Náttúrufræðingurinn - 1990, Qupperneq 41

1. mynd. Kvendýr hjartaormsins Dipetalonema spirocauda. Ormurinn fannst í hjarta
landsels í Faxaflóa. A female heartworm Dipetalonema spirocauda. The specimen was
collected from the heart of a harbour seal from Faxaflói, W-lceland. Ljósm. photo Karl
Skírnisson.
dýra. Þar af eru þrjár tegundanna
sníkjudýr í rándýrum (Anderson 1959,
Perry 1967).
Utbreiðsla D. spirocauda er bundin
við norðurhvel jarðar. Ormurinn hef-
ur til þessa fundist í landselum bæði
við strendur Kyrrahafsins og í Atl-
antshafi. Auk þess sníkir hann í
hringanóra, blöðrusel, kampsel og
beltanóra (Histriophoca fasciata Zim-
mermann, 1783) (Taylor o.fl. 1961,
Helle og Blix 1973, Dunn 1976, Eley
1981). Engar heimildir hafa fundist um
að ormurinn sníki í útsel. Önnur þráð-
ormstegund (Dirofilaria immitis
Leidy, 1856) sníkir í hjörtum landsela
við strendur N-Ameríku en hún hefur
ekki fundist í landselum við strendur
Evrópu (Taylor 1961, Weber 1988).
I selunum halda fullorðnú ormarnir
til í lungnaslagæð og í hægri helmingi
hjartans. Þeir finnast oftast í hægri
gátt hjartans en stundum einnig í
hægra hvolfi.
Karlormar verða allt að 9 cm langir
en kvenormar allt að 17 cm (1. mynd).
í legi kvenorma skríða svonefndar
forlirfur (microfilaríae) úr eggjunum
og berast þær beint út í blóðrás selsins
þar sem þær lifa án þess að þroskast
frekar. Lengd forlirfa er á bilinu 266-
302 pm (Geraci o.fl. 1981). Snemma
voru leiddar að því líkur (Wiilker
1930) að forlirfurnar þroskuðust í
fyrsta, annars og smithæfar þriðja
stigs lirfur í selalúsinni E. horridus.
Þrátt fyrir skipulega leit tókst hvorki
Taylor o.fl. (1961) né Dunn og Volke
(1976) að finna forlirfur eða fyrsta til
þriðja stigs lirfur hjartaormsins í sela-
lúsum. Það var ekki fyrr en árið 1981
að fyrst tókst að staðfesta þátt selalús-
arinnar í lífsferli hjartaormsins þegar
Geraci og samstarfsmönnum hans
95