Samvinnan - 01.04.1930, Side 112

106
SAMVINNAN
breytt í Bretaveldi, Bandaríkj unum og á Frakklandi, en
Sovjetríkið hefir reynt þjóðnýtingu alls, militant
k o m m u n i s m u s, og svipað skattafyrirkomulag og
Vestur-Evrópuríkin, öll þessi ólíku stig. Allar venjulegar
tegundir skatta og tolla hafa verið reyndar þar, nema
erfðaskattur.
Bolsjevíkar vilja eðlilega ekki viðurkenna þá stað-
reynd, að stj órnarhættir Sovjet-ríkisins sé orðnir einkar
líkir og hjá auðvaldsríkjunum. Fyrsta grein trúarj átning-
ar þeirra er þess efnis, að Sovjet-Rússland sé í öllu tilliti
ólíkt hinum kúguðu Vesturríkjum. „Þér verðið að skilja,
að á Rússlandi eru ekki til auðmenn“, er barið inn í út-
lendinga. En vekja skal athygli á því, að Rússar hafa á
síðustu tímum tekið upp þá fjármálastefnu Vestur-ríkj-
anna, er skapað hefir auðmenn.
Stefnubreytingar Rússa í fjármálum hafa verið með
þrennu móti. Fyrsta tímabilið nær frá byltingu bolsjevíka
og til 1921, er „nýja fjármálastefnan“ (Nep) var tekin
upp. Þann tíma voru afurðir landsins teknar eignamámi
af bændum. Næsta tímabil nær frá 1921 til 1924, að horf-
ið varð frá N e p. Þann tíma aflaði ríkið sér mestra tekna
með eignasköttum. Þriðja tímabilið voru tollaðar allar
óþarfavörur og gjöldin hafa færzt meir og meir yfir á
eignalausa borgarbúa. Bændurnir, er áður voru píndir til
gjalda, eru nú vemdaða stéttin. í stað þess að vera aðal-
gjaldendur, greiða þeir nú aðeins smágjöld í ríkissjóð.
Bolsjevíkar hefði átt að vita af reynslu Evrópuríkj-
anna, að fjármálastefna fyrsta tímabilsins var ekki fram-
kvæmanleg. Allar tekjur ríkissjóðs áttu að koma frá
bændum. Það var næg reynsla fyrir þvi, að ekki þýðlr
að leggja jafn þunga skatta á sveitir og bæi, því að bænd-
urnir vilja ekki búa við slíkt. En bolsjevíkar höfðu ekki
sótt vizku til fjármálamanna Evrópu, heldur til Marx. í
kenningu sinni hafði Marx gengið út frá því, að í verka-
manna ríki myndi bændur með glöðu geði gefa meðbræðr-
um sínum í borgunum aleigu sína.
Það reyndist ekki svo um rússnesku bændurna. Þeir