Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.12.1922, Blaðsíða 71

Tímarit íslenski-a samvinnufélaga. 181
haganlegast fyrirkomið. pessi tilraun segir B. Kr. að
hafi mishepnast af því að þingið hafi ekki viljað fall-
ast á þessa tillögu og þjóðin enn síður. En til þess að
„Sambandið gæti notað ríkissjóðinn", hafi ekki annað ráð
verið eftir en ,,að halda lífnu í Landsversluninni“. Er
því rétt að athuga það mál nánar.
Á Alþingi 1914 voru samþykt lög um ráðstafanir
til þess að tryggja landið gegn hættu, sem stafað gæti
af ófriði í Norðurálfu. Var stjórninni þar heimilað að
kaupa frá útlöndum fyrir landssjóðs hönd hæfilegar
birgðir af nauðsynjavöru, svo sem komi, kolum, salti,
steinolíu, vélaolíu, veiðarfærum, læknislyfjum o. s. frv.
Vai’ stjórninni heimilað að nota handbært fé landssjóðs
til vörukaupanna og auk þess að taka alt að 500 þús.
kr. lán til slíkra kaupa.
Flutningsmenn frumvarpsins voru Einar Amórs-
son, Sveinn Björnsson, Matth. Ólafsson og Bjöm
Kristjánsson sjálfur. Samvinnumenn em því ekki hvata-
menn að stofnun Landsverslunarinnar, heldur er B. Kr.
einn þeirra. Á næsta þingi var svo lánsheimildin fæi’ð
upp í 1 milj. kr.
En fyrstu ár Landsverslunar var reikningsfærslan
þannig, að ekki þótti gott að átta sig á henni og starf-
rækslu hennar að öðru leyti þótti að nokkm ábótavant.
þessvegna var það eitt af fyrstu verkum Sigurðar Jóns-
sonar, þegar hann varð ráðherra, að fá nýja menn til
að veita henni forstöðu. Fyrir valinu urðu fyrst þórður
Sveinsson og Héðinn Valdimarsson, og síðar Ágúst
Flygenring, Hallgr. Kristinsson og Magnús Kristjánsson
núverandi forstjóri Landsverslunar.
Samvinnumenn eiga því ekki annan þátt í Lands-
versluninni en að hafa hjálpað til að koma lagi á hana.
En einmitt þegar hún er komin í lag vill svo einkenni-
lega til, að kaupmenn, og þar á meðal B. Kr. fara að
berjast á móti henni áður en nokkurt jafnvægi er kom-
ið á viðskiftalífið. En þá fanst samvinnumönnum aftur