Náttúrufræðingurinn - 1939, Page 25

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 117
llllllllllllllllllllllllllllttfllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllt
yfir í langan tíma, en vanalega fer þó svo, að fiskurinn nær færi á
rækjunni, og þá er ekki að sökum að spyrja. Hann þýtur í gegnum
sjóinn eins og kólfi væri skotið, og áður en rækjan veit af, er hann
búinn að hremma afturenda hennar, eins langt og náð varð. Nú
heldur hann henni fastri með tönnunum fyrst um sinn, þangað til
hún er orðin uppgefin, en þá er farið að renna bráðinni niður, og
það tekur nú stundum sinn tíma, ef til vill stundarfjórðung eða
meira, því oft er rækjan ef til vill lengri en fiskurinn. Smátt og
smátt þokast hún þó niður í magann, og meltist um leið, og þegar
hálftími er liðinn, stendur ekkert fram úr munninum nema fálm-
ararnir og ennisbroddurinn, en þá hafa meltingai'færin líka svo
mikið að gera, að fiskurinn getur varla hreyft sig og heldur þá
kyrru fyrir í þanginu, með uggana spennta út til beggja hliða.
Menn hafa haft gott tækifæri til þess að athuga græðgi þessara
fiska, þegar þeim hefir verið haldið lifandi í sjóbúrum á rannsókn-
arskipum, sem ferðast hafa um þessar slóðir. Á Dönu-leiðangrin-
um mikla kringum jörðina á árunum 1928—1930 náðust einu sinni
f jórir, mismunandi stórir, og voru þeir allir látnir í sjóbúr. En einn
góðan veðurdag hafði heldur en ekki fækkað í fjölskyldunni, því í
stað fjögurra fiska, sem áttu að vera í sjóbúrinu, var aðeins einn
orðinn eftir. Þegar hann var drepinn, kom í ljós, að í maga hans
(það var stærsti fiskurinn) var sá næststærsti, og í maga hans aft-
ur sá næstminnsti, og loks í maga hans sá minnsti. Af þessu má
nokkuð marka, hvernig fjölskyldulífi þessara fiska í þanginu er
farið.
Mesti og merkasti leyndardómurinn, sem þanghafið ríkir yfir, er
þó uppruni álsins. Eins og kunnugt er, safnast allur állinn úr fljót-
um gjörvallrar Evrópu og NW-Afríku saman á miklu dýpi í þang-
hafinu, til þess að hrygna. Af álnum sjálfum fara svo ekki fleiri
sögur, hann líklega deyr að lokinni hrygningunni, en lirfurnar bcr-
ast með Golfstraumnum upp að ströndum Evrópu og Afríku. og
eru 3—4 ár á leiðinni. Þar ganga þær í árnar, vaxa þar og verða
að fullorðnum álum. Þegar kynþroskaskeiðið fer að nálgast, byrj-
ar ferðin langa, út í Atlantshaf.
2. Eiturslöngur úti á haf i. Eins og kunnugt er, eru slöngurnar,
eins og skriðdýrin yfirleitt, landdýr. Krókódílarnir hafast þó við í
vötnum, og einstöku tegundir af skjaldbökum í fljótum og í sjó.
En ein tegund af eiturslöngum hefir lagað sig eftir lífinu í sjónum
og það svo vel, að hún er allt að því ósjálfbjarga á þurru, eða að