Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 50

Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 50
208 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN tlóa norður að heimskautsbaug, þar á meðal í Eystrasalti og alla leið inn í Helsingjabotn, svo og við Bretlandseyjar. Ekki við Fær- eyjar. Við strendur Ameríku: £rá suðurströnd Labrador að Hatter- ashöfða, og Kyrrahafsmegin: £rá brezku Kolumbíu að Elkhorn Slough í Kalifomíu, en til Kyrrahafsstrandarinnar var tegundin flutt árið 1874, og liefur síðan tímgast þar vel. Við Austur-Asíu: frá Kamschatka-skaga til suðurodda Honshu-eyjar. Sandskelin er 9—12 cm löng fullvaxin (getur orðið nokkru stærri við beztu skilyrði) og er hægri skelin eilítið stærri en sú vinstri. Hún lifir á sandbotni, venjulega á 6—7 metra dýpi; finnst sjaldan lifandi á meira dýpi en 50 metrum. Hún grefur sig niður í sandinn líkt og smyrslingurinn, stundum 20 cm djúpt og er því ekkert í vanda stödd þó undan henni flæði, en slíkt er ekki ótítt þar sem útfiri er mikið. Hjá sandskelinni eru kynin aðskilin. Fjölgunin fer fram að sumrinu, því að á tímabilinu frá júní og fram í september finnst mikið af lirfum í svifinu með fram lönd- unum þar sem tegundin á heima. Þegar dýrið er um það bil 0,4 mm að lengd, myndar það spunaþræði (byssus) og getur þá sogið sig fast við ýmsa hluti. En þegar skelin hefur náð 2ja mm lengd missir hún þræðina og byrjar þá að grafa sig niður á sjávarbotn- inn, eftir það ber hún sig lítið um. Aðlögunarhæfileiki sand- skeljarinnar gagnvart seltu vatnsins er mikill; getur hún lifað góðu lífi í mjög lítið söltu vatni. Sandskelin er veidd til matar, bæði á Bretlandseyjum, í Kali- fomíu og víðar og þykir hinn ágætasti réttur. Hvenær sandskelin hefur tekið bólfestu hér við land, verður ekki vitað, en sennilega hefur liún gert það á allra síðustu áratugum, svo framarlega sem útbreiðsla hennar er einskorðuð við Skarðs- fjörð. Á hvern hátt þessi grunnsævistegund hefur komizt hingað verður ekki ráðið urn sinn. Eðlilegast væri að hugsa sér, að hún hefði komið sem lirfa í svifi frá Bretlandseyjum, en slíkt er ekki unnt að sanna, á meðan lífseigja grunnsævitegunda á lirfustigi á för þeirra um útsæin hefur sama sem ekkert verið rannsökuð. Sandskelin hefur aldrei fundizt í fomum skeljalögum hér á landi, ltvorki fyrir né eftir jökultímann. Þó hefur hún lifað við strendu Vestur-Evrópu, að minnsta kosti frá því seint á Tertier- tímanum; um það bera margir fornskeljafundir vitni, bæði t Hollandi og á Bretlandseyjum. lngimar Óskarsson.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.