Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Blaðsíða 17

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 127
ritinu. En það er ekki alt búið enn. pegar nú B. Kr. þyk-
ist vera búinn að sanna með óyggjandi rökum, að álagn-
ingin hafi þurft að vera 86%, segir hann, að „dæmi
þessi sýni hvað útlent veltufé í verslun landsins hlaut að
vera dýrt“, en rétt áður tekur hann svo til orða: „Vitan-
lega lagði selstöðuverslunin aldrei svo mikið á vörurnar
eins og hér er gert ráð fyrir, allra síst á nauðsynjavör-
urnar“. Af þessu sést að annaðhvort skoðar höf. sína eig-
in útreikninga sem staðleysu, eða hann álítur, að versl-
unin hafi verið rekin með tapi, og munu færri fallast á
það heldur en hið fymefnda, því að hingað til hafa ekki
verið bornar brigður á það, að selstöðuverslanirnar hafi
ekki farið blásnauðar út úr viðskiftum við íslendinga.
Höf. hefir því ekki tekist að réttlæta gamla verslunar-
fyrirkomulaginu, en annað hefir honum tekist að sýna
fram á, sem alþýðumenn vissu að vísu áður, nefnilega
hvað það er dýrt að vera fátæklingur í þjóðfélagi þar
sem líftryggingin er í höndum auðugrar kaupmanna-
stéttar.
það er auðvelt að segja það nú, eins og höf., að
„stofnun banka og samgangna hlaut því að vera það
fyrsta, sem gera þurfti á þeim tímum“, en það er líka
óhætt að fullyrða, að þjóðin var hvorugs megnug í þá
daga, svo að nokkru haldri kæmi í baráttunni við erlenda
verslunai-valdið. pó að Landsbankinn væri stofnaðui’, bætti
hann framan af sárlítið úr lánsþörf þjóðarinnar, og eft-
ir innlendum skipagöngum varð þjóðin að bíða meira en
hálfa öld frá einokuninni.
það sem fyrst á að gera, er ætíð það sem h æ g t
e r að gera, og Kaupfélag þingeyinga er ávöxtur þess,
sem bændur í þingeyjarsýslu gátu gert versluninni til
bóta á þeim tíma, þegar þeir höfðu hvorki aðgang að
lánsstofnun né samgöngufærum.
Höf. minnist á forgöngumenn K. p., þá Jakob Hálf-
dánarson og Benedikt Jónsson frá Auðnum, án þess þó
að nefna nöfn þeirra. Vill hann mjög knésetja báða fyrir