Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1992, Síða 49

Náttúrufræðingurinn - 1992, Síða 49
tral volcanoes form a caldera. Nearly all Icelandic central volcanoes liave devel- oped such phenomena. One of the excep- tions has been the Hekla volcanic system. Recently, a theory has been presented which suggests a caldera formation in the Hekla volcanic system during the Holo- cene. The theory is based on the following arguments: 1. The subglacial hyaloclastite forma- tions surround the Hekla volcano but are nearly absent from the mountain itself. Volcanic activity is always most intense in the centre of the volcanic systems, and there the accumulation of volcanics is greatest. In all comparable volcanoes in Iceland, hyaloclastites form the highest peaks - Hekla volcano is the only excep- tion. 2. The hyaloclaste ridges southwest and northeast of the Hekla volcano become higher as approaching the volcano, but are abruptly curtailed a short distance away from it. 3. In two places close to Hekla are blocks tilting towards the volcano and these seem to be bounded by arched frac- tures. 4. Where the Hekla fissure intersects the assumed caldera rim, there are pecu- liar xenolith occurrences. This may be in- terpreted as anomalous volcanic activity. 5. Outside the assumed caldera rim in the vicinity of Hekla, no lava flows have been found dating from 4500 years ago until about 500-600 AD. Thus there seems to be a time gap of 3000 years. Tephro- chronology, however, does not indicate any change in the volcanic activity during this period. The most obvious explanation of this time gap is that in the course of the great eruption which produced the H-4 tephra, a caldera collapse took place. If this theory is valid, it took about 3000 years to fill the caldera to the rim with la- va flows. 6. In the area between Hekla and the Vatnafjöll are some eruptive fissures. They are discontinuous and an 8-km gap occurs where they cross the assumed Hekla caldera. 7. Within the assumed caldera, only in- termediate magma (andesite) is erupted, but outside it mostly basaltic magma. It is likely that the curtailed hyaloclas- tite ridges, southwest and northeast of Hekla, have originally continued into the Hekla mountain itself. In the course of a caldera collapse, the parts of the ridges closest to the volcano have subsided. The fact that basaltic magma is not erupted within the caldera, may be explained by a magma chamber at depth beneath the vol- cano, containing intermediate and acidic magma acting as a density trap to the bas- altic magma. The assumed caldera is about 10 km in diameter (Fig. 4) but may consist of more than one smaller calderas, in similar man- ner as the Askja volcano in Northern Ice- land. In historical times, there have been 17 eruptions in the Hekla proper and 5 erup- tions, mainly basaltic, elswhere in the vol- canic system (Table 2). 191
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.