Andvari - 01.01.1916, Blaðsíða 84

76
Uni veðráttu og landkosti
lAndvari*.
gæti dulist hefðu þau verið. Jöklarnir í fornöld hafa
að öllu verulegu haft sömu takmörk eins og nú og
snælínan heíir ekki verið liærri; uppsprettur jökul-
ánna hafa lialdist á sötnu hæð yfir sjó og árnar hafa
ekki verið vatsmeiri en nú, fremur mætli hnegjast
að þeirri skoðun, að þær hefðu verið vatnsminni.
Landnátna Iýsir allílarlega landnámi sunnan jölda í
Skaftafellssýslum og bendir frásögnin til þess, að
þar geta ekki hafa orðið verulegar breytingar á af-
stöðu jökla og bygða. í þeim héruðum liafa síðar
orðið allmiklar skemdir af eldgosum, jökulhlaupum
og sandroki, en það má sjá af Njálu, Biskupasögum
og Sturlungu, að skriðjökulslangarnir og jökulárnar
hafa verið mjög svipaðir því sem nú er, nema á
stöku stað þar sem jarðeldar síðar hafa valdið um-
byltingum. Á seinni öldum hafa stórir skriðjöklar í
rönd Vatnajökuls vegna eldsumbrota gengið lengra
fram, en góðu hófi gegnir. Brúarjökull að norðanverðu
mest á 17. öld, og Breiðamerkurjökull að sunnan á 17.
og 18. öld. Auk þess hafa að öllum líkindum nokkrar
Itreylingar orðið á jöklum i Öræfum við hið mikla gos
Oræfajökuls 1362; eins hefir Ivötlujökull líklega gengið
nokkuð fram vegna eldgosa. Annars sést það á Saxó
Grammatikus, lýsingu Arngríms ábóta, á Eglu og
fleirum sögum, að alment eðli jökla og jökullljóta
hefir verið hið sama í fornöld sem nú. Þess má einn-
ig geta, að vegir yfir hálendið og fram með jöklum
liggja víðast enn á hinum sömu stöðum eins og í
fornöld og víða sjást eldgamlir götutroðningar eins
og t. d. á Kjalvegi; hvergi ganga götur að kunnugt
sé inn undir jökla, en slíkt hefði eflaust einhvers-
staðar sésl ef jökulbreiðurnar hefðu aukist að mun,
því víða liefðu menn getað tekið af sér króka ef