhitasvœðum í Hreppum og á Landi
á Suðurlandi.
til. Gildi þessa skurðpunkts má reikna út með
því að leysa saman jöfnurnar fyrir lfnurnar
tvær. Þegar gildið hefur verið reiknað má
síðan með aðstoð 7. myndar álykta um lík-
legan upprunastað (ákomusvæði) jarðhita-
vatnsins og rennsli frá honum að jarðhita-
svæðinu. Ef hinn útreiknaði sjávarættaði
styrkur klórs er hærri en svo að líklegt geti
talist að hann sé allur ættaður frá úrkomu,
verður að álykta sem svo að jarðhitavatnið
innihaldi einhvern jarðsjó, þ.e. sjó sem hefur
þessi efni í vatninu eru hins vegar að mestu
sjávarættuð (sjávarúði, jarðsjór) er hlutfall
þeirra svipað og í sjó.
Meta má á einfaldan hátt hversu stór hluti
klórs og bórs í vatni er sjávarættaður og
hversu stór hluti er ættaður frá bergi (kviku).
Um tvær aðferðir er afr ræða. Önnur gildir
fyrir einstök sýni og hin fyrir afmörkuð
jarðhitasvæði.
Á 9. mynd er sýnt hvernig meta má styrk
sjávarættaðs klórs í einstökum vatnssýnum.
Hringurinn á myndinni 70
sýnir mældan styrk klórs
og bórs í sýni af jarðhita-
vatni. Halli heildregnu lín
unnar, sem dregin er gegn-
um þann punkt, svarar til “
hlutfalls milli klórs og bórs í
því bergi sem vatnið fer um,
en halli punktalínunnar
svarar til klór/bór-hlutfalls-
ins í sjó. Skurðpunktur lín-
anna tveggja (einkenndur
með punkti) svarar til styrks
á sjávarættuðu klóri og bór í
jarðhitavatninu. Ef jarðhita-
vatnið inniheldur ekki jarð-
sjó svarar skurðpunkturinn
til styrks á klór og bór í
þeirri úrkomu sem jarðhita- 9. mynd. Mat á styrk sjávarœttaðs klórs í einstökum sýnum af
vatnið á rót sína að rekja jarðhitavatni.
60
,50
00
1.40-
u
'O
2
| hlutfall klórs við bór í sjó |

Hlutfallsleg útskolun klórs og bórs úr bergi

sjávarættað klór í jarðhitavatni
jarðhilavatn
0
0.1
0.2
0.3 0.4
Styrkur bórs (mg/kg)
0.5
0.6
0.7
65