Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 52

Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 52
210 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN en raunvísindi.“ Þetta er býsna alvarleg ásökun, og hygg ég, að hún sé fremur sprottin af fljótfærni en því, að finna megi henni nokkurn stað í því, sem dr. Helgi Pjeturss hefur ritað. Ef einhver ætlaði að halda því fram, að draumakenning Nýals sé dulræna, þá yrði hann að halda hinu sama fram um litafræðiuppgötvanir Goethes og uppgötvun Schopenhauers á eðlisfari eftirmynda þeirra, sem koma fram, þegar starað hefur verið lengi á einhverja mynd eða hlut. Rannsóknaraðferðir dr. Helga Pjeturss á draumunum eru í beinu framhaldi af þeim athugunum Goethes og Schopenhauers, sem eru óyggjandi, þótt þeim yrði að vísu á að blanda saman við þær árásum á hina eðlisfræðilegu lita- og ljósfræði, sem ekki áttu rétt á sér. En uppgötvun dr. Helga Pjeturss á sambandinu við draumgjafa er sú nýjung, sem boðar meiri breytingu á hugsunar- hætti mannkynsins en nokkur, sem orðið hefur áður — ef hún nær fram að ganga — og það er svo fjarri því, að hún eigi nokkuð skylt við dulrænu eða dulspeki, að þegar hún hefur sigrað verður allri dulrænu lokið, en einungis á þann hátt að viðfangsefni dulræn- unnar, líf eftir dauðann og tilvera æðri máttarvalda, verða þá skil- in vísindalegum skilningi. Dulræna eða dulspeki eru hugmyndir um tilveruna, sem ekki samrýmast annarri þekkingu, fullyrðingar sem byggjast á öðru en því, sem verður skilið og skýrt. Dulspekingurinn hælist um yfir því, sem gerir vísindamanninn ráðþrota, en hann reynir aldrei til að skýra það á raunhæfan hátt, sýna fram á samband þess við aðra þekkingu. Mörg hin frægustu rit eru af þessum toga spunnin og af þeim eru sprottnar ýmsar þær stefnur, sem hafa orðið mjög vold- ugar með mannkyninu og eru enn, og þess eru jafnvel dæmi frá fyrri öldum, að boðberar raunverulegrar þekkingar hafa verið of- sóttir og líflátnir, og aldrei hefur þetta komið greinilegar í ljós en í ofsóknunum gegn Giordano Brúnó. Giordano Brúnó gerði þá uppgötvun, sem með sanni má kalla hina stærstu, sem gerð hef- ur verið fram til uppgötvunar Lamarcks og Darwins á framþróun- inni, og með þessu gerði hann að engu allt hið tilbúna kenninga- kerfi kaþólskunnar. En þó að rök Brúnós væru óyggjandi og heims- mynd hans sé sú, sem ein er rétt, þá var vald lyginnar afskaplegt, og páfinn í Róm, lét brenna Brúnó á báli í augsýn sinni og fjölda annarra tignar og valdamanna. Það, sem olli hræðslunni við hinn nýja heimsskilning Brúnós, var
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.