Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 19

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
111
3 m að þvermáli, en algengast er þó, að það sé fellt, þegar það er
orðið 30—40 m að liæð og 1 m í þvermál neðari til. Langt upp eftir
stofni trésins vaxa engar greinar, svo að hægt er að saga úr stofninum
óvenjulega langar fjalir eða bita, sem eru algerlega kvistalausir, enda
er rnjög sótzt eftir þessum viði til alls konar srníða. Hann er venju-
legast nefndur oregon pine, en einnig douglas jir. Hann er harpix-
ríkur, þéttur og endingargóður, nokkuð seigur, og er allerfitt að
vinna hann, af barrtrjáviði til að vera. Hann er röndóttur, skiptir á
brúnrauðleitum rákum og ljósbrúnleitum. — Hemlockgreni er
tvenns konar, annars vegar Tsuga mertensiana (vestur-hemlock) og
T. canadesis (austur-hemlock). Viðurinn af báðum trjátegundunum,
sem nefndur er hemlockviður, er ljós með brúngulléitum blæ, gróf-
gerður og meðalsterkur af fyrrnefndu trjátegundinni, en mjög sterk-
ur af hinni síðarnefndu, enda er sá viður mikið notaður við bygging-
ar ýmissa mannvirkja, en viðurinn af fyrrnefndu trjátegundinni til
smíða innan luisa.
Allur greniviður er Ijósleitur, frekar léttur í sér og nokkuð mjúk-
ur. Árhringirnir eru greinilegir og bilið á milli þeirra tiltölulega
breitt, yfirleitt breiðara en á furuviði. Harpixgangar sjást sent gul-
leitar rákir, þegar langskurður viðarins er skoðaður, en á þverskurði
sjást jieir sem hvítir smádeplar, þegar viðurinn cr skoðaður í stækk-
unargleri. í fagurgreni eru jró engir harpixgangar.
Ung grenitré eru notuð sem jólalré á sama hátt og ungar furur.
Eik er viðurinn af ýmsum Quercus-tegundum. Tegundirnar eru
fjölda margar, um 200 að tcilu, en gagnlegastar eru tvær evrópskai
tegundir, sumareik (Qu. robur) og vetrareik (Qu. sessiliflora). Eru
]>ær livor annarri mjög líkar, enda víða talclar afbrigði sömu tegund-
ar, og verður viðurinn af báðum tegundunum ekki greindur í sund-
ur. Hann er hvítur, meðan tréð er ungt, en dökknar, þegar tréð
eldist, verður fyrst gulleitur, en síðan brúnleitur. Hann er harður
og sterkur og mjög endingargóður. Stiindum er eðlisþyngd hans
mjög mikil, kemst jafnvel lítið eitt upp fyrir 1. Viðarpípurnar eru
stórgerðar. Eikarviður er mjög misjafn að gæðum eftir því, hvar
trén hafa vaxið. Hafi tréð ekki hentug vaxtarskilyrði, er stofn þess
og greinar bognar og oft jafnframt snúið upp á hvort tveggja, og er
að sjálfsögðu illt að smíða úr viðnum af slíkum trjám. En oft er
stofninn þráðbeinn og kjarninn fyrirferðarmikill, og er einkum
sótzt eftir viðnum af þeim. Allur eikarviður þolir ágætlega áhrif
vatns og illa veðráttu, og hefur það lítil áhrif á hann, þótt hann