Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1970, Page 29

Náttúrufræðingurinn - 1970, Page 29
NÁTTÚRUFRÆÐ I NGURINN 151 leyti ljós vikur. Er hér um að ræða efsta hluta lagsius, sem ef að líkindum lætur nær hér langt niður í sandinn. Frá Langadal er þessi ljósa flikra í Álfakirkju líkust snjóskafli til að sjá (mynd III b). í jökulurð frá Steinsholtsjökli suður af Stakkholtsgjá er mola af flikrubergi að finna. Norðan Markarfljóts hef ég ekki kannað útbreiðslu ignimbrít- lagsins nema tilsýndar frá Þórsmörk og úr lofti. Það er áberandi suðaustan í Fauskheiðinni á löngu svæði og virðist þar næsta slétt að ofan (mynd III a), svo sem títt er um ignimbrítlög. Úr lofti hef ég þóttst sjá það á nokkrum stöðurn í Gilsárgili allt inn að mörkum Gilsár og Botnár, og er það orðið æði þykkt þar innra. Vera kann, að lagið sé í gili innarlega í Þórólfsfelli. Allt þarf Jretta að kannast nánar. En augljóst virðist, að ignimbrítlagið í Þórsmörk sé upprunnið í Tindfjallajökli, sem er eldkeila sarna eðlis og Snæ- fellsjökull, Snæfell og fleiri, hlaðin upp á síðjökultíma og gerð að talsverðum hluta úr líparíti. í eldkeilu þessari hefur myndazt mikil askja (caldera), sem nú er fyllt af jökli að nokkru, og má vera, að ignimbrítið hafi verið undanfari og forsenda öskjumyndunarinnar. Með jöðrum öskjunnar hafa gígar verið virkir fram á póstglasíal- tíma. Útlit og innri gerð Svo sem fyrr getur er efri hluti ignimbrítlagsins í Þórsmörk sambreyskja ösku og vikurs. Mynd IV a er af köggli úr efsta hluta vikurlagsins í Tröllabúðum. Sést þar að sumir vikurmolarnir eru ljósir, aðrir dökkir, og er yfirleitt meira miklu af þeirn Ijósu. Páll Imsland, jarðfræðinemi, hefur mælt ljósbrotið í gleri köggulsins á mynd IV a. I dökka vikrinum er ljósbrotið 1.557, sem samsvarar því, að kísilsýruinnihaldið sé um 53% eða svipað og í basalti. í ljósa vikrinum er ljósbrotið 1.505, sem samsvarar um 69% kísil- sýru, og er Jretta Jjví líparítvikur. Askan milli vikurmolanna er brún að lit og ljósbrotið (1.509) á milli Jjeirra gilda, er fengust fyrir dökka og Ijósa vikurinn, en þó miklu nær ljósbrotsgildi vik- ursins ljósa. Víða er að finna miklu stærri vikurmola, bæði dökka og ljósa, en þá, sem sjást á mynd IV a. Vikurmolinn neðst til vinstri í kögglinum á mynd IV a er að nokkru dökkur, að nokkru ljós. Sú bergkvika, sem myndaði Þórs-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.