Samvinnan - 01.04.1930, Blaðsíða 73

DANSKUR LANDBÚNAÐUR
67
Hér á landi hefir það verið erfitt úrlausnarefni, hvað
gera ætti við undanrennuna og áfimar, ef ekki borgaði sig
að vinna úr þeim osta. En dönsku bændurnir eru ekki í
vandræðum með undanrennuna. Undanrennuna gefa þeir
svínunum. Má sennilega fullyrða, að þeir hafi meira upp
úr henni en rjómanum, í hlutfalli við raunveruiegt verð-
mæti.
V.
Enginn búskapur í Danmörku borgar sig eins vel og
svínaræktin. Það vita bændurnir líka, og þess vegna gefa
þeir svínunum mjólkina úr kúnum og brauðið frá sjálf-
um sér. Mestur hluti kornsins og öll undanrennan fer i
svínin. Hér á landi hafa menn yfirleitt þá hugmynd um
þessar skepnur, að þær lifi mest á sorpi og óþverra, sem
önnur dýr ekki leggja sér til munns. En sá, sem kemur
inn í svínahús á dönskum sveitabæ, fær allt aðra hugmynd
um fóðrun svínanna. Satt er það, að svínin eta allt, sem
tönn á festir, eru jafnt kjötætur og jurtaætur. Fyrrum
voru þau og látin ganga mikið úti og sjá fyrir sér sjálf að
miklu leyti. Þá voru þau venjulega látin lifa hálft annað
ár og síðan send lifandi til Þýzkalands. En um 1890 vildi
það óhapp til, að tvö dönsk svín fengu lungnabólgu í
lestinni á leiðinni suður eftir og voru veik, þegar þau
komu til slátrunarinnar. Þýzkir stjórnmálamenn, sem
gjarnan vildu útiloka erlenda samkeppni, notuðu tækifær-
ið til að banna innflutning lifandi svína frá Danmörku.
Þýzka innflutningsbannið varð ásamt öðru fleiru til þess,
að Danir gjörbreyttu meðferð svínanna, hættu að flytja
út lifandi svín og komu upp sláturhúsum með nýjum
kjötverkunaraðferðum. Þá sem endranær fundu bænd-
urnir í samvinnuskipulaginu máttinn til að komast úr
kreppunni. Langflest svínasláturhúsin eru rekin af sam-
vinnufélögum bændanna sjálfra, sem svínin eiga.
Svínaræktinni svipar að því leyti til þorskveiðanna
íslenzku, að hún gefur fljótan og mikinn arð. Sama gylt-
an á marga grísi í einu (allt að 10) og nokkrum sinnum á
5*