Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 137

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 137
N ÁT TÚRUFRÆÐINGURINN 255 hornið að norðan 223 m. Aðalefni fjallsins er móberg, en þó eru allvíða í því innskot úr basalti, sérstaklega að sunnanverðu og í suð- vesturbrún þess. Syðst eru lárétt basaltlög, en í horninu niður við fjöru er mjög fagur og sérkennilegur gígtappi úr stuðluðu grágrýti. Að austanverðu er fjallið mjög veðursorfið og frá norður-horni að Innra-Grafarhöfði er klettabeltið í brúninni lágt en tindótt, en hið neðra eru víðast grónar hlíðar með skriðugeirum á milli. Að vestan- verðu eru brúnir þess víða ávalar. Þær eru víðast úr frekar mjúku móbergi, svo að erfitt er að skera úr um það, hvað sé veðrun og hvað rofið af jökulskriði. Uppi er fjallið víðast allgróið, svo að óvíða sér berg nerna við brúnirnar. Þó tel ég mig hafa fundið allglöggar jökulrispur á tveim stöðum í basaltlaginu á suðvesturbrúninni. Víða á sunnanverðu fjallinu, þar sem á annað borð sér til fyrir jarðvegi, eru malarhaugar, sem ekki verða skýrðir á annan liátt en að þeir séu fornar jökulöldur. Þegar fer að halla norður af fjallinu norðan við Hnúk og Innra-Grafarhöfuð liggja þvert yfir fjallið nokkrar bogadregnar ójöfnur eða hæðir, og ná þær syðst á miðju fjalli. í sumum þessara hæða er allmikið stórgrýti og virðist mér sumt af því greinilega ísnúið. Get ég ekki skýrt þessar ójöfnur öðruvísi en þarna sé unr forna jökulgarða að ræða, sem myndazt hafi við afturkippi, er orðið hafi í leysingu ísaldarjökulsins af fjall- inu. Glögg dæmi um slíka garða frá síðari árum er að finna austan við Gvendarfell í Dala- og Heiðarheiði. Eftir þeim ummerkjum, sem ég hef nú í stuttu máli lýst, tel ég ekki vala á, að jökidl hafi á tímabili hulið allt Reynisfjall allt í sjó franr. Hatta er svipmikið móbergsfjall í vesturbrún Víkurheiðar. Þrír rismiklir tindar setja mjög svip á fjallið og er sá syðsti hæstur, 512 m y. s., og er Hatta því hæst af fjöllum þeim í Mýrdal, sem talizt geta byggðafjöll. Vestan í lienni að ofan eru mikil hamra- flug, en að vestan og sunnan er hátindurinn allur með nokkrum fláa. Ekki er gott að átta sig fullkonrlega á því, hvað er veðrun og lrvað jökulsorfið, þar sem allur efri hluti fjallsins er úr lagskiptu móbergi, sem nærnt er fyrir veðrun. Þá er sýnilegt á urðarbrekk- unum í hlíðum fjallsins að vestan, að nrikið hefur klofnað úr því frá ísaldarlokum, og hefur það eflaust breytt nrjög unr svip frá því jökullinn lrætti að sverfa það. Upp í rösklega 300 nr hæð er fjallið mjög greinilega jökulsorfið, en er ofar dregur verður svipur þess öllu lrrjúfari. Á hæsta tindinum er efst nokkuð sléttur pallur og
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.