Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1991, Síða 160

Andvari - 01.01.1991, Síða 160
158 GUNNAR STEFÁNSSON ANDVARI er talin hafa endurvakið þuluformið í íslenskum kveðskap. Fyrsta bókin, Kvæði, sýnir fágæta kunnáttu ungs höfundar í ljóðrænni skáldlist og átti góð- an þátt í að losa um hömlur og beina ferskum straumum inn í bókmenntirn- ar. Einnig hafði Hulda veruleg áhrif í ljóðrænum prósa eins og hér er bent á, en þeim þætti í verkum hennar hefur verið miklu minni gaumur gefinn. Hún gaf út ljóðrænar smásögur, Æskuástir, 1915 og annað kver með sama nafni 1919. Þetta verk er að mörgu leyti hliðstætt Hel Sigurðar Nordals í Fornum ástum sem út kom sama ár og mun meira frægðarorð hefur farið af. Loks er að telja Myndir 1924, þætti og prósaljóð sem verulegt nýjungagildi höfðu á sínum tíma. Þeirri stefnu hélt Hulda þó ekki fram, prósi hennar varð í hefð- bundnari epískum sniðum er á leið, en aldrei leynir sér þó að hún var um- fram allt lýrikker, vafalaust einn hinn fremsti sinna samtíðarmanna. Það hefði verið fróðlegt að athuga ger stílþróun í verkum Huldu, ljóðum og lausu máli. Höfundur inngangs bendir á nokkur atriði í stíl hennar vel og skilmerkilega, drepur á hina fíngerðu persónulegu náttúrulýrik, en annað er þó ofar á baugi og verður megininntak ritgerðarinnar. Það er greinargerð um hvernig skáldkonan bælir frelsisþrá sína, tekur á sig kúgunarfjötra kven- hlutverksins sem hún reynir að gera bærilega með æ meiri rómantískri fegr- un þess er á líður. Um þetta stendur hér: „Segja má að í Myndum séu tvenns konar vatnaskil í skáldskap Huldu. Þróun hennar í átt til nýstárlegra forms nær hámarki í hinum frjálsu og óhefðbundnu prósaljóðum. Innihald margra þeirra, boðskapur og hug- myndafræði, er hins vegar í hrópandi mótsögn við framsækið formið. í stað skáldadraumsins er móðurhlutverkið hafið til skýjanna og bæling tekin fram yfir frelsi eðlishvatanna. Hin jarðneska og sjálfhverfa ást hefur vikið fyrir óeigingjörnum kærleika til alls sem lifir. Næstu verk Huldu staðfesta þessa breytingu. Tveimur árum á eftir Mynd- um, 1926, kom ljóðabókin Við ysta haf. Nafnið er táknrænt, alger andstæða við heiti Segðu mér að sunnan þar sem hugurinn leitaði enn til fjarlægra landa þótt bjartsýnin og vongleðin væri að mestu horfin. í ljóðinu „Við ysta haf“ lýsir skáldkonan þeim ásetningi sínum að sætta sig við þröngan sjóndeildarhring heimabyggðarinnar, varðveita hinn þjóðlega menningararf og vinna lífinu og kærleikanum.“(72) Þetta er reifað og rökstutt með mörgum dæmum í innganginum og af ærn- um lærdómi vitnað til femínískra bókmenntarannsókna því til stuðnings. í þessu samhengi er gerð nokkur grein fyrir sögunni Dalafólki, stærsta verki Huldu, en þar nær fegrun húsmóðurhlutverks og sveitalífs, festu og tryggð- ar hámarki. Löngum hefur verið á orði að sú saga muni samin til mótvægis við Sjálfstætt fólk og staðfestir áður óbirtur bréfkafli frá Huldu það. Henni var mikið kappsmál að láta þýða bókina á ensku til að vinna gegn lýsingum Halldórs Laxness á íslendingum sem henni þóttu bæði ósannar og niðrandi.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.