Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 134

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 134
er nú. Land það er hraunið rann yf- ir er á þessum stað sennilega nokkuð á þriðja tug metra neðan við núver- andi sjávarmál. Verður tilvera byggð- ar í Skjaldbreið, sem áður er getið skiljanleg út frá ])essu. Milli Botna- hrauns og Eldgjárhrauns hjá Botnum er sandlag allþykkt. Þar af leiðir að Botnahraun er sannanlega verulega eldra en Eldgjárhraunið í Landbroti en eins og þegar er getið er það hraun vart yngra en 5200 ára. Því gæti Botna- hraun verið 6000—8000 ára og e.t.v. eldra. Telja verður að nú séu fengnar nær óyggjandi sannanir fyrir því að sjáv- arstaða hafi verið verulega lægri, en nú er, fyrir um 7000—9000 árum og svo virðist og hafa verið fyrir um 2000 árum (Guðmundur Kjartansson 1964, Sigurður Þórarinsson et al. 1957, Jón Jónsson 1957, 1971, Elsa Vilmundar- dóttir 1977, Sigmundur Einarsson 1978) og ekki óliklegt að fyrir um 7000 árum hafi yfirborð sjávar við strendur íslands verið allt að 20 m lægra en nú er. Að svo komnu máli verða ekki fundin nein rök gegn því að Botnahraun, þ. e. Skaftáreldahraun hið fyrsta liafi runnið einmitt á þess- um tíma . Að útliti og gerð er Botnahraun mjög ólíkt Eldgjárhrauni og auðþekkt frá því, en er hins vegar mjög líkt Skaftáreldahrauni. Samsetningu þess má ráða af Töflu VIII og efnagrein- ingunni í Töflu VII. Ég hef áður oftar en einu sinni lialdið því fram að Botnahraun gæti verið úr Hálsagígum komið. Síðuslu athuganir sýna hins vegar, svo að ekki verður um deilt, að svo getur ekki verið. Verður því næsta spurning sú hvaðan Botnahraun sé komið. Skaftdreldar liinir fyrstn. Það er löngu vitað að áður hefur gosið á sömu línu og þeirri er Skaft- áreldar 1783 komu frá. Thoroddsen (1894) mun fyrstur hafa á það bent, en síðar Sapper (1908) og síðar ýmsir fleiri. Sumir gíganna frá þessu gosi eru á sönm gígaröð og þeirri er gaus 1783, og getur því verið erfitt að greina hvað tilheyrir hverju gosi. Tafla VIII. Steintegundir í Botnahrauni I II III Meðaltal Plagioklas 48,4% 48,0% 50,8% 49,0% Pyroxen 43,0% 41,8% 44,0% 42,9% ÓI ivín 2,9% 2,5% É5% 2,3% Málmur 5,6% 7.6% 3,6% 3,2% Dílar : Plagiokla: s 6,6% 6,6% 5,7% 8,5% Pyroxen 2,2% 2,7% 0,5% 1-8% Ólivín É0% 0,9% 0,6% 0,8% Tala punkta 1078 1020 1091 3189 228
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.