Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1992, Blaðsíða 49

Náttúrufræðingurinn - 1992, Blaðsíða 49
tral volcanoes form a caldera. Nearly all Icelandic central volcanoes liave devel- oped such phenomena. One of the excep- tions has been the Hekla volcanic system. Recently, a theory has been presented which suggests a caldera formation in the Hekla volcanic system during the Holo- cene. The theory is based on the following arguments: 1. The subglacial hyaloclastite forma- tions surround the Hekla volcano but are nearly absent from the mountain itself. Volcanic activity is always most intense in the centre of the volcanic systems, and there the accumulation of volcanics is greatest. In all comparable volcanoes in Iceland, hyaloclastites form the highest peaks - Hekla volcano is the only excep- tion. 2. The hyaloclaste ridges southwest and northeast of the Hekla volcano become higher as approaching the volcano, but are abruptly curtailed a short distance away from it. 3. In two places close to Hekla are blocks tilting towards the volcano and these seem to be bounded by arched frac- tures. 4. Where the Hekla fissure intersects the assumed caldera rim, there are pecu- liar xenolith occurrences. This may be in- terpreted as anomalous volcanic activity. 5. Outside the assumed caldera rim in the vicinity of Hekla, no lava flows have been found dating from 4500 years ago until about 500-600 AD. Thus there seems to be a time gap of 3000 years. Tephro- chronology, however, does not indicate any change in the volcanic activity during this period. The most obvious explanation of this time gap is that in the course of the great eruption which produced the H-4 tephra, a caldera collapse took place. If this theory is valid, it took about 3000 years to fill the caldera to the rim with la- va flows. 6. In the area between Hekla and the Vatnafjöll are some eruptive fissures. They are discontinuous and an 8-km gap occurs where they cross the assumed Hekla caldera. 7. Within the assumed caldera, only in- termediate magma (andesite) is erupted, but outside it mostly basaltic magma. It is likely that the curtailed hyaloclas- tite ridges, southwest and northeast of Hekla, have originally continued into the Hekla mountain itself. In the course of a caldera collapse, the parts of the ridges closest to the volcano have subsided. The fact that basaltic magma is not erupted within the caldera, may be explained by a magma chamber at depth beneath the vol- cano, containing intermediate and acidic magma acting as a density trap to the bas- altic magma. The assumed caldera is about 10 km in diameter (Fig. 4) but may consist of more than one smaller calderas, in similar man- ner as the Askja volcano in Northern Ice- land. In historical times, there have been 17 eruptions in the Hekla proper and 5 erup- tions, mainly basaltic, elswhere in the vol- canic system (Table 2). 191
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.