Andvari - 01.01.2006, Blaðsíða 16

14
INGVAR GÍSLASON
ANDVARI
í upphafi 21. aldar er augljóst að íslendingar munu reyna á sjálfum sér
mikinn aðflutning útlendinga til búsetu í landinu. Ég held að það muni
sanna sig á líðandi öld að inngjöf útlendra erfða og gena í „vort aríska
blóð“ mun síst verða íslenskri þjóðmenningu að falli. Þjóðmenning
hrynur, ef hún hrynur, innan frá, ekki að utan.
Eysteinn Jónsson fæddist á Djúpavogi 13. nóvember 1906. Foreldrar
hans voru hjónin Sigríður Hansdóttir Beck frá Sómastöðum í Reyðar-
firði (f. 1872, d. 1949) og séra Jón Finnsson sóknarprestur í Hofspresta-
kalli í Álftafirði (f. 1865, d. 1940). Þau hjón bjuggu fyrst á Hofi, en
brugðu búi og settust að á Djúpavogi 1905. Þar bjuggu þau á grasbýli,
sem þau nefndu Hraun og stunduðu nokkurn búskap sem algengt var
í sjávarplássum á þeirri tíð. Séra Jón var sóknarprestur sveitanna við
Álftafjörð, Hamarsfjörð og Berufjörð til 1931 og hafði þá gegnt þeirri
þjónustu full 40 ár. Fjölskylda þessara austfirsku prestshjóna var ekki
stór. Þau áttu þrjá syni, Finn (dó ungur), Hans Jakob og Eystein. Hjá
þeim ólust upp að auki fósturbörn. Jakob Jónsson fæddist á Hofi 20.
janúar 1904. Hann varð snemma á ævi sinni og æ síðan þjóðkunnur
prestur og rithöfundur. Tvö af börnum hans eru þekkt skáld, Svava
Jakobsdóttir og Jökull Jakobsson. Þau fæddust á Norðfirði, þar sem
faðir þeirra var sóknarprestur við góðan orðstír, svo að við, gamlir
Norðfirðingar, munum vel það góða fólk. Menntahugur og sköpunar-
gáfa með framtakssemi einkenna marga ættmenn Eysteins Jónssonar.
Sjálfur smakkaði hann örvandi veigar af ættarbrunni vits og dugandi
framgöngu. Hann þurfti engrar ítroðslu við né langrar skólasetu til þess
að verða leiðandi forustumaður í þjóðmálum sem var það hlutverk sem
honum var ætlað.
Frá ungum aldri gekk Eysteinn til verka að hverju því sem til féll
á staðnum, bæði vann hann bústörfin heima, sem tóku sinn skerf af
vinnustundum hans og sumar eftir sumar stundaði hann sjóróðra eða
vann í landi við beitningu, fiskaðgerð og saltfiskverkun. Verslunar-
og skrifstofustörf léku í höndum hans. Þannig liðu unglingsárin að
alþýðleg vinna á sjó og landi var viðfangsefni hans. Hann er orðinn 19
ára þegar hann ákveður að stunda formlegt nám og sest í Samvinnu-
skólann. Þess er þó að geta að hann naut tilsagnar föður síns í ýmsum
námsgreinum, sem var skóli út af fyrir sig. Faðir hans var lærður vel,
mikill bókamaður og námsmaður eftir því. Halldór Laxness átti eitt
sinn leið inn á prestsheimilið á Hrauni. Honum þótti mikið til séra Jóns
koma, sagði hann vel máli farinn og vakandi í hugsun.