Andvari - 01.01.1949, Side 40

36
Barði Guðmundsson
ANDVARI
allir í senn níu köflum síðar, þá er greint er frá brúðkaupi
foreldra Höskulds Hvítanesgoða. En ekkert eiga þeir þó sain-
an að sælda fyrr en í 79. kafla sögunnar. Þá lætur höfundur
Skarphéðin kúga Mörð til þess að selja Högna á Hlíðarenda
sjálfdæmi fyrir víg Gunnars. Sá atburður er í beinu orsaka-
sambandi við rógburð Marðar, er leiddi til dráps Höskulds
Hvítanesgoða. Þar liggja leiðir Marðar og Njálssona saman á
hinn örlagaríkasta hátt. Frá sjónarmiði höfundar séð er höf-
uðhlutverk Njálssona í sögunni það að drepa Höskuld fóstur-
bróður sinn og þola siðan friðþægingardauða í brennunni.
Með rógi sínum er Mörður upphafsmaður ógæfunnar. Þess
vegna er hann og Njálssynir kynntir samtimis, og Mörður
með einkunnarorðunum: „Hann var slægur maður í skap-
lyndi, en illgjarn i ráðum.“
Merði Valgarðssyni var einnig fengið það hlutverk i hendur
að koma Gunnari að Hlíðarenda á kné. Fyrir vígi hans standa
höfðingjarnir Gissur hvíti og Geir goði. Um leið og þeir koma
til sögunnar fær Mörður að nýju dóm sinn kveðinn upp og
nú með orðunum: „Hann var slægur og illgjarn.“ Má af þessu
marka, að höfundur hefur haft víg Höskulds og Gunnars sér-
staklega í huga, er hann lýsir skapgerð Marðar. Lýsingar
þessar eru þannig hliðstæðar þeim ummælum höfundar Þor-
gilssögu, sem beint er að Þorvarði i Saurbæ, þá er frásögnin
liefst af drápi Þorgils skarða. Og öllum þrem frásögnununi
af vígunum lýkur með nálega sama hætti: „Víg Gunnars mælt-
ist illa fyrir um allar sveitir." „Víg Höskulds spurðist um
allar sveitir og mæltist illa fyrir.“ „Mæltist víg þetta allilla
fyrir um allar sveitir.“ En um dráp Þorgils er komizt svo að
orði: „Spurðust tíðindi þessi um allt land. Létu menn illa
yfir þessum tíðindum." „Mæltist þetta verk illa fyrir.“
Þá er Njáluhöfundur greinir frá upptöku fimmtardómsgoð-
orðanna, nefnir hann sem hliðstæðu við hið nýja goðorð
Höskulds „Laufæsingagoðorð í Eyjafirði“. Mannaforræði
þetta hlýtur að hafa verið meðal þeirra goðorða, sem Þorgils
skarði og Þorvarður Þórarinsson deildu um. Hér mun Þor-
varður Þórðarson í Saurbæ hafa haft nokkra aðild, því að líkur