Samvinnan - 01.02.1971, Blaðsíða 23

En stjórnarvöld beittu ekki ávallt valdi.
Alls ekki. Þau sýndu líka skilning. Kom
hann í ljós með beinum svörum til náms-
manna. Nærri þvi öll samhljóða á þá leið
að: „Sanngjarnar kröfur námsmanna
verða teknar til velviljaðrar athugunar“
eða „Stjórnarvöld hafa fullan hug á að
taka eftir föngum tillit til eðlilegra óska
þeirra“. Fundir með menntamálaráð-
herra báru engan árangur. Stjórnarvöld
töfðu málið og beittu valdi. Kröfur og
aðgerðir námsmanna féllu ekki í ramma
pólitíska kerfisins. Samkvæmt eðli þess
voru viðbrögðin slík.
Veigamikinn þátt í valdbeitingu stjórn-
arvalda skipuðu málgögn stjórnarflokk-
anna. Eyddu þau mikilli prentsvertu og
brögðum til þess að sýna almenningi
fram á ósvifni námsmanna, tillitsleysi
krafna þeirra, velvilja stjórnarvalda og
þátt ógnvænlegra vinstriafla í aðgerðun-
■ um. Gekk það vel, enda er Morgunblaðið
með tugþúsundir lesenda ákaflega áhrifa-
ríkt og sannfærandi. Þannig beittu
stjórnarvöld umráðavaldi yfir fjölmiðl-
um til að snúa almenningsáliti á sveif
með sér. Einnig það er valdbeiting.
Stjórnarvöld komu til móts við kröfur
námsmanna í sumar. Lán voru aukin,
hluti þeirra greiddur í byrjun námsárs.
Þar með álita þau, að málið sé úr sög-
unni. Námsmenn skulu setjast að sinu
að nýju og krefjast einskis meir. Morgun-
blaðið segir, að þessi árangur sé ekki
frumhlaupi nokkurra námsmanna er-
lendis að þakka.
„Stjórnarvöld hafa eftir föngum tekið
tillit til eðlilegra óska námsmanna."
Punktur.
Lánahækkunin er ekki opinberlega tal-
in liður í tillögum SÍNE um lán, er nemi
100% umframfjárþarfar handa öllum
nemendum í æðri skólum. Námslaun eru
ekki nefnd. Meirihluti í stjórn lánasjóðs
ekki heldur.
Margnefnt pólitískt stjórnkerfi íslands
hefur ekki hreyfzt á grunni, aðeins gefið
eftir innan fjármáladeildarinnar, jafn
lítið og það sjálft leyfir af nauðsyn. Það
er ekki nóg.
Kristján Guðlaugsson:
Af freistara vorum
þú leiddir mig útfyrir
upp á musteri auðsins
og sagðir: allt þetta
og þriðjapart úr álverum heimsins
skal ég gefa þér óverðugum
ef þú gefur mér sálu þína
ef þú gefur mér samvizku þína
skilyrðislaust
og þú dróst mig nauðugan
upp á níræðan hamar valdsins
og sagðir: öll þessi
og þúsund lönd önnur
skal ég færa þér
frjósama dali
fésælar afréttir
algrónar lendur
ómælisvíðar
og þú þauðst mér hönd þína
hála og þvala
og hvíslaðir: þiggðu
þiggðu
II.
þú minntir mig á bob hope
í bandarískum sjónvarpsþætti
eða sígarettuauglýsingu
úr new york times
þú minntir mig á billy graham
við guðsþjónustu
eða verðbréfabraskarann
frá wall street
eða miss world
til að finna a/tur hamingju þina
í fábrotnu lífi
og látlausum háttum
ég býð þér samkennd mína
til að sigrast á áhyggjum þínum
og þarflausri mannvonzku
JÓLAKVEÐJA
og matarhugleiðingar
æi, keyptu einn lítra af þlóði
ég er þyrstur og sottla flís af kjöti
æi, keyptu tvær munnþurrkur og eina ryksugu
æi, guð minn góður, er búið að éta alla
vini mína?
er búið að éta guð líka og líkið af
WALT DISNEY?
æi, skjóttu þá einhvern nágrannann I matinn,
einhvern sem ekki reykir
skóttu bara konuna útá horni,
hún reykir bara sjö pakka á dag
og tekur ekki nema fimm tegundir af pillum
æi, gefðu mér dóp: valíum og líbríum
æi, af hverju er allt étið, er þeim ekkert
heilagt?
æi, étum þá gamla hundinn á loftinu
eða holdsveiku rottuna í kjallaranum
étum betrekkið af svefnherbergisveggnum
étum gellurnar af móður þinni
étum síðasta blómið úr garðinum
æi, guð minn góður, étum
étum
hugboð um byltingu
Neistinn
Atburðir vorsins kveiktu neista. Náms-
menn og aðrir þjóðfélagsþegnar sáu, að
mönun (próvókasjón) og skipulagðar að-
gerðir, framkvæmdar með festu, bera
árangur. Mönun vegna þess að bæði
námsmenn og aðrir neyðast til að taka
afstöðu með eða á móti málum. Skipu-
lagðar aðgerðir og réttarbeiting vegna
þess að þær virkja allan viljugan hluta
námsmanna.
Víst er, að námsmenn ná settum mörk-
um, haldi þeir áfram á sömu braut, vinni
betur að upplýsingu almennings og gagn-
rýni bresti og mótsagnir i menntamálum
og þ.'óðfélagsmálum yfirleitt.
Þeir gleyma ekki, að baráttan er póli-
tísk.
Þeir gleyma ekki samstöðu sinni með
láglaunafólki.
Þeir gleyma ekki, að barátta þeirra fyr-
ir réttlátu þjóðfélagi er í þágu flestra.
Neistinn, sem kviknaði í vor, er alls
ekki hjaðnaður. 4
III.
en ég hló og minnti þig á orðin
sem messías viðhafði forðum:
vík frá mér satan
vík frá mér satan
IV.
en svo leiddi ég þig tregan
út í tunglsljósið
þar sem tíbráin birtist sem liilling
í björtu skini mánans
og sagði: allt þetta
og þrúgur jarðarinnar
og þang hafsins
þúsund andlit náttúrunnar
allt þetta eru auðæfin
og eilífðin
svo teymdi ég þig dræman
ofan af digrum haugum móleits gulls
og sagði: aðeins þetta glys
og þrjátíu dali silfurs
getur þú boðið mér
en ég býð þér frelsi
í dag lít ég enn einu sinni yfir það
sem á morgun verða rústir
undrandi og í senn hryggur
yfir þessum misfellum
þessum efasemdum
þessum andstæðum
og á morgun verða lögmálin afnumin
eitt af öðru
eins og sprekin sem tínd eru á eldinn
til að endurnýja hann
og þegar rökkrið seilist fram
og sjónin missir skyns á nótt og degi
er skylda okkar sú að láta hvergi bugast
hvergi skjátlast
hvergi skelfast
því við óttu verður akurinn vandlega plægður
ungum höndum
unz sofin moidin verður svört á ný
og frjósöm
þá kemur dögun eins og dögg af huldum
spegli
og djúpt úr fylgsnum áður blindra augna
lít ég andlit mitt að lokum
19