Náttúrufræðingurinn - 1990, Síða 31

2 mynd. Hallbjarnarstaðatindur. Úr fjallinu hafa fallið a.m.k. tvö framhlaup. Hið yngra
er frá sögulegum tíma og nefnt í Landnámu. The mountain Hallbjarnarstaðatindur in
Skriðdalur. At least two rockslides liave occurred at this side ofthe mountain. The young-
er one is most probably mentioned in Book of Settlement and of historical age. Ljósm.
photo Árni Hjartarson.
lög í henni. Efra lagið finnst alstaðar
þar sem stungið er niður skóflu og
liggur yfirleitt neðst í grasrótinni.
Þetta er lagið úr Öskjugosinu 1875
sem miklar búsifjar gerði á Austur-
landi. Neðra lagið virðist liggja fast
ofan á urðinni og finnst aðeins á stöku
stað. Ljóst er að það hefur fallið áður
en urðin var farin að gróa upp að ráði.
Það er að öllum líkindum frá Öræfa-
jökulsgosinu mikla 1362.
Urðin frá Hallbjarnarstaðatindi er 2
m þykk í sniðinu við Múlaá (3.
mynd). Undir henni er óhreyft jarð-
vegslag, misþykkt en nær allt að 60
cm. I því eru nokkur gjóskulög þar á
meðal eitt ljóst. Með samanburði við
önnur snið á svæðinu og útbreiðslu-
kort gjóskulaga virðist hér vera um
Heklulagið H3 að ræða. Þetta lag
varð til í gríðarmiklu eldgosi í Heklu
fyrir um það bil 2900 árum (Guðrún
Larsen og Sigurður Þórarinsson 1977).
Ekkert mælir gegn því að framhlaupið
úr Hallbjarnarstaðatindi hafi fallið
„síð landnámstíðar".
Undir óhreyfða jarðveginum í snið-
inu við Múlaá (3. mynd) er þykkt lag
af moldarblöndnum ruðningi. Þarna
liggja torfusneplar og viðarbútar í
bland við mold, möl og grjót. Allt ber
hér vott um mikið jarðrask. Jaðar
Haugahólaurðarinnar er skammt und-
an svo nærtækt er að hugsa sér að hún
hafi valdið þessu raski er hún geystist
fram og umturnaði öllu sem fyrir
varð, jafnt skógum og graslendi sem
og jörðinni sjálfri. Aldur Haugahóla-
hlaupsins er sýnilega meiri en H3
gjóskunnar og því hærri en 2900 ára.
Heklugjóskan H4 er 4500 ára. Hún er
auðþekkt, efri helmingur lagsins er
svartur en sá neðri nærri hvítur. Þessi
gjóska sést víða í rofabörðum og
85