Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 7

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
165
4. Eðli og ástand jónhvolfs.
5. Ástand sólar.
6. Geimgeislar.
7. Hnattstaða.
8. Jöklafræði.
9. Haffræði.
10. Athuganir með eldflaugum og gerfitunglum.
11. Jarðskjálftafræði.
12. hyngdarmælingar.
RANNSÓKNARSTARF JARÐEÐLISFRÆÐIÁRSINS.
Hér verður reynt að gefa í stuttu máli yfirlit yfir það helzta,
sem unnið er að á Jarðeðlisfræðiárinu. Rannsóknarsvið Jarðeðlis-
fræðiársins er svo margvíslegt, að einungis er unnt að nefna það,
sem mestu máli skiptir í stuttri grein sem þessari.
Veðurfrœði.
Almennum veðurathugunarstöðvum, sem mæla lofthita, loft-
raka, loftþrýsting, úrkomu, vind o. fl. við yfirborð jarðarinnar, var
fjölgað mikið, einkum á Suðurskautslandinu, en einnig annars
staðar, þar sem athuganir voru strjálar áður. Háloftaathugunar-
stöðvum, sem mæla hita, raka, þrýsting og vind í gufuhvolfinu allt
upp í 20—30 km hæð, var einnig fjölgað, og staðsetning nýrra
stöðva ákveðin með það fyrir augum, að sem bezt heildarmynd feng-
ist af helztu loftstraumum gufuhvolfsins. Þessu er náð með því að
hafa sem flestar stöðvar í línu frá norðri til suðurs. Þrjár þannig
línur liggja á milli póla jarðarinnar, ein í Ameríku, önnur í Evrópu
og Afríku og sú þriðja í Austur-Asíu og Ástralíu. Ýmsar aðrar at-
huganir, svo sem jónhvolfsathuganir og segulmælingar eru einnig
bundnar við ofangreindar línur milli pólanna.
Aðrar veðurfræðilegar athuganir á Jarðeðlisfræðiárinu eru t. d.
mælingar á ozon (0?1) í gufuhvolfinu, einnig mælingar á kolsýru
(COa) og ýmsum öðrum efnum, svo og mælingar á geislavirkni
loftsins.
Hér á landi eru fjórar veðurathugunarstöðvar, Keflavíkurflug-
völlur, Galtarviti, Raufarhöfn og Hólar í Hornafirði, sem vanda
almennar veðurathuganir sérstaklega vegna Jarðeðlisfræðiársins.