Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 51

Náttúrufræðingurinn - 1947, Blaðsíða 51
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 143 uðu þar stórar snæbreiður svo fagurlega, að Ross kallaði svæðið „Rauðhamra" (Crimson Cliffs). — Snæþörungarnir vaxa á yfirborði snævarins og um 5 cm niður í hann. Þrífast þeir bezt í hægri sólbráð og þar, sem ögn af leysingavatni safnast í lægðum við rendur jökla og fanna. Þar safnast líka jafnan talsTert. af ryki, sem vindar og vatn, flytja, og verður þörungunum að gagni. Ef rauðsnævi er skoðað í smásjá, sést urmull hnöttóttra snæþörungsfrumna með allþykkum veggjum. Snæþörungamir liafa blaðgrænu, en rautt litarefni ber græna litinn alveg ofurliði. í frosti liggja snæþörungarnir í dái, en þegar sólbráð kemur, vakna þeir, vaxa og auka kyu sitt og hreyfa sig jafnvel með bifhárum. Þeir sjúga í sig vatn og vinna koltvísýring úr loftinu til matar. Steinefni eru í rykinu, sem vindar koma með — oft úr órafjarlægð. Leysingavatnið ber einnig næringu með sér handa þessum nægjusömu lífverum. Þegar suæþörungsfrumurnar hafa vax- ið um hríð í leysingavatninu, brestur frumveggurinn og fruman skiptist í 4—5 hluta. „Dæturnar" hafa tvö liifliár liver og synda með j)eim um skeið. Hreyfingarskeiðið er mislangt eftir skilyrðum. En að lokum missa nýju frumurnar bifhárin, fá utan um sig allþykkt liýði og leggjast í dvala. — Þannig eru jafnvel jöklarnir heimkynni gróðursins, en ekki alveg lífvana land, eins og virðist í fljótu bragði. Víða standa tindar upp úr jöklum og sums staðar talsverð svæði t. d. Esjufjöll o. fl. í Vatnajökli. Á þessum „eyjum“ vaxa ýmsar jurta- tegundir og sjálfsagt fleiri en ennþá er vitað, því að fáir hafa ferð- ast um þessar slóðir og engir grasafræðingar, enn sem komið er. Jarðvegstorfur nreð gróðri er einnig stundum að finna á jöklunum. Þarna er merkilegt rannsóknarefni. Mega skilyrðin þar heita Jiau sömu og á ísöld á hinum auðu gnípunr í jöklunum. Margir grasa- fræðingar og jarðfræðingar telja víst, að íslaus svæði hafi jafnan haldizt hér og hvar á ísöldinni. Á íslausum svæðum hafi svo ýmsar jurtir lifað lökultímann og breiðzt eitthvað út síðar (Sbr. grein Steindórs Steindórssonar í Náttúrufræðingnum 1937: „Jurtagróður- inn og jökultíminn"). Sumir íslenzkir og erlendir jarðfræðingar telja, að hér á landi Iial'i verið íslaus svæði á jökultíma, og eiukennileg út- breiðsla ýmissa jurtategunda bendir í sömu átt. En þetta er ennþá lítt rannsakað. jurtir, sem virðast vaxa á gróðurfarslega fornum „eyjum“, eru ef til vill útbreiddari en nú er álitið. Skortir enn mikið á, að ísland sé svo vel rannsakað góðurfarslega og jarðfæðilega, að úr Jressum málum verði skorið með öruggri vissu. En Jreir tímar eru ef- laust framundan.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.