Andvari - 01.01.2006, Blaðsíða 60

58
INGVAR GÍSLASON
ANDVARI
stóðu að frumvörpum þessum þingmenn úr ýmsum stjórnmálaflokk-
um. Eysteinn fór yfir þessi frumvörp og dreif í því að samræma hug-
myndir sem þar komu fram og úr varð frumvarp sem samþykkt var sem
lög og stóðu lengi óbreytt að meginstofni.
Lokasprettur þjóðleikhúsmálsins
Það kom í hlut Eysteins menntamálaráðherra að taka lokasprettinn í
byggingarmálum Þjóðleikhúss, setja stofnuninni lög, skipa hinn fyrsta
þjóðleikhússtjóra og gera allt klárt fyrir opnun Þjóðleikhúss vorið
1950. Eins og margt sem gerðist í menningarmálum fyrir og um 1930
mátti rekja baráttu fyrir íslensku þjóðleikhúsi til Jónasar Jónssonar og
samherja hans um það mál utan þings og innan. Bygging Þjóðleikhúss
hófst í ráðherratíð Jónasar 1929 og tókst að gera það fokhelt á þremur
árum. Þá stöðvaðist byggingin sem afleiðing kreppunnar miklu. Stóð
húsið ófullgert árum saman og ekki nýtt nema af breska hernum eftir
hernámið 1940. Eftir styrjöldina var hafist handa um framhald bygg-
ingarinnar. Forveri Eysteins á stóli menntamálaráðherra, Brynjólfur
Bjarnason, undirbjó auk þess lagasmíð um Þjóðleikhús án þess að
þeim undirbúningi lyki í hans tíð. Eysteinn tók upp þráðinn og skip-
aði þriggja manna nefnd af sinni hálfu til þess að semja frumvarp til
þjóðleikhúslaga. I nefndinni voru Guðlaugur Rósinkranz, yfirkennari
við Samvinnuskólann, og alþingismennirnir Sigurður Bjarnason og
Gylfi Þ. Gíslason.
A þeim tíma sem Eysteinn var enn menntamálaráðherra voru áhuga-
menn í tónlistarmálum með Ragnar í Smára og Pál ísólfsson í broddi
fylkingar á fullu um að koma fram hugmynd sinni um stofnun sinfóníu-
hljómsveitar og áttu góð samskipti við ráðherra um það og leituðu ráða
hans og stuðnings. Eysteinn var ekki svo lengi menntamálaráðherra
að sjá mætti fyrir endann á stofnun sinfóníuhljómsveitar í hans tíð. En
Ragnar bar ætíð lof á Eystein fyrir holl ráð og hvatningu.
Landhelgismál í 30 ár
Vafalaust verður „landhelgismálið“ talið eitt mikilvægasta mál, sem
íslenskir stjórnmálamenn unnu að á 20. öld. Þó var þetta ekki mál sem