Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 44

Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 44
136 NATTURUFRÆÐINGURINN nokkrir liagleiks- og kunnáttumenn um útbúnað og tækni til slíkra ferðalaga. Eftir heimkomuna til Noregs skrifaði foringi fararinnar, Erling Cliristophersen grasafræðingur, bók unt leiðangurinn. Eg lief aðeins séð liana í sænskri þýðingu: Tristan da Cunha — Den en- samtna ön, Stockholm 1946. Bókin er ferðasaga og bráðbirgða- skýrsla um rannsóknir þeirra félaga, prýðilega samin við alþýðu- hæfi. Slíkar bækur eru löngum skemmtilegar, en þessi er einhver hin bezta, sem ég hef lesið. Hún er bersýnilega skrifuð til að fræða lesendurna og skemmta þeim, en ekki til að trana fram afreksverkum Iiinna vösku leiðangursmanna. Auk Christophersens, sem er aðal- höfundur bókarinnar, hafa flestir vísindamenn leiðangursins ski ifað í hana kafla um sínar rannsóknir. Þó að náttúra Tristanseyjar sé hin merkilegasta og ágætlega lýst í bókinni, býst ég við, að mörg- um þyki fróðlegastir þeir kaflar hennar, sem segja frá eyjarskeggjum sjálfum, þessum tæplega 200 manna hóp úti í reginhafi. Það, sem hér fer á eftir um Tristansey er því nær allt tekið upp úr þessari bók. Tristansey er efri hluti geysimikils strýtumyndaðs eldfjalls, sem stendur á liafsbotni. Hrin er því nær kringlótt og aðeins 12 km að þvermáli, en samt rís hæsti tindur hennar 2028 m upp yfir sjó, samkvæmt mælingu leiðangursmanna. I il samanburðar má geta þess, að Snæfellsjökull er ívið víðáttumeira fjall (um 15 km að þvermáli) og þó ekki nerna 1446 m y. s. Á hátindi Tristanseyjar er gamall eldgígur með tjörn í botni. Úr þeim gíg hafa komið stærstu eldgosin, sem hlóðu upp eyna, en margir sníkjugígar liggja í röðum út frá aðalgígnum niðri í hlíðunum. Allt fast berg í eynni er einhvers konar storka, mest basalthraun og basalttúff, en innskot finnast einnig, t. d. gabbróafbrigði. Erfitt er að gizka á aldur jressa bergs, því að steingervingar fundust engir. Hið eina, sem gat gefið jarðfræðingi leiðangursins, J. C. Dunne frá Suður-Afríku, nokkia hugmynd um aldur eldfjallsins, var dýpt giljanna í hlíðun þess og liæð sjávarbjarganna hringinn í kring. En hvort tveggjá er verk vatns og veðra, sem naga látlaust utan úr eynni og vinna að því að jafna hana við sjávarflöt. Gilin eru mörg og stór og björgin 300—600 m há. Dunne telur, að Jressar myndanir hafi tekið margar milljónir ára, og gizkar á, að aldur eyjarinnar sé nálægt 20 milljónum ára. Samkvæmt Jiví hefði hún átt að vera í smíðum á ofanverðum tertíer- tímanum, en þó áður en Tjörneslögin mynduðust hér á landi. Jökulminja frá ísöld er ekki getið á Tristansey, enda varla við Jreim
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.