Náttúrufræðingurinn - 1939, Page 57

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 149
tiiiiiiiiiimiimiiiiiiitimiiiimiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiimiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiii
hefir þó fallið úr, sem full ástæða hefði verið til þess að taka
með, en það er stormmáfur (Larus canus L.), sem er hér all-
tíður haust- og vetrargestur og verpir hér líklega eitthvað.
Hverri tegund, sem tekin er til meðferðar, er lýst allná-
kvæmlega og í stórum dráttum skýrt frá lfinaðarháttum henn-
ar og útbreiðslu. Að lýsingunum væri helst hægt að finna það,
að sumstaðar viröast elcki dregin nógw skýrt fram þau einkenni,
sem auðveldast er að þekkja fuglana á úti í náttúrunni, hvort sem
um er að ræða sitjandi fugla eða fugla á sundi eða flugi. Rödd
fuglsins á mismunandi tímum árs og við mismunandi tæki-
færi, vængjaburður og flugmáti og ýmislegt fleira, eru þá auk
litarins oft glögg tegundareinkenni. Litarlýsingar sumar virð-
ast mér óljósari en þörf væri á, vegna þess hversu höf. ákaf-
lega víða tengir mó við lýsingarorðið, sem tákna á litinn, t. d.
mósvartur, móhvítur, mógrár, mógulur eða dökkmóleitur,
hvítmóleitur, Ijósmóleitur, grámóleitur o. s. frv.
Upplýsingar þær ,sem höf. gefur um lifnaðarhætti hverrar
tegundar, virðast yfirleitt mjög heppilega valdar. Er víðast
drepið á það helsta t. d. varphætti, fæðu, ferðir, ef um far-
fugla er að ræða, o. s. frv. Höf. er mjög varkár við notkun
heimilda um þessi efni og er það stór kostur. Tekur hann að-
eins það, sem hann telur að vitað sé með vissu, og hikar ekki
við að kannast við það, sem á þekkingu okkar skortir á þessu
sviði. Um einstök atriði gætu verið skiftar skoðanir, en því
miður eru rannsóknir á lifnaðarháttum fuglanna ekki lengra á
veg komnar en það, að oft verður ekki skorið úr því með vissu
hvað er regla og hvað er undantekning, og á það ekki síst við
hér á landi.
Af því, sem hér hefir verið sagt um stærð og efni bókarinn-
ar, er augljóst, að hér er ekki um stuttan ákvörðunarleiðarvís-
ir, heldur um alþýðlega handbók, að ræða. Menn mega því
ekki kippa sér upp við það, þó í bókinni séu hvorki greiningar-
lyklar né rissmyndir, til hjálpar við ákvörðun fugla úti í nátt-
úrunni, eins og tíðkast í erlendum bókum, sem til þess eru
ætlaðar. Slíkt er að vísu galli, en það liggur í augum uppi, að
ekki er hægt að sameina alt í einni, bók, og sem alþýðleg hand-
bók hefir bók Magnúsar Björnssonar stóra kosti. Frásögnin er
með afbrigðum fjörug og málið létt og lipurt og laust við
alla mærð. í bókinni úir og grúir af hnyttnum lýsingum, sem
bregða upp skýrum myndum af fuglunum, lífi þeirra og hátt-