Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1992, Page 22

Náttúrufræðingurinn - 1992, Page 22
milli kl. 20 og 21 en síðan aukist aftur laust fyrir kl. 22. Ekki er fullljóst hvort gjóskan sem myndaðist eftir það kom aðallega úr sprungum í austur- hlíð Heklu, þar sem virkni varaði síð- an lengst í þessu gosi. GJÓSKUFALLIÐ 17. JANÚAR Gjóskufalls varð fyrst vart við orku- ver Landsvirkjunar í Hrauneyjafossi og Sigöldu, rúmlega 30 km norðaust- an Heklu. Vart varð við gjóskuvott skömmu eftir kl. 17.30 við Hrauneyja- foss en þá sást að aðalmökkurinn var vestar, með stefnu á Sandafell. Upp úr kl. 18 byrjaði gjóskufall við Hraun- eyjafoss sem var mest fyrstu þrjá stundarfjórðungana og hélst verulegt fyrstu tvo tímana. Gjóska var enn að skila sér niður í litlum mæli kl. 22 og 23 en upp úr miðnætti varð hlé um tíma. Við Sigöldu, sem er austar, hófst gjóskufall um kl. 18.15 og stóð stutta stund. Þess varð aftur vart um kl. 23 en var þá aðeins sáldur sem var- aði fram undir kl. 02 um nóttina. Þetta er í samræmi við breytingar á gosmekkinum sem veðursjáin sýndi. Til dæmis varð hlé við Hrauneyjafoss upp úr miðnætti þegar stefna hans var austlægust en gjóskufall við Sigöldu á sama tíma. Þessar upplýsingar sýna einnig að á svæðinu næst Heklu (<30 km) hefur gjóskufallið verið langmest fyrstu 2-3 klukkutímana eftir að gos hófst. Á þeim tíma var Hrauneyja- fossvirkjun í jaðri gosmakkar og gjóskufallssvæðis, samkvæmj lýsing- um sjónarvotta og veðursjármyndum, en gjóskufall var meira þá en síðar um kvöldið þegar gosmökkinn bar beint yfir virkjanasvæðið. í framanverðri Eyjafjarðarsveit, á Torfufelli, rúma 160 km frá Heklu, féll aska milli kl. 20 og 21. Á Mjóadal, um 170 km frá Heklu, var gjóskufall milli 20.30 og 21 en gæti hafa byrjað fyrr. í Bárðardal varð gjóskufallsins vart um sama leyti. Á Mýri hófst gjóskufall milli kl. 20.30 og 21 og í Lundarbrekku féll gjóskan mest á smástund milli kl. 20 og 21. Á Lækjar- völluin og Sandhaugum, aðeins norð- ar, byrjaði gjóskufall rétt eftir kl. 20. Þessir bæir eru í 190-200 km fjarlægð frá Heklu. í Mývatnssveit varð gjóskufalls vart fyrir kl. 22. Á Grímsstöðum varð vart við gjóskuna milli kl. 23 og 24, líklega rétt fyrir miðnætti, og kl. 00.30 var gjóskuvottur á diski. Hann var greini- legri um morguninn svo eitthvað hef- ur gjóskufallið haldið áfram fram eftir nóttu. I Reykjadal varð vart við gjóskufall á Laugum bæði að kvöldi 17. og morgni 18. janúar. I Öxarfirði varð gjóskufalls einnig vart allvíða. Á Leifsstöðum byrjaði gjóskufall Iíklega um kl. 22 og lauk um kl. 23. Við Ærlækjarsel varð ekki vart við neitt milli kl. 21 og 22.30 en um miðnætti var komið örþunnt lag á bfla. í Lundi féll aska milli kl. 22 og 23. I Hafrafellstungu var diskur orðinn svartur af ösku á ellefta tíman- um. Á Raufarhöfn, um 330 km frá gos- stöðvunum, hófst gjóskufall um kl. 22.30 og varaði í eina og hálfa klukku- stund. Á Sauðanesi var vottur af gjósku á diski um miðnætti. Á Þor- valdsstöðum í Bakkafirði var komin mikil brennisteinslykt skömmu fyrir miðnætti og örlítið féll af gjósku eftir kl. 01 þann 18. janúar. 3. mynd sýnir jafntímalínur á leið gjóskunnar norðaustur yfir landið og útlínur þess svæðis þar sem gjóskufalls varð vart 17. janúar. Meðalhraði gjóskunnar norður í land var um 60 km á klst. Alls varð gjóskufalls vart á um 21.000 km2 svæði á landi fyrsta gosdaginn. Gjóskufall hélt áfram fram eftir nóttu og eimdi eftir af því daginn 164
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.