Stúdentablaðið - 17.06.1944, Síða 50

marka sem mest fjölgun í iðngreinunum. —
Þessi takmörkun hefur gengið svo langt, að
líkja mætti henni við hin frumstæðustu sam-
tök verkstæðisfólksins gegn vélunum, er það
skipulagði eyðileggingu þeirra. En þetta
hvort tveggja er af sömu rótum runnið og
í sama tilgangi gert. — Það er atvinnulegt
öryggisleysi þessara stétta, sem knýr þær út
í þetta varnarstríð. Og þegar þess er einnig
gætt, að iðnnemarnir eru undir mörgum —
jafnvel flestum — kringumstæðum aðeins
notaðir sem ódýrt vinnuafl, en minna um það
hugsað að gera þá að lærðum og traustum
iðnaðarmönnum í sinni grein, verður varnar-
stríð iðnsveinanna skiljanlegra. Til þess að
lækna þetta öfugstreymi, þarf aðeins að af-
nema orsök þess og þá hverfur það af sjálfu
sér. Iðnmenntunin þarf að blómgast af áhuga
þjóðarheildarinnar, en ekki grundvallast á
stundarhagnaði einstakra manna.
Hér eru iðnskólar, sem eiga að undirbúa
iðnaðarmennina undir iifsstarfið. Eins og þeir
eru starfræktir geta þeir ekki veitt iðnnem-
unum þá menntun, sem þjóðin verður að
krefjast af iðnaðarmönnum sínum. — Tóm-
stundir nemandans á kvöldin eftir erfitt dags-
verk er námstími hans. Á þeim tíma lýkur
hann því námi, sem af honum er krafizt og
það oft með prýði. Meira náms er ekki af
honum krafizt.
Þetta þarf stórum að breytast. Til inn-
tökuprófs í iðnskóla þarf að krefjast náms,
sem að minnsta kosti jafngildi gagnfræða-
prófi. Leggja verður svo áherzlu á rækilegt
iðnnám bæði í skóla og á vinnustað. Það
verður að taka upp kennslu í sögu iðnaðarins
og þróunar hans, svo að nemandinn fái sem
gleggsta yfirsýn i iðninni og hafi kunnáttu
möguleika til þess að leggja eitthvað til frá
sjáifum sér, er sýni fræðilega þróun, en ekki
skipulagslaust fálm.
Iðnaraframfarir síðustu áratuga hafa sýnt
það, að íslenzkir iðnaðarmenn eru færir um,
að leysa af hendi vandasöm verk með sóma.
En það vantar heilsteypta iðnaðarmenningu,
sem getur gefið verkunum skýran svip þeirr-
ar þjóðar, er skóp þau. Að öðrum kosti verða
þau viðrinislegt viðundur, sem enginn veit
hvaðan er komið eða hvar á sér staði.
En hvað ætlar þjóðin sér svo að gera við
alla þessa lærðu iðnaðarmenn? Á að leyfa
þeim að vinna, þegar einhverjir einstaklingar
telja sér hag í þvi, að nota vinnuafl þeirra, en
láta þá hvíla sig þess á milli eins og svo iðu-
lega hefur átt sér stað? Eiga duttlungar ein-
staklinganna að ráða, hvort vinnuafl þjóðar-
innar er hagnýtt eða eigi? Á þjóðin að ráða
því, hvort auðlindir landsins eru nýttar til al-
menningsheilla eða á það aðeins að vera und-
ir gróðavon einstakra manna komið eins og
verið hefur? Hefur þjóðin virkilega efni á því
að mennta iðnðarmenn sína eins og menn-
ingarþjóð sæmir, og láta þá svo hvíla hendur
í skauti mikinn hluta ársins?
Ég gat þess hér að framan, að tæknin væri
að gera okkar kalda land að landi mikilla
möguleika. 1 fossum okkar lands býr óhemju
afl, sem getur malað þjóðinni gull — getur
gert hana að velmegandi menningarþjóð, ef
hana skortir ekki víðsýni og þroska til þess
að taka afl þetta skipulagslega í þjónustu
sína. Vér skulum vona að þjóðin beri gæfu
til þess að nota auðlindir lands síns og vinnu-
afl þegna sinna, en sói ekki fjármunum sín-
um í gegndarlaust óhóf og prjál nokkurra
einstaklinga, meðan auðæfi lands og sjávar
liggja lítt notuð af ,,fjárskorti“ og meiri hluta
þjóðarinnar vantar margt þeirra nauðsynja,
sem krefjast verður til þess að fullnægja
frumstæðustu skilyrðum til menningarlífs.
Með orku fossanna má afla nægilegs á-
burðar til ræktunar landsins, er vér klæðum
það á ný gróðri og fækkum eyðiflákum þess,
svo að bóndinn þurfi ekki framar að slita
kröftum sínum á örreitings útengi, sem get-
ur trauðla veitt honum frumstæðustu lífs-
þarfir.
Vér, sem búum við auðugustu fiskimið
heimsins, kunnum ekki að nýta þann afla
nema að mjög litlu leyti, og stöndum því verr
að vígi í viðskiptum á erlendum mörkuðum
en aðrar þjóðir. Tökum tæknina í þjónustu
þjóðarinnar, svo að veiði sú, sem sótt er í
greipar Ægis verði fullnýtt og skili ríkulegum
STÚDENTABLAÐ
48