Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1992, Qupperneq 13

Náttúrufræðingurinn - 1992, Qupperneq 13
Basalthraun HEKLA Heklugjá Basalthraun SKYRINGAR m Súr kvika kvika Basaltkvika 11. mynd. Líkan af Heklukerfinu. Þróin er á 8 km dýpi og er lagskipt, með eðlislétta súra og ísúra kviku efst undir Heklu en basaltkviku þar fyrir neðan og til jaðranna. Stefna Heklugjár víkur um 20 gráður frá meðalstefnu nálægra gossprungna. Þegar kvika flæðir úr þrónni fellur þrýstingur í henni. Eldgosið hættir þegar kvikuþrýstingur í þrónni verður svo lítill að gosrásin í þaki hennar lok- ast. Lengd gossins ræðst meðal annars af stærð þróar (kvikumagni í henni), spennuástandi í skorpunni ofan við þróna og því hversu mikið magn kviku streymir úr þrónrii á tímaein- ingu. Milli gosa byggist upp spenna í þaki þróar jafnframt því sem kvika leitar inn í hana. Þetta, ásamt efna- breytingum sem létta kvikuna, eykur þrýsting í þrónni. Þróin undir eld- stöðvakerfinu sem Hekla er hluti af er líklega um 7 km breið, 40 km löng og margir kílómetrar á dýpt. Magn kviku í henni er gífurlegt, en minna en þús- undasti partur kvikunnar fer úr þrónni í tilteknu gosi. Þrátt fyrir þetta lága hlutfall er þrýstingsfallið sem fylgir kvikuflæðinu nægilegt til að loka rás- inni í þaki þróarinnar og stöðva gosið. Þegar gosi lýkur og næstu árin á eft- ir er gangurinn í gosrásinni í þróar- þakinu og nokkuð upp í skorpuna enn hálfbráðinn. Lögun gangsins veldur því að smávægilegar spennubreytingar í eldstöðvakerfinu magnast upp við hann og geta valdið nýju gosi. Líklegt 155
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.