Andvari - 01.01.2006, Síða 105

ANDVARI
„KVÆÐIÐ UM GUTTA RÉÐI ÖRLÖGUM MÍNUM“
103
til umfjöllunar en í nokkuð öðru ljósi en áður. Þuríður, móðir Óla, er sterk,
greind og rólynd kona sem vinnur fyrir syni sínum og eiginmanni sem er
fullkomin andstæða hennar, veiklyndur, barnalegur og skapbráður. Meðan
Óli er ungur tilbiður hann föður sinn. En þegar skilnaður foreldranna stendur
fyrir dyrum verður honum ljóst að allt öryggi í lífi hans á rætur hjá móð-
urinni. Hann kýs því að fylgja henni og að lokum kemur faðirinn aftur til
þeirra. Á meðan drengurinn er að fara fram úr föðurnum í þroska verður
sambúð þeirra býsna erfið en að lokum hefur hann lært að virða móður sína
og þykja vænt um föður sinn eins og hann er. Frú Valgerður, langamma Óla,
segir:
Reyndu alltaf að skilja fólk hlýjum skilningi, Óli minn, og láta þér þykja vænt um það
þrátt fyrir galla þess. Verstu gallar okkar eru nefnilega þeir, að við gleymum því stund-
um að reyna að skilja það, sem í kringum okkur er.8
Bækurnar þrjár um Ásgeir Hansen, Börn eru bestafólk 1961, Sumar í Sóltúni
1963 og Vetur í Vindheimum 1964, eru síðustu unglingasögur Stefáns. Börn
eru besta fólk skrifaði Stefán á þremur mánuðum frá apríl til júní 1961 og
hefur um hana svofelld orð:
Heimkominn skrifaði ég uppkast að nýrri unglingasögu. Það verður að játast, að þá sögu
skrifa ég ekki vegna þess að löngun mín stefni til þess. Ég verð að gera það til þess að
auka tekjur mínar, annars sé ég ekki fram á að við getum lifað. Nú er svo að vísu, að
starf sem þetta er mjög illa borgað, en ég á ekki völ á öðru starfi. Það er ætlun mín að
leggja ekki mjög hart að mér við þessa sögu, skrifa hana ekki með bókmenntasjónarmið
fyrir augum, eins og þær aðrar unglingasögur sem ég hef skrifað. Samt má ég ekki kasta
mjög til hennar höndunum. Þá halda þeir fullorðnir, sem í hana líta að illa sé mér aftur
farið.9
Sjálfur var Stefán sannfærður um það að vegna þess að hann var fyrst kynnt-
ur sem barnabókahöfundur fengju sögur hans ekki þær viðtökur sem annars
hefði orðið og honum hefði þótt við hæfi. Hann ræðir oft í dagbókum af
hreinskilni um ritstörf sín, viðbrögð við þeim og skoðanir sínar á þeim við-
brögðum. Árið 1948 ritar hann:
En með hverjum deginum, sem líður verður það nú ljósara að örlög mín eru ráðin sem
rithöfundar. Vegna þess hve bamakvæði mín urðu vinsæl og allir kannast við mig fyrir
þau, mun ég aldrei verða viðurkenndur, sem rithöf. fyrir fullorðið fólk. Kvæðið um
Gutta réði örlögum mínum. Ég gerði það kvæði fyrir Jón ísleifsson, þegar hann var
með Drengjakór Reykjavíkur og vildi fá texta við þetta lag. Fyrir hann gerði ég líka Óla
skans. Þannig lenti ég út í það að yrkja kvæði fyrir böm. Mér datt ekki í hug þá, að þetta
yrði til þess að gera mér erfiðara að ná eyrum þroskaðra lesenda.10
Árið 1955 farast Stefáni svo orð: