Náttúrufræðingurinn - 1990, Side 17

úti en valllendið. Þau uxu oftast í laut-
um og hvömmum þar sem skýlt er, en
á slíkum stöðum safnaðist vikurinn og
askan mest. Voru því víða svartir
skaflar, þar sem landið fyrr ljómaði af
hinum fegurstu blómum, enda þótt
þróttmiklar plöntur, svo sem hvannir,
leituðust við að teygja kollana upp úr
öskunni. En yfirleitt mátti segja, að á
mestum hluta þessa lands væru gróð-
urspjöllin furðu lítil, og miklu minni
en ég hafði gert mér í hugarlund. Er
ekki ósennilegt, að rigningarnar hafi
átt nokkurn þátt í, hve fljótt gróður-
inn komst þar á legg, en þó var þess
að gæta, að þær hófust ekki að ráði
fyrr en síðast í júní.
Þegar ofar dró, og einkum er kom
upp fyrir brúnir, voru áhrif öskufalls-
ins meiri og auðsærri. Land hafði ver-
ið þar algróið, og vikurlagið vafalaust
aðeins litlu þykkara en niðri á lág-
lendinu. En eins og gefur að skilja
verður gróður ætíð seinni á legg, eftir
því sem hærra dregur frá sjó, og þrótt-
ur hans minni gegn óvæntum áföllum.
Allverulegur munur var þess, hversu
gróðurinn þar efra var gisnari og
kyrkingslegri en á láglendinu, þótt
öskulagið væri ekki þykkara. Nokkur
munur var þó þess eftir gróðurlend-
um. Á mýrlendi sá minnst. Þótt gróð-
urinn væri þar gisinn og lítils vaxtar,
voru mýrasundin samt algræn yfir að
líta. Þær tegundir, sem mest bar á,
voru mýrastör, mýrelfting, fífa, korn-
súra, og hálmgresi, og sums staðar
hengistör. Lágvaxna mýragróðurinn
vantaði að mestu, og mosi mátti heita
horfinn með öllu. Tegundir þær, sem
nefndar voru, teygðu sig upp úr allt
að 8 cm þykku öskulagi, þótt þær að
vísu væru mjög gisnar, þar sem askan
var þykkri en 4-5 cm. Þar sem þykk-
ara var en 8 cm, sást engin gróðurnál.
Enn var þó rótin lifandi. Þess sáust
ljósust merki, þar sem vatn hafði skol-
að burtu vikursköflum, sem jafnvel
voru allt að því metri á þykkt. Þar var
fyrsta gróðurnálin að teygja sig upp úr
moldinni, líkt og fyrsti nýgræðingur á
vori, er kemur undan þykkum snjó-
sköflum. Þurrlendið þar efra var sýnu
verr farið en mýrarnar. Á þessum
slóðum er eins konar millistig mólend-
is og valllendis útbreitt gróðurlendi,
líkt og þar sem þurrast er í hlíða-
brekkunum. Aðaltegundir eru þar
þursaskegg og grös, svo sem vinglar,
língresi og ilmreyr, en auk þess
stinnastör, elftingar og ýmsar blóm-
jurtir. Þar sem þurrast er, einkum fyr-
ir ofan brúnirnar, eru þursaskeggið og
stinnastörin drottnandi tegundir.
Þetta gróðurlendi hafði beðið mikinn
hnekki. Einkum virtist þursaskeggið
eiga erfitt uppdráttar. í þessu gróður-
lendi var ekki um samfelldan gróður
að ræða nokkurs staðar þar sem ösku-
lagið var þykkara en 4 cm, og varla
sást þar gróðurnál, ef askan var
þykkri en 7 cm, en í 4-7 cm þykkri
ösku sáust strjálir einstaklingar af
stinnustör, og örfáar plöntur af kló-
elftingu, gulmöðru og túnvingli. En
sameiginlegt var það öllum gróðri,
bæði hátt og lágt, að þroska hans var
skemmra á veg komið en vænta mátti
eftir því sem liðið var á sumar, þótt
þau merki yrðu enn gleggri eftir því
sem ofar dró. Hygg ég ekki fjarri
sanni að ætla, að gróandi vorsins hafi
seinkað um allt að mánuði vegna
öskufallsins. Má þó vera, að þurrkar
framan af vori og lítið sólfar síðar hafi
einnig átt sinn þátt í því.
í Þórólfsfelli, alllangt fyrir innan
byggðina, skoðaði ég enn eitt gróður-
lendi. Þar er allmikill lynggróður,
krækilyng, bláberjalyng og sortulyng.
Vikurinn hefur verið þar öllu þykkri
en niðri í byggðinni, þó hefur hann
bæði fokið og rignt brott úr brekkun-
um, svo að ekki var þar nú um öllu
11