Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Blaðsíða 26

136 Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
fyrirkomið, að kaupfélögin leggja ekkert veltufé fram
í byrjun, heldur skrifa sig fyrir hlutum, er nema hér
um bil 5 kr. á hvern félagsmann. þetta hlutafé er svo
innborgað með jöfnum afborgunum á fimm árum og
tekjuafgangur af verslun Sambandsins sjálfs, að svo
miklu leyti sem hann ekki legst í varasjóð, fyrst og
fremst látinn ganga til innborgunar á hlutafénu og fé-
lögin þurfa því aðeins að leggja fram fé til viðbótar, að
verslunartekjuafgangurinn hrökkvi ekki til. En á með-
an verið er að innborga hlutaféð, standa félagsmenn í
sjálfskuldrábyrgð (samábyrgð) fyrir hlutafé sínu, og er
það til tryggingar Sambandinu, en þegar búið er að
greiða hlutaféð, stendur það sem trygging ásamt vara-
sjóði félagsins í Sambandinu, en samábyrgðin fellur nið-
ur af því að skuldbindingu hennar er þá fullnægt. Að
félögin geta komist af með að leggja svona lítið veltu-
fé fram, stendur í sambandi við hinar gi'eiðu sam-
göngur og öra viðskiftalíf, sem gerir Sambandinu mögu-
legt að velta fénu mörgum sinnum. Félögin eru þar ekki
í samábyrgð sín á milli af þeirri einföldu ástæðu, að
þess þarf ekki með. Sambandið þarf ekki að taka nein
stórlán og kaupfélögunum veitist létt að innborga á
5 árum hið litla hlutafé, sem þörf er fyrir til veltufjár.
þó má geta þess, að hinn ágæti brautryðjandi sam-
vinnustefnunnar í Danmörku, Severin Jörgensen, lagði
til að samábyrgð væri einnig höfð í Sambandinu, af því
að það væri siðferðisleg'a réttari grundvöllur.
Hér stendur öðruvísi á en í Danmörku. Veltufjár-
þörfin er líklega alt að því 20 sinnum meiri hér en
þar. það er því óhjákvæmilegt, að það þarf mörgum
sinnum lengri tíma til þess að safna nægilega mikiu
veltufé hér en þar, ef notuð er sama aðferð að safna
tekjuafgangi verslunarinnar í því skyni, því að um veru-
leg fjárframlög frá félagsmönnum sjálfum getur ekki
verið að ræða í byrjun. Við þurfum því stærra lán og
til lengri tíma, til þess að geta stofnsett og starfrækt